Verbum

ВЕ́БЕР

(Weber) Вільгельм Эдуард (24.10.1804, г. Вітэнберг, Германія — 23.6.1891),

нямецкі фізік. Чл.-кар. Берлінскай (1834) і Пецярбургскай (1853) АН. Скончыў ун-т у Гале (1826). У 1828—49 праф. ун-таў у Гале, Гётынгене, Лейпцыгу. Навук. працы па электрычнасці, магнетызме, акустыцы і малекулярнай фізіцы. Аўтар тэорыі элементарных магнітаў — магн. дыполяў (1854) і гіпотэзы аб дыскрэтнасці эл. зараду (1848). Разам з К.Ф.Гаўсам распрацаваў сістэму эл. і магн. адзінак. Яго імем названа адзінка магн. патоку — вебер.

т. 4, с. 52

ВЕЛІГУ́РСКІ Генадзь Аляксандравіч

(н. 2.8.1936, г. Смаленск),

бел. вучоны ў галіне тэорыі надзейнасці. Д-р тэхн. н. (1988). Скончыў Уральскі політэхн. Ін-т (1959). З 1962 у Ін-це надзейнасці машын АН Беларусі. Навук. працы па логіка-імавернасных метадах аналізу надзейнасці складаных тэхн. сістэм з многімі станамі элементаў.

Тв.:

Статистическое моделирование на физических моделях схем автоматики. Мн., 1978 (разам з А.І.Гурыновічам, М.Ш.Фелерам);

Аппаратурно-программные методы анализа надежности структурно-сложных систем. Мн., 1986.

т. 4, с. 66

ВЕСНІНА́

(сапр. Ядзіткіна-Весніна) Лізавета Саламонаўна (н. 28.10.1917, г. Сухумі),

бел. актрыса. Засл. арт. Беларусі (1961). З 1939 (з перапынкам у 1941—45) працавала ў т-рах Гомеля, Магілёва, Брэста, у 1949—77 у Дзярж. рус. драм. т-ры ў Мінску. Выканаўца вострахарактарных роляў. Сярод лепшых: Мар’я («Галоўная стаўка» К.Губарэвіча), Каця («Варвары» М.Горкага), Лушка («Узнятая цаліна» паводле М.Шолахава), Святлана («Яе сябры» В.Розава), Паэма («Не называючы прозвішчаў» В.Мінко), Калугіна («Таварышы па працы» Э.Брагінскага і Э.Разанава).

т. 4, с. 116

АТРО́ШЧАНКА Алег Аляксандравіч

(н. 19.7.1940, г. Рэчыца Гомельскай вобл.),

бел. вучоны ў галіне лесазнаўства. Д-р с.-г. н.(1987), праф. (1989). Скончыў Бел. тэхнал. ін-т (1962), працуе ў ім. Навук. працы па лясной таксацыі, імітацыйным мадэляванні і геаінфармацыйных сістэмах у лясной гаспадарцы. Распрацаваў кірункі камп’ютэрызацыі, праграмнае забеспячэнне па стварэнні аўтаматызаванай сістэмы ўліку лясной гаспадаркі Беларусі.

Тв.:

Научно-технические достижения в лесоустройстве за рубежом и их использование в Белоруссии. Мн., 1989.

т. 2, с. 78

БАГДА́НАЎ Аляксандр Фёдаравіч

(26.8.1926, в. Баркова Пашскага р-на Ленінградскай вобласці — 8.7.1993),

бел. філосаф. Д-р філас. н. (1984), праф. (1986). Скончыў БДУ (1961). З 1961 на парт. рабоце. У 1967—93 выкладаў, загадваў кафедрай паліталогіі і сацыялогіі ў Бел. палітэхн. акадэміі. Даследаваў тэарэтыка-метадалагічныя праблемы сац. палітыкі і выхавання асобы. Аўтар манаграфій па пытаннях фарміравання работніка матэрыяльнай вытв-сці, станаўлення сац. аднароднасці працы, артыкулаў па паліталогіі, эстэтыцы і эстэт. выхаванні працоўных.

