Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
row
I[roʊ]
n.
1) рад -у m.
a row of trees — рад дрэ́ваў
2) шэ́раг -у m.
•
- hard row to hoe
- in a row
II[roʊ]1.
v.i.
веслава́ць
2.
n.
веслава́ньне n.
•
- row up to
III[roʊ]1.
n.
сва́рка, спрэ́чкаf.; сканда́л -у m.
2.
v.i.
свары́цца, спрача́цца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Арда́ ’татарскае войска’, ’саюз плямён, дзяржава ў старажытных усходніх народаў’, ’шумны, неарганізаваны тлум’ (БРС), ’дружына жаніха, што едзе за нявестай’ (таксама ірда — Нікольскі, 55), арду тварыць суматоха, дзіцячыя гульні’ (Нас. Сб.; Янкоўскі, докт. дыс., 1, 333). Старажытнарускае (з 1307) працягваецца ў старабеларускай, дзе таксама горта ’арда’ (Булыка., Запазыч., 228). Рус., укр.орда́ ў розных значэннях. Канчатковая крыніца цюрк.ordu (ortu) ’лагер, стан войска, рэзідэнцыя хана’ ўжо ў старажытнацюркскіх мовах (Др.-тюрк.), вядома ў многіх цюркскіх мовах. Усходнеславянскае слова з цюркскай; ст.-бел.горта (1691) праз польскую з нямецкай (параўн. Брукнер, 381). Фасмер, 3, 150; БМ, 43, Курс суч., 161. Ірда, магчыма, з украінскай. Думка Бугі, 2, 507 (параўн. таксама Жучкевіч, Топон., 159), пра паходжанне бел.арда ’шум, беспарадак’ з літ.ardà ’спрэчка’ малаверагодна: аналагічныя значэнні вядомы і ў іншых славянскіх мовах. Супрун, Зб. Крымскаму, 126–127.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
battle
[ˈbætəl]1.
n.
1) бітва́, суты́чка f., бой -ю m.
2) змага́ньне n.
a battle of words — спрэ́чка, пале́міка f.
2.
v.i.
браць удзе́л у суты́чцы, змага́цца за што
to battle for justice — змага́цца за справядлі́васьць
3.
v.t.
змага́цца супро́ць каго́-чаго́
to battle a strong current — змага́цца з мо́цнай плы́няй
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Звадыяш ’зводнік, падбухторшчык’, дыял.зваду́н, звод ’тс’ (Касп.). Параўн. рус.сводня, сводник ’асобы, што выступаюць пасрэднікамі’ (у тым ліку, паводле Даля, ’злачынных сувязей’), укр.звідник ’абманшчык’ (Грынч.), уст.дыял.зводи́тель ’спакуснік’, польск.дыял.zwodzijasz, zwodzijaś ’птушка ляляк, Caprimulgus europaeus, якая водзіць людзей па лесе’, ’падманшчык’ (1 красавіка — dzień św. Zwodzijasa) (Карловіч), ст.-польск.zwodzicz, zwodca ’баламут, падманшчык’ (Рэчак). Параўн. бел.звада ’спрэчка’ (Мікуцкі, Полымя, 1971, 8, 251), звадзіць ’пасварыць’ (Багушэвіч, Мар. дыс., 176). Паводле Мартынава–Міхневіча (Маладосць, 1969, 9, 149), да кораня вад‑ (гл. вадзіць). Аднак у словатворчых адносінах дакладней Сцяцко (Афікс. наз., 32–33): звадыяш ад зводнік. Сувязь з вадзіць пазнейшая. Зважаючы на бел.-польск. пашырэнне, хутчэй тут запазычанне, верагодна, з польск. у бел. Ад зводзіць з суфіксам ‑ун утворана звадун, што тыпова для бел. словаўтварэння. Звод можа быць рэфлексам старога ўтварэння з аблаўтам ад sъved‑ti (рус.свести) у спецыфічным значэнні, адкуль потым адназоўнікавы дзеяслоў зводзіць, але магчыма і больш новае, другаснае ўтварэнне ад гэтага дзеяслова, утворанага на базе звод з шырокім значэннем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спусто́шыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; зак., каго-што.
1. Зруйнаваць, разбурыць, панесці матэрыяльныя страты. За гэты час .. вайна спустошыла ўсё, а жонку .. [чалавека] спалілі разам з домам.Караткевіч.[Ванэдык:] — Спустошыў жа злыдзень усё, адно вуголле ды бітую цэглу пакінуў.Кулакоўскі.//Разм. Давесці да галечы, беднасці; абабраць. [Карны атрад] арудаваў шмат дзён і выехаў пасля ўжо таго, калі спустошыў і ажабрачыў людзей.Чорны.//перан. Пазбавіць маральных сіл. зрабіць няздольным да актыўнага, творчага жыцця. [Лена:] — Не .. [Мікалай], а нехта чужы, нядобры. Госпадзі, .. як ён сябе спустошыў.Скрыган.Спрэчка з Віктарам спустошыла мяне.Савіцкі.
2. Зрабіць неўрадлівым (пра глебу); ператварыць у пустку. Снарады і бомбы ўсю .. [зямлю] перарылі, спустошылі, пакрылі чорнымі ды ржавымі выпалінамі.Мележ.[Бабуля:] — Трэці дзень не ем я. Гарачыня спустошыла нам землі.Дубоўка.
3.Разм. Знішчыць, звесці са свету. Спустошыць запасы. □ [Кулак Чыкілевіч] думаў аб розных бяздонных правалах зямлі, дзе калгасы асталююцца, аб заразе, якою б можна было б спустошыць усю скаціну ў калгасе.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
схва́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Рмн. ‑так; ж.
1. Сутыкненне ў баі, у барацьбе, у бойцы. У рукапашнай схватцы партызаны змялі карнікаў, толькі адзінкі з іх уцалелі.Гурскі.У апошняй схватцы з Анатолем Скуратовічам Міхал, сабраўшы ўсе свае сілы, шпурляе ў чорную багну свайго праціўніка і ворага.Барсток./ Пра барацьбу супрацьлеглых груп, напрамкаў і пад. А ўмацаванне Савецкага Саюза, рост яго сілы азначалі безумоўную перамогу сацыялізма ў адкрытай схватцы з капіталістычным светам.Клімковіч./ Пра барацьбу з сіламі прыроды, стыхійнымі бедствамі, хваробай і пад. У хворага рэзка ўпала сардэчная дзейнасць. Вось тут і пачалася схватка са смерцю, барацьба за жыццё чалавека.«Беларусь».//Разм.Спрэчка, сварка. Схватка характараў.// Спартыўнае спаборніцтва (звычайна па розных відах барацьбы). Моўчкі чакае, хвалюецца цырк — Тужацца дужыя ў схватцы барцы.Чарнушэвіч.
2.звычайнамн. (схва́ткі, ‑так). Сутаргавыя балючыя скарачэнні мышцаў жