змест, ‑у, М ‑сце, м.
1. Тое, пра што расказваецца, што выкладаецца, адлюстроўваецца дзе‑н.; тэма (кнігі, артыкула, карціны і пад.). Змест кнігі. Змест оперы. Змест размовы. □ Часамі Данута перакладала змест якога-небудзь англійскага або французскага артыкула, і мы разам захапляліся рознымі дробязямі. Карпюк. // Пералік раздзелаў, састаўных частак кнігі з указаннем старонак, змешчаны ў канцы ці пачатку.
2. Сэнс, сутнасць чаго‑н. Яўхім маўчаў. Але і ў маўчанцы аднаго і ў лёгкіх жартах другіх быў адзін змест і адзін сэнс. Мурашка. [Нават] хаты, поле і лес у сваім старым выглядзе набылі новы змест, тварылі новыя настроі. Бядуля. // Аснова з’явы ці працэсу, якая вызначае іх сутнасць. Форма і змест. Культура нацыянальная па форме і сацыялістычная па зместу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
капы́л, ‑а, м.
1. Кавалак дрэва ў форме ступні, на якім шавец робіць абутак. Каб абутак шыць па мерцы: не вялікі, не малы, Прымяраеш, круціш-верціш — Падбіраеш капылы. Непачаловіч. Я па-суседску часта забягаў паглядзець, як Пятро сукаў дратву, як ён нацягваў на капыл выцяжкі. Сабаленка.
2. Адзін з драўляных брускоў, якія ўстаўляюцца ў палазы і служаць апорай для кузава саней. Даніла справаю заняты — На сані чэша капылы. Колас. [У зямлянцы Сымона] ішлі самыя гарачыя дыскусіі..: з якога дрэва лепш зрабіць капыл, які полаз трывалейшы. Лынькоў.
•••
Гнуць на свой капыл гл. гнуць.
І з капылоў далоў гл. далоў.
На чый капыл — чыім‑н. спосабам, на чый‑н. манер (рабіць, раўняцца і пад.).
Усё (усе) на адзін капыл — аднолькава, аднолькавымі (парабіць, зрабіць, атрымацца).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сці́рта, ‑ы, ДМ ‑рце, ж.
1. Вялікі стог сена, саломы або снапоў збожжа і пад., прызначаны для захавання пад адкрытым небам. Непадалёку ад кароўніка ўзвышаліся вялізныя сцірты сена — запасы на зіму. Паслядовіч. Сцірты саломы, падобныя на высокія пясчаныя курганы, адзначалі месцы палявых такоў. Хадкевіч. [Жанчыны] падышлі да льняной сцірты і пачалі памалу брацца за работу. Гроднеў. [Стары Юстынь] уклаў у сцірту апошні сноп, і калі разагнуўся — пацямнела ўваччу. Чарнышэвіч.
2. Куча прадметаў, пакладзеных адзін на адзін. Жаўцеюць высокія сцірты дошак, брусся, апілаваных плашчакоў. Бялевіч. Сцірты сухой цэглы былі складзены на груд[зе] перад вёскай. Чорны. На дрывотніку ляжала сцірта толькі што наколаных дроў. Хведаровіч.
3. Складзены ў штабялі тавар. Гарэлі побач сцірты мяшкоў са збожжам на адкрытай платформе. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Arcades ambo
Абодва аркадцы/Абодва з Аркадзіі.
Оба аркадцы/Оба из Аркадии.
бел. Абое рабое. Аднаго поля ягады. На адным сонцы сушыліся. Адзін чорт маляваў.
рус. Два сапога пара. Одного поля ягоды.
фр. Les deux font la paire (Два составляют пару). L’un vaut l’autre (Один стоит другого).
англ. Birds of a feather (Птицы одинакового оперенья).
нем. Gleich zu gleich gesellt sich gern (Одинаковое к одинаковому приобщается охотно). Gleiche Brüder, gleiche Kappen (Одинаковые братья, одинаковые шапки).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
none1 [nʌn] pron.
