Ранг ’становішча ў іерархіі’ (ТСБМ), ра́нга ’тс’ (Гарэц.). Відаць, праз рускую ці польскую з ням. Rang ’чын’, якое з франц. rang ’ярус, рад, чын, становішча’, першапачаткова ’месца абвінавачанага ў судзе’, гл. і роднаснае рынг (першапачаткова ’абруч’), што праз ням. Ring ’круг, абруч’ суадносіцца з прасл. *krǫgъ, гл. круг (Фасмер, 3, 442; Сной₂, 622).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кры́зіс ’рэзкі пералом, абвастрэнне становішча’ (ТСБМ). Запазычанне праз рус. кризис з ням. Krisis (Шанскі, 2, 8, 392).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кры́зіс, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Рэзкі, круты пералом у чым-н., абвастрэнне становішча.

Духоўны к.

Урадавы к.

2. Абумоўлены супярэчнасцямі ў развіцці грамадства разлад эканамічнага жыцця.

Фінансавы к.

У цісках эканамічнага крызісу.

3. Востры недахоп чаго-н., цяжкае становішча.

З грашамі ў яго к.

4. Пераломны момант у ходзе хваробы, які вядзе да паляпшэння або пагаршэння стану.

К. хваробы.

|| прым. кры́зісны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

дура́цкий разг. (глупый) дурны́; (бессмысленный) бязглу́зды;

дура́цкое положе́ние дурно́е стано́вішча;

◊

дура́цкий колпа́к бла́зенскі каўпа́к;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

обостри́ться абвастры́цца;

проце́сс в лёгких обостри́лся працэ́с у лёгкіх абвастры́ўся;

положе́ние обостри́лось стано́вішча абвастры́лася;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

высокапаста́ўлены, ‑ая, ‑ае.

Які займае высокае грамадскае або службовае становішча. Высокапастаўленая асоба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кры́зісны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да крызісу. Крызісны момант. Крызіснае становішча.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

про́йгрышны, ‑ая, ‑ае.

Неспрыяльны, які вядзе да пройгрышу. Пройгрышны ход. Пройгрышнае становішча.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыкла́дка, ‑і, ДМ ‑дцы, ж.

Спец. Прыманне неабходнага для прыцэльвання становішча.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

безнадзе́йны, -ая, -ае.

Які не пакідае надзеі на што-н., не дазваляе разлічваць на добры канец або паляпшэнне чаго-н.

Б. хворы.

Безнадзейнае становішча.

|| наз. безнадзе́йнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)