◎ Пугра́к ’пагорак’ (бош., ЛА, 1), пуграчына ’ўзгорачак’ (міёр., Нар. словатв.). Відаць, кантамінацыя бугор і пагорак, параўн. гурок ’кучавое воблака’ (Мат. Гом.); або, што больш верагодна, вынік фанетычных змен, характэрных для паўночна-ўсходняга дыялекту беларускай мовы, у слове пагорак (ці пагу́рак, гл.): чаргаванні ы/у ў першым складзе пасля губнога зычнага, перанос націску і сінкопа, параўн. Фанетыка бел. мовы, 159. Іншы варыянт змен у пугірак (полац., Нар. лекс.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Піра́т ’марскі разбойнік’, ст.-бел.пиратъ (з XVII ст.). Запазычана са ст.-польск.pirat ’тс’, якое з ням. (с.-в.-ням.perate) ці з франц.pirate, — апошнія з лац.pirāta ’тс’, якое з грэч.περατής < πειράξω (την θαλατταν) ’выпрабоўваю (мора)’. Крукоўскі (Уплыў, 78) мяркуе, што бел. слова прыйшло праз рус. мову, дзе стала ужывацца пасля Феафана Пракаповіча. Гл. таксама Голуб-Ліер, 373; Фасмер, 3, 265.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пічы́й, нічые ’адростак новага пяра пасля лінькі’ (стаўб., ЛА, 1). Утвораны пры дапамозе суф. -ьш < прасл. *-*уь ад прасл.*рісь. параўн. карэліц.пыч ’верхняя частка парастка’ (З нар. сл.), балг.пич ’атожылак у дрэваў і вінаграднай лазы’, балг. еленск. пич ’бакавая галінка сцябла памідораў’, пнч ’атожылкі ў вінаградзе, тытуні’, славен.plč ’вугал печы’, якія з *pičiti / pičati < pikati ’калоць’, ’тырчаць, вытыркацца’ (Гарачава, Этимология–1978, 107–108).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
hard2[hɑ:d]adv.
1. мо́цна, інтэнсі́ўна; энергі́чна
2. руплі́ва, стара́нна; насто́йліва
3. ця́жка, насі́лу
4. ве́льмі шмат, празме́рна; зана́дта
♦
be hard up for smth. адчува́ць няста́чу ў чым-н.;
hard on smth. ве́льмі ху́тка пасля́ чаго́-н., неўзаба́ве;
take smth. hard быць ве́льмі засму́чаным чым-н.;
be hard pressed/pushed/put to do smth. быць у ця́жкім стано́вішчы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
small[smɔ:l]adj.
1. мале́нькі;
small letters малы́я лі́тары
2. малы́, малады́;
a small girl дзяўчо́
3. дро́бны; нязна́чны;
a small farmer дро́бны фе́рмер;
a small mistake нязна́чная памы́лка;
I’m a small eater. Я мала ем.
♦
it’s small wonder that… не дзі́ва, што…;
it’s a small world! які́ цесны свет!;
the small hours пе́ршыя гадзі́ны пасля́ по́ўначы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Post gaudia luctus
Пасля радасці ‒ плач.
После радости ‒ плач.
бел. Хто ў пятніцу спявае, той у нядзелю плача. Смех да плачу даводзіць. Смешкі плачам канчаюцца. Дурэй, дурэй ‒ будзеш плакаць. Каб каза не скакала, то б ногі не зламала.
рус. Кто в пятницу/субботу смеётся, в воскресенье плачет. После грозы дождь, после вёдра ненастье. Шутил Мартын да и свалился под тын. Где смеются, тут и плачут. Смех до плача доводит. За весельем горесть ходит по пятам.
фр. Celui qui rit vendredi pleurera dimanche (Кто в. пятницу смеётся, будет плакать в воскресенье).
англ. Laugh today and cry tomorrow (Смейся сегодня, плачь завтра). Laugh on Friday, cry on Sunday (Смейся в пятницу, плачь в воскресенье).
нем. Wer heute lacht, kann morgen weinen (Кто сегодня смеётся, завтра может плакать).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
daráuf
(разм. drauf) [dárauf] adv
1) на гэ́тым [тым, ім, ёй, іх]
ich wétte ~ — я насто́йваю на гэ́тым, я іду́ ў закла́д
er verstéht sich ~ — ён гэ́ту спра́ву ве́дае
~ und dran sein etw. zu tun — прыма́цца за што-н., збіра́ца зрабі́ць што-н.
2) пераклад залежыць ад кіравання беларускага дзеяслова: er bestéht ~ ён насто́йвае на гэ́тым
3) пасля́ таго́, заты́м, пасля́
4) праз
ein Jahr ~ — праз год
das Jahr ~ — насту́пны год
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
АБУ́ МУСЛІ́М
(каля 727—755),
кіраўнік паўстання 747—750 у Харасане супраць Амеядаў, якое прывяло да ўлады Абасідаў. У юнацтве быў рабом. Пасля рашаючай перамогі над амеядскім войскам у 750 на р. Вялікі Заб — намеснік Харасана. Забіты па загадзе абасідскага халіфа Мансура.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БРЫТА́НІЯ
(лац. Britannia),
адна з стараж. назваў сучаснай Англіі (Вялікабрытанія). Паходзіць ад назвы кельцкіх плямёнаў — брытаў, якія насялялі Брытанію ў 8 ст. да н.э. — 5 ст.н.э. З 43 н.э. — рымская правінцыя (Britannia Romana). Назва «Англія» замацавалася пасляангласаксонскага заваявання (5—6 ст.).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АРМАВІ́Р,
сталіца і рэліг. цэнтр стараж.-арм. Айрарацкага царства ў 4—2 ст. да н.э. Заснаваны на месцы г.Аргішціхінілі. Пасля перанясення сталіцы ў г.Арташат прыйшоў у заняпад, але існаваў да 5 ст.н.э. Яго руіны каля с. Армавір у Арменіі.