1. ніхто́, нішто́, ні адзі́н/ніво́дзін; ні адна́/ніво́дная;
next to none ама́ль нічо́га, ве́льмі ма́ла;
None of them has/have come back yet. Ні адзін з іх яшчэ не вярнуўся;
None of this concerns me. Усё гэта мяне не тычыцца;
It’s none of your business. infml Гэта не твая справа.
2. ніко́лькі; нічу́ць, ані́; ні кро́плі;
She is aware, none better, that… Ніхто лепш за яе не ведае, што…;
None of that now! Хопіць!;
None of your impudence! Не смей гаварыць дзёрзкасці!
♦
none but lit. то́лькі; ніхто́/нішто́ акрамя́;
none other than не што і́ншае, як; не хто і́ншы, як;
He is second to none. Яму няма роўных.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
one1 [wʌn] num., n. лі́чба адзі́н;
one, two, three… раз, два, тры…;
one and a half паўтара́;
chapter one глава́ пе́ршая;
The baby is only one. Дзіцяці толькі год;
He’ll come at one. Ён прыйдзе а першай гадзіне;
last but one перадапо́шні;
(come) in ones and twos (прыхо́дзіць) па адны́м і па дво́е;
one or two не́калькі; няшма́т;
one day адно́йчы
♦
one after another адзі́н за адны́м;
one and all dated, infml усе́ да аднаго́;
be at one with smb. fml быць заадно́ з кім-н., быць ца́лкам зго́дным з кім-н.;
He looks after number one. Ён дбае толькі пра свае інтарэсы;
It’s all one to me. Мне ўсё роўна.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
alone [əˈləʊn]adj.
1. адзі́н, адна́;
She lives alone. Яна жыве адна.
2. сам, сама́;
The assassin said he had acted alone. Забойца сказаў, што ён дзейнічаў адзін (самастойна).
3. адзіно́кі, само́тны;
Jane felt all alone in the world. Джэйн адчула сябе вельмі адзінокай.
4. : The gloves alone cost ₤50. Толькі пальчаткі каштавалі ₤50.
♦
go it alone дзе́йнічаць самасто́йна (без дапамогі іншых);
leave/let smb. alone пакі́нуць у спако́і; не чапа́ць;
Leave him alone! Не чапай яго!;
let alone не ка́жучы (ужо́) пра;
There isn’t enough room for us, let alone any guests. Нам самім мала месца, не кажучы ўжо пра гасцей;
stand alone
1) быць самасто́йным/самадастатко́вым
2) быць/стая́ць асо́бна
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ино́й
1. (другой) і́ншы, другі́;
не что иное, как… не што і́ншае, як…;
2. (некоторый) некато́ры; і́ншы; (какой-л.) які́-не́будзь;
в ины́х слу́чаях у некато́рых вы́падках;
3. (при противоположении или перечислении) адзі́н; другі́; і́ншы; той;
ино́му челове́ку жа́рко, ино́му хо́лодно аднаму́ (і́ншаму) чалаве́ку го́рача, а друго́му (а і́ншаму) хо́ладна;
4. сущ. і́ншы, -шага м.; некато́ры, -рага м.; адзі́н, род. аднаго́ м., другі́, -го́га м.; той род. таго́ м.;
тот и́ли ино́й той ці і́ншы;
◊
ино́й раз і́ншы раз;
ины́ми слова́ми іна́кш (іна́чай) ка́жучы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
гідро́ідныя
(ад гр. hydra = вадзяная змяя + -оід)
падклас водных кішачнаполасцевых жывёл класа гідразояў, аб’ядноўвае як адзіночных паліпаў і медуз, так і калоніі паліпаў; жывуць пераважна ў акіянах і морах; на Беларусі трапляецца адзін від — гідра.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
адста́ць сов., в разн. знач. отста́ть; (отпасть, отделиться — ещё) отвали́ться;
адзі́н веласіпеды́ст ~та́ў на паўкіламе́тра — оди́н велосипеди́ст отста́л на полкиломе́тра;
ву́чань ~та́ў у вучо́бе — учени́к отста́л в учёбе;
гадзі́ннік ~тае́ — часы́ отстаю́т;
~та́нь ад мяне́ — отста́нь от меня́;
падно́сак ~та́ў — подмётка отста́ла (отвали́лась)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)