dppelt

1.

a двайны́, двацкі

ein ~es Spiel führen [triben*] — ве́сці двайну́ю гульнр

2.

adv удва́я; двума́ спо́сабамі

~ so groß als — удвац бо́льш, чым

◊ ~ reißt nicht, ~ genäht hält bsser — адзі́н раз до́бра, а два лепш

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Людскі́, лю́цкій, лю́цькі, лю́дзкі, людськэ́й ’у якога высокая мараль, сумленны, шляхетны, зычлівы’, ’чалавечы’, ’прыстойны’, ’добры, прыгодны для чаго-небудзь’, ’людскі, чужы’, ’як у людзей’, ’ветлівы’, ’асабісты’ (Нас., Шат., Бяльк., ТСБМ, ТС; КЭС, лаг.), лю́дзка ’прыстойна, як у людзей’ (Шат.), лю́дскодобра, удала’ (Сцяшк.); лю́дскі ’які належыць людзям’, ’уласцівы людзям’, ’уласцівы ніжэйшаму класу грамадства’, ’прызначаны для прыслугі’, ’меладычны (музыка)’ (ТСБМ, Нас., Мат. Гом.; КЭС, лаг.); ’сялянскі’ (шальч., драг., Сл. ПЗБ); ст.-бел. людъскый ’чалавечы, людскі, які мае месца сярод людзей’, а з XVI ст. узнікае значэнне ’чалавечы, гуманны’ (Будлахаў, Гіст., 119). Да прасл. lʼudьskъ < lʼudьje, lʼudъ > лю́дзі, люд ’уласцівы людзям’, якому адпавядаюць літ. liáudiškas ’народны’, лат. ļaudisks ’людскі’ (Слаўскі, 4, 369–371). Сюды ж больш новая лексема адцягненага значэння людскасць, людзкость ’чалавечнасць, свецкасць, спагадлівасць’, ’уменне жыць з людзьмі’ (Нас., Касп., Гарэц., ТСБМ, ТС), ’далікатнасць, шляхетнасць’ (КЭС, лаг.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Свядо́мы ‘здольны думаць і разважаць, здольны рабіць асэнсаваны выбар’ (ТСБМ, Гарэц., Ласт., Некр. і Байк., Касп.), све́дамы ‘які ведае справу, работу, навуку’ (Ласт.), ст.-бел. сведомый ‘навучаны, умелы; дасведчаны’ (Ст.-бел. лексікон), укр. свідо́мий ‘абазнаны, дасведчаны’, рус. дыял. све́домый ‘вядомы, знаёмы’, стараж.-рус. съвѣдомыи ‘вядомы, знаны, выпрабаваны’: куряне сведоми къмети (Слова пра паход Ігаравы), ст.-чэш. svědomý ‘свядомы, знаны’, польск. świadomy ‘тс’, в.-луж. svědomy ‘свядомы, абазнаны’. Утворана ад прасл. *sъvěděti ‘знаць’, што да *věděti ‘тс’ (гл. ведаць), дзеепрыметнік цяп. ч. *sъ‑vědomъ ‘які добра ўсведамляе’ (Сной у Бязлай, 3, 348). Формы з перагаласоўкай і націскам на другім складзе хутчэй за ўсё запазычаны з польскай мовы. Назоўнік сьве́дамʼе ‘яснае разуменне; усведамленне, прызнанне’ (Стан.) вядомы, паводле некаторых крыніц (гл. там жа), яшчэ ў старабеларускай, відаць, самастойна ўтвораны і не звязаны з польск. świadomie ‘сумленне’, якое лічыцца лексічным ці семантычным багемізмам (Басай-Сяткоўскі, Słownik, 382).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Sapientia in exitu canitur

Розум хваляць, калі справа закончана.

Ум хвалят, когда дело закончено.

бел. Канец ‒ дзелу вянец. Не глядзі пачатка, глядзі канец. Не таго слава, хто пачынае, але таго, хто канчае. Усё добра, што добры канец мае.

рус. Всякое дело концом красно. Не говори, что делал, а говори, что сделал. Дело без конца, что кобыла без хвоста. Конец ‒ делу венец. Лучшее слово в работе: «Готово!» Добрый конец всему делу венец. Хорошо то, что хорошо кончается. Не дорого начало, а похвален конец.

фр. La fin couronne l’œuvre (Конец венчает дело).

англ. The end crowns the work (Конец венчает дело).

нем. Das Ende krönt das Werk (Конец венчает дело).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Ad duo festinans neutrum bene peregeris

Робячы дзве справы спехам, ніводнай добра не зробіш.

Делая два дела наспех, ни одного хорошо не сделаешь.

