стажыро́ўка, ‑і, ДМ ‑роўцы; Р мн. ‑ровак; ж.
1. Праходжанне выпрабавальнага тэрміну перад залічэннем на работу (на прадпрыемства, ва ўстанову і пад.). Чамусьці прыгадалася [Вячаславу], як упершыню трапіў сюды [на граніцу] і праходзіў стажыроўку на адной з застаў. Шыловіч.
2. Праходжанне навучэнцамі вытворчай практыкі для набыцця вопыту і якой‑н. спецыяльнасці. Штосьці падобнае Чарняхоўскі некалі адчуваў у Бабруйску, прыехаўшы туды з Акадэміі на стажыроўку. Мележ. Затым усе набылі па стажыроўцы ля пультаў Літоўскай ДРЭС. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
схадзі́ць, схаджу́, схо́дзіш, схо́дзіць; зак.
1. Пайсці куды‑н. і, пабыўшы там, вярнуцца назад. У лес .. [дзед Талаш] не пойдзе, вось толькі сходзіць на сяло ды паслухае, што гавораць людзі. Колас. Яня схадзіла ў гастраном, і калі вярнулася, Настачка, прыбраная, стаяла перад люстрам. Ракітны. [Чарнавус Аўдзею:] — Ты вось што, ты мо схадзіў бы ў брыгаду Глінскага ды паглядзеў, як там што, га? Кулакоўскі.
2. Разм. Зрабіць ход (пры гульні ў шахматы, карты і пад.). Схадзіць сланом.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хлі́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм.
1. Ціха плакаць; усхліпваць. [Маці] толькі сутаргава хліпала, выціраючы вочы вялікімі патрэсканымі пальцамі. Мележ. Белагаловая дзяўчынка сядзела трохі воддаль і хліпала, выціраючы кулачкамі заплаканыя вочы. Чыгрынаў.
2. перан. Слаба, мігатліва гарэць. Лямпа, якая вісела перад сталом прэзідыума, чамусьці пачала хліпаць усё мацней і мацней. Паслядовіч. Газоўка хліпала вечарам. Барадулін. Недзе ля Ялты раз-поразу загараўся зялёны агеньчык маяка; ён хліпаў бясконца, пасылаючы ў мора супакаенне начным вандроўнікам. Карамазаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хо́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
Разм.
1. Паездка або паход для дастаўкі чаго‑н. Віхлястая дарога ляжала перад Раяй, дарога, па якой яна мусіла рабіць сваю, як казалі партызаны, першую ходку. Новікаў. [Дзядзька:] — Я і кажу Пятру: «На другую ходку шукай сабе, браце, другога напарніка...» С. Александровіч.
2. Порцыя, колькасць чаго‑н. [Ячны] ведае, калі будзе гатова першая ходка саману, і ён не спозніцца прыехаць паказаць нам кладку сцен. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цьмяне́ць, ‑ее; незак.
1. Станавіцца цьмяным; цямнець. На голых кустах стухаў вечар, неба цьмянела і, здавалася, асядала на лес. Карамазаў. // Траціць свой бляск, яркі колер. [Хлопец:] — Ах, як жа не пашанцавала вам! Блешні цьмянеюць і чарвячкі, відаць, сохнуць. Ракітны.
2. перан. Траціць сваю яркасць, выразнасць: станавіцца менш выразным. Цьмянела яго слава. □ Дарагія вобразы радзімы ніколі не цьмянеюць перад нашымі вачыма. Хведаровіч. Але што больш астывалі [мядзведзіцкія], то ўсё больш цьмянела задавальненне ад перамогі. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чэ́лядзь, ‑і, ж., зб.
Гіст.
1. Насельніцтва феадальнай вотчыны Старажытнай Русі, якое знаходзілася ў разнастайных формах залежнасці ад феадалаў.
2. Дваровыя людзі, слугі. Направа ад маёнтка распластаўся па зямлі нізкі цагляны хлеў. Побач з ім барак для чэлядзі. Асіпенка. Сярод дваровай чэлядзі быў зухаваты хлопец Максім, майстра на ўсе рукі, надзвычай меткі стралок, і пан трымаў яго сваім паляўнічым. Машара. // перан. Пагард. Людзі нізкага службовага становішча, якія імкнуцца выслужыцца перад высокапастаўленымі асобамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гнуть несов., в разн. знач. гнуць;
гнуть про́волоку гнуць дрот;
куда́ он гнёт куды́ ён гне;
◊
гнуть в три поги́бели гнуць у тры пагі́белі;
гнуть горб (спи́ну) гнуць горб (спі́ну);
гнуть ше́ю (спи́ну) перед кем гнуць шы́ю (спі́ну) перад кім;
гнуть свою́ ли́нию гнуць сваю́ лі́нію, гнуць сваё;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
gasp
[gæsp]
1.
n.
1) зады́шка f., ця́жкае ды́ханьне
2) сло́вы, ска́заныя задыха́ючыся
2.
v.i.
1) задыха́цца, ця́жка ды́хаць
2) мо́цна хаце́ць, го́рача жада́ць чаго́
3.
v.t.
ледзь вы́мавіць, задыха́ючыся
at the last gasp — на апо́шнім узды́ху, пе́рад сьме́рцю
gasp one’s last — паме́рці
gasp out or forth — насі́лу (з ця́жкасьцю) сказа́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
responsible
[rɪˈspɑ:nsəbəl]
adj.
1) адка́зны
to be responsible for — быць адка́зным за каго́-што
to be responsible to — быць адка́зным перад кім
2) быць прычы́най чаго́
The bad weather is responsible for the small attendance — Благо́е надво́р’е — прычы́на мало́е наве́двальнасьці
3) го́дны даве́ру, надзе́йны, пэ́ўны
a very responsible position — ве́льмі адка́зная паса́да
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
vórbauen
1.
vt будава́ць (што-н. перад чым-н.)
2.
vi (D) разм. прадухіля́ць, папярэ́джваць, быць аба́члівым
man muss ímmer ~ — трэ́ба быць заўсёды прадба́члівым
éinem Zwécke ~ — падрыхтава́ць гле́бу для дасягне́ння яко́й-н. мэ́ты
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)