◎ *Прабо́іч, прабоін ’прабойнік’ (ТС). Дэрыват ад прабіць з суф. nomina instrument! ‑іч. Адносна словаўтварэння гл. Сцяцко, Афікс. наз., 45.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
tough [tʌf] adj.
1. цвёрды, жо́рсткі, тугі́, пру́ткі (пра рэчы);
as tough as leather цвёрды як падэ́шва (пра мяса)
2. мо́цны, ду́жы, выно́слівы
3. ця́жкі
4. жо́рсткі, гру́бы, суро́вы (пра праблему, пытанне, падарожжа);
take a to ugh line (with smb.) рабі́ць жо́рсткія за́хады (адносна каго-н.)
5. infml (on) няўда́лы, не шчаслі́вы;
It was tough on him. Яму давялося цяжка;
That’s tough! Якая няўдача!; Як не пашанцавала!;
be/get tough (with smb.) прыма́ць цвёрдае рашэ́нне, рабі́ць жо́рсткія за́хады (адносна каго-н.);
a tough customer infml нелаго́дны, незгаво́рлівы чалаве́к
♦
a tough nut to crack, a tough row to hoe ця́жкая зада́ча; арэ́шак не па зуба́х;
tough luck! вось як не пашанцава́ла!
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
orient
1. [ˈɔrient]
n. Poet.
усхо́д -у m.
Orient — Усхо́д -у m. (краі́ны Азіі)
2.
adj.
1) Poet. усхо́дні
2) сьве́тлы; бліску́чы
3. [ɔriˈent]
v.
1) надава́ць патрэ́бны кіру́нак адно́сна бако́ў сьве́ту, арыентава́ць; ста́віць буды́нак тва́рам на ўсхо́д
2) знахо́дзіць кіру́нак
to orient oneself — арыентава́цца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
фра́за
(гр. phrasis = выраз, моўны зварот)
1) інтанацыйна аформленае спалучэнне слоў, якое выражае думку (напр. вымавіць фразу);
2) перан. напышлівы, беззмястоўны выраз (напр. пустая ф.);
3) муз. невялікая і адносна закончаная частка мелодыі (напр. музычная ф.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
арыентава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., каго-што.
1. Даваць магчымасць вызначыць сваё становішча на мясцовасці або кірунак свайго руху. // Надаваць патрэбны кірунак (карце, прыладзе і пад.) адносна напрамкаў свету. Арыентаваць касмічны лятальны апарат.
2. перан. Памагаць каму‑н. разабрацца ў чым‑н. Арыентаваць у пытаннях палітыкі.
3. перан.; на каго-што. Ставіць перад кім‑, чым‑н. пэўную мэту, задачу; указваць каму‑н. кірунак далейшай дзейнасці. Выказванне Янкі Купалы пра зборнік «На этапах» арыентавала даследчыкаў уважліва і чула адносіцца да твораў заходнебеларускага паэта [Максіма Танка]. У. Калеснік.
[Ад фр. orienter.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
яго́ны прыналежны займ, ужываецца толькі адносна адушаўлёных асобаў sein (перад наз); der [die, das] séine, der [die, das] séinige (без наз);
гэ́та яго́ная кні́га das ist sein Buch;
да́йце мне маю́ кні́гу, я вам дам яго́ную gében Sie mir mein Buch, ich gebe Íhnen sein(e)s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Се́тань ‘сетка для лоўлі птушак’ (Сцяшк.). Да сетка (гл.) з іншым суфіксам (‑ань); адносна суфіксацыі гл. Слаўскі, SP, 1, 132.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вятры́ска ’моцны вецер’ (КТС, Сцяшк.). Польск. wiatrzysko, wietrzysko ’віхар’, в.-луж. wětrisko ’жахлівы вецер’ н.-луж. wētśisko ’навальніца’ (Швеля), чэш. дыял. vétřisko ’моцны вецер’. Думку аб супольнай інавацыі гл. Цыхун, Бел.-польск. ізал., 146–147. Адносна суфікса, які лічыцца запазычаннем у бел. мове з польск. (ГБМ, 1, 97), гл. Слаўскі, SP, 96. Адносна геаграфіі суфікса параўн. АЛА, мат. і дасл., 1971, к. 23.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дастрэ́нчыць ’дагадзіць’ (Шат.). Запазычанне з польск. dostręczyć. Па паходжанню гэта дзеяслоў з прэфіксам do‑. Адносна этымалогіі польск. stręczyć параўн. Брукнер, 518.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Памяце́ха, помытэха ’вялікая палка’ (Клім.). Ад *памятаць < мятаць (адносна гэтага дзеяслова гл. паметак) са старажытным суфіксам ‑echa (гл. SP, 1, 72).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)