бел. На дзвюх калясках адзін не паедзеш. За адным разам на два абеды не паспееш.

рус. Двух зайцев гонять, ни одного не поймать. Кто держится за два руля, того вода унесёт.

фр. On ne peut pas être à la fois au four et au moulin (Нельзя быть сразу y печи и на мельнице).

англ. Too many irons in the fire (Слишком много утюгов на огне греет).

нем. Wer alles tun will, tut nichts recht (Кто хочет сделать всё, ничего не делает хорошо).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

civil

[ˈsɪvəl]

adj.

1) грамадзя́нскі

civil liberties — грамадзя́нскія свабо́ды

2) грама́дзкі

3) ура́давы, дзяржа́ўны

civil servant — ура́давец дзяржа́ўнае адміністра́цыі

civil service — дзяржа́ўная слу́жба

4) цыві́льны, грамадзя́нскі (не царко́ўны, не вайско́вы)

5) цывілізава́ны

6) ве́тлівы, до́бра вы́хаваны

civil person — ве́тлівы чалаве́к

- civil authorities

- civil law

- civil marriage

- civil rights

- civil society

- civil war

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

night

[naɪt]

1.

n.

1) ноч f.

Good night! — Дабра́нач!

by (at) night — уначы́; по́начы

last night — учо́ра ўве́чары

to have a good (bad) night — до́бра (бла́га) спаць уначы́

2) це́мра f.; це́мень, це́мрадзь f.

to go forth into the night — зьні́кнуць у це́мры но́чы

3) змрок -у m.

2.

adj.

начны́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

прыгле́дзецца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца і прыглядзе́цца, ‑гляджуся, ‑глядзішся, ‑глядзіцца; зак.

1. Уважліва паглядзець, каб добра ўбачыць, разгледзець. Нарэшце, салдат прыгледзеўся, заўважыў далёка ўжо ад сябе рухавае святло.. ліхтарыкаў. Чорны. [Дзімін:] — Во сіла, думаю, выпірае з зямлі. Такі пласт падняла і прабівае яго. Што гэта можа быць? Прыгледзеўся, ажно адуванчык. Карпаў. — Працёр вочы, каб, значыць, лепей прыелядзецца і тут табе ўсё. Праехалі. Ракітны. // Уважліва вывучыць, даследаваць што‑н., паназіраць за чым‑н. На разведку выйшлі загадзя, мяркуючы яшчэ завідна падысці да вёскі, спыніцца непадалёку ад яе, добра прыгледзецца, раней чым прабірацца ў гарнізон. Шахавец. — Дарафей Іванавіч, праект скласці не так проста. Прыгледжуся, прыкіну, тады скажу. Дуброўскі. І калі прыглядзецца, прыслухацца да гэтай нарады збоку, нават не падумаеш, што тут штаб вялікай шматгаліннай гаспадаркі. Карпюк.

2. да каго-чаго і без дап. Асвойтацца з кім‑, чым‑н., прывыкнуць да каго‑, чаго‑н. [Ярохін] вельмі хутка, прыгледзеўшыся да людзей і абставін, паставіў перад сабой мэту і ўпарта.. дамагаўся яе ажыццяўлення. Шамякін. // каму і без дап. Надакучыць, абрыдзець, перастаць цікавіць. — Абрыдла, брат, мне тут. Ўсё прыгледзелася і прыелася. Колас.

3. Прывыкнуць глядзець у якіх‑н. умовах (звычайна ў цемры). Вочы прыгледзеліся ў пацёмках.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

light3 [laɪt] v. (lit or lighted)

1. запа́льваць; запа́львацца;

The fire won’t light. Агонь не распальваецца/не хоча гарэць;

He lit (up) a cigarette. Ён запаліў цыгарэту.

2. асвятля́ць; асвятля́цца;

poorly lit streets дрэ́нна асве́тленыя ву́ліцы;

The room was well lighted. Пакой быў добра асветлены.

light up [ˌlaɪtˈʌp] phr. v. асвятля́ць; асвятля́цца; азары́ць; азары́цца (таксама перан.);

A smile lit up his face. Яго твар асвяціўся ўсмешкай.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

show1 [ʃəʊ] n.

1. спекта́кль; відо́вішча, шо́у

2. пака́з, дэманстра́цыя, выста́ва;

a flower show выста́ва кве́так;

be on show быць вы́стаўленым, пака́заным

3. вы́гляд;

make a show of sym pathy рабі́ць вы́гляд, бы́ццам спачува́еш;

put up a good show до́бра сябе́ паказа́ць (у якой-н. справе);

It’s just all show. Гэта адна паказуха.

for show для зне́шняга эфе́кту;

a show of hands галасава́нне шля́хам узня́цця рук

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)