сурма́, -ы́, ж.

1. Хімічны элемент, серабрыста-белы метал, які ўжываецца ў розных сплавах у тэхніцы, у друкарскай справе і пад.

2. Фарба для чарнення валасоў, броваў і пад. (уст.).

|| прым. сурмя́ны, -ая, -ае.

Сурмяныя руды.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

герма́ній, ‑ю, м.

Хімічны элемент, цвёрдае рэчыва шэра-белага колеру з металічным бляскам, адзін з найбольш каштоўных паўправадніковых матэрыялаў.

[Лац. germanium.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лі́тый, ‑ю, м.

Хімічны элемент, мяккі, вельмі лёгкі шчолачны метал серабрыста-белага колеру, які выкарыстоўваецца пераважна ў ядзернай энергетыцы.

[Ад грэч. lithios — каменны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пало́ній, ‑ю, м.

Спец. Радыеактыўны хімічны элемент, мяккі серабрыста-белы метал, падобны па сваіх уласцівасцях на тэлур і вісмут.

[Названы ў гонар Польшчы; лац. Polonia.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

петрагра́фія, ‑і, ж.

Навука, раздзел геалогіі, які вывучае мінералагічны і хімічны склад горных народ, іх структуру і заканамернасці ўтварэння.

[Ад грэч. pétros — камень і gráphō — пішу.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раздражня́льнік, ‑а, м.

Тое, што ўздзейнічае на арганізм, выклікаючы ў ім якую‑н. рэакцыю, раздражненне. Хімічны раздражняльнік. Механічны раздражняльнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хром, -у, м.

1. Хімічны элемент, цвёрды метал светла-шэрага колеру.

2. Род мінеральнай жоўтай фарбы.

3. Сорт мяккай тонкай скуры.

|| прым. хро́місты, -ая, -ае (да 1 знач.) і хро́мавы, -ая, -ае (да 3 знач.).

Хромавы абутак.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ка́лій, ‑ю, м.

Хімічны элемент, метал серабрыста-белага колеру.

•••

Марганцавакіслы калій — каліевая соль марганцавай кіслаты ў выглядзе цёмна-фіялетавых крышталяў.

[Араб. kali.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фікса́ж, ‑у, м.

Хімічны раствор, у якім прамываюць пасля праяўлення фатаграфічную плёнку, пласцінку або адбітак з яе для замацавання відарыса.

[Фр. fixage.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Малібдэн ’хімічны элемент, Mo’ (ТСБМ). З рус. молибден ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 89), дзе з новалац. molybdenum < лац. molybdaena ’руда, свінцовы бляск’ < ст.-грэч. μολύβδαινα ’кавалачак свінца, які чапляўся да вудачкі’ < μόλυβδος ’свінец’ (Голуб-Ліер, 320).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)