катафілаксі́я

(ад ката- + гр. phylaksis = ахова)

паніжаная стойкасць пашкоджаных тканак чалавека і жывёл да дзеяння хваробатворных мікробаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

клебсіе́лы

(н.-лац. klebsiella)

капсульныя бактэрыі сям. энтэрабактэрый; паразіты жывёл і чалавека, пашыраны і ў знешнім асяроддзі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

эрытрабла́сты

(ад гр. erythros = чырвоны + -бласты)

адна з прамежкавых стадый развіцця эрытрацытаў у пазваночных жывёл і чалавека.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

эўдэмані́зм

(гр. eudaimonismos, ад eudaimonia = шчасце)

этычны прынцып, які асновай маральнасці лічыць імкненне чалавека да асабістага шчасця.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

джангл

(англ. jungle)

напрамак у тэхнамузыцы канца XX ст., асноўнымі рысамі якога з’яўляюцца хуткі тэмп і імітаванне галасоў жывёл і чалавека з дапамогай рытму.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

хірама́нтыя

(п.-лац. chiromantia, ад гр. cheir = рука + manteia = варажба)

прадказанне будучага і вызначэнне характару чалавека па выразных лініях і бугарках на далонях рук.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Vanitas pulchritudo

Прыгажосць ‒ прывіднасць.

Красота ‒ призрачность.

бел. Краса да вянца, а розум да канца. Не красата чалавека красіць, а характар. На харошага глядзець хораша, а з разум­ным жыць лёгка. Краса прыглядзіцца, а розум прыгадзіцца.

рус. Красота приглядится, а ум вперёд пригодится. Не ищи красоты, ищи доброты. Красота до вечера, а доброта навек.

фр. Bonté dépasse la beauté (Доброта превосходит красоту).

англ. Beauty is but skin deep (Красота не глубже кожи). Beauty is a blossom (Красота ‒ это цветок).

нем. Schön Gestalt verliert sich bald (Прекрасная форма вскоре теряется). Schönheit kann man nicht essen (Красоту нельзя есть).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

чалаве́к, -а, мн. лю́дзі, -е́й і (у спалучэнні з колькаснымі словамі) чалаве́кі, чалаве́к, чалаве́кам, чалаве́камі, (аб) чалаве́ках, м.

1. Найбольш развітая жывая істота, якая валодае мысленнем і маўленнем, здольнасцю ствараць прылады працы і мэтанакіравана іх выкарыстоўваць.

Сучасны ч.

Ч. — разумная істота.

2. Муж; мужчына (разм.).

Пражыла жанчына са сваім чалавекам доўгае жыццё.

3. Асоба, якой уласцівы высокія маральныя і інтэлектуальныя якасці.

З яго будзе ч.

Жыццё зрабіла з яго чалавека.

4. Ужыв. ў знач. займенніка: ён, нехта, той.

Ч. не аглянецца, як міне год.

Трэба ратаваць чалавека.

5. У часы прыгоннага права: дваровы слуга, лакей, а пазней — афіцыянт, слуга ў тракціры, рэстаране (уст.).

|| памянш.-ласк. чалаве́чак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м. (да 1 знач.).

|| прым. чалаве́чы, -ая, -ае (да 1 знач.)

◊

Божы чалавек (уст.) — старац.

Добры чалавек — ласкавы зварот да незнаёмага.

Малады чалавек — зварот да маладога мужчыны або мужчыны маладзейшага ўзросту.

|| прым. чалаве́чы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Чалавечая постаць.

Чалавечыя слабасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

шку́ра, -ы, мн. -ы, шкур, ж.

1. Скура з поўсцю, знешняе покрыва цела жывёл; скура з поўсцю, знятая з забітай жывёлы.

На жывым мядзведзі шкуры не купляй (прыказка). З аднаго вала дзвюх шкур не дзяруць (прыказка). Ласіная ш.

2. Пра подлага, нізкага чалавека, вымагальніка і шкурніка (разм., пагард.).

◊

Быць у чыёй-н. шку́ры — быць у чыім-н. становішчы, звычайна дрэнным, незайздросным.

Воўк у авечай шкуры — пра злога, жорсткага чалавека, які прыкінуўся лагодным.

На сваёй шкуры зведаць, адчуць што-н. — зведаць што-н. дрэннае на сабе, на сваім вопыце.

Ратаваць сваю шкуру — ратаваць сябе, не думаючы пра іншых.

Шкуру (дзве шкуры, сем шкур і пад.) драць, лупіць з каго-н. — абіраць, жорстка эксплуатаваць каго-н.

Шкуру спусціць з каго-н. — моцна збіць, караючы, а таксама наогул жорстка абысціся з кім-н., пакараць каго-н.

|| памянш. шку́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. шку́рны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

быццё ср.

1. в разн. знач. бытие́;

б. вызнача́е свядо́масць — бытие́ определя́ет созна́ние;

б. чалаве́ка — бытие́ челове́ка;

2. разг. (где-л.) пребыва́ние;

за каро́ткі час свайго́ быцця́ ў вёсцы ён до́бра адпачы́ў — за кра́ткое вре́мя своего́ пребыва́ния в дере́вне он хорошо́ отдохну́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)