т. 2, с. 202

БАЛЫ́КІН Міхаіл Кірылавіч

(н. 1.7.1930, в. Кавалі Бабруйскага р-на Магілёўскай вобл.),

бел. вучоны ў галіне буд. механікі. Канд. тэхн. н. (1965), праф. (1990). Засл. будаўнік (1980) і засл. работнік нар. адукацыі (1991) Беларусі. Скончыў Бел. політэхн. ін-т (1955). З 1956 у Бел. політэхн. акадэміі (у 1980—93 прарэктар). Працы па разліках тэмпературнага ўплыву на лінейна-дэфармавальныя сістэмы трубаправодаў рознага тэхнал. прызначэння.

Тв.:

Справочник по сопротивлению материалов. Мн., 1988 (у сааўт.).

т. 2, с. 264

БАНДАЖЭ́ЎСКІ Юрый Іванавіч

(н. 9.1.1957, г.п. Радунь Воранаўскага р-на Гродзенскай вобл.),

бел. імунолаг, патолаг. Д-р мед. н. (1988), праф. (1991). Скончыў Гродзенскі мед. ін-т (1980). Працаваў у гэтым ін-це, з 1990 рэктар Гомельскага мед. ін-та. Навук. працы па этыялогіі і патагенезе ўнутрывантробнага развіцця, імуннай рэгуляцыі антагенезу, функцыянаванні арганізма ва ўмовах інкарпарацыі радыенуклідаў.

Тв.:

Имунная регуляция онтогенеза. Гомель, 1994;

Клинико-экспериментальные аспекты влияния инкорпорированных радионуклидов на организм. Гомель, 1995 (у сааўт.).

т. 2, с. 276

БАРАНО́ЎСКІ Міхаіл Васілевіч

(н. 9.10.1949, в. Рухча 2-я Столінскага р-на Брэсцкай вобл.),

бел. вучоны ў галіне жывёлагадоўлі. Д-р с.-г. н. (1992), праф. (1995). Скончыў Бел. с.-г. акадэмію (1971). З 1975 у Бел. НДІ жывёлагадоўлі. Навук. працы па тэхналогіі атрымання малака высокай якасці, ачыстцы малака ад радыенуклідаў, машыннага даення кароў.

Тв.:

Производство кормов из поукосных и пожнивных культур. Мн., 1985 (у сааўт.);

Интенсивная технология производства молока. Мн., 1991 (у сааўт.).

т. 2, с. 299

БАРЗДО́Ў Георгій Мікалаевіч

(н. 5.10.1949, г. Баранавічы),

бел. фізік-тэарэтык. Д-р фізіка-матэм. н. (1994). Скончыў БДУ (1971), працуе ў ім, з 1994 на пасадзе прафесара. Навук. працы па электрадынаміцы і акустыцы анізатропных асяроддзяў, уласцівасцях гіратропных і біанізатропных матэрыялаў. Распрацаваў аператарныя метады рашэння прамых і адваротных гранічных задач у электрадынаміцы суцэльных асяроддзяў, уключаючы выпадак рухомых асяроддзяў.

Тв.:

Эволюционные операторы электромагнитных волн в кристаллах. Ч. 1—3 // Кристаллография. 1990. Т. 35, вып. 3.

т. 2, с. 307

БАРЫСАГЛЕ́БСКІ Леанід Аляксандравіч

(н. 6.4.1912, г. С.-Пецярбург),

бел. фізік-тэарэтык. Д-р фізіка-матэм. н. (1970), праф. (1972). Скончыў ун-т імя Стафана Баторыя ў Вільні (1938). З 1944 у БДУ. Навук. працы па квантавай механіцы, атамнай і ядзернай фізіцы, вывучэнні імавернасцяў забароненых радыяцыйных пераходаў атамаў, ядраў і электроннай канверсіі гама-выпрамянення. Распрацаваў рэлятывісцкую тэорыю элементарнай часціцы, якая можа знаходзіцца ў адвольных спінавых станах.

Тв.:

Квантовая механика. 2 изд. Мн., 1988.

т. 2, с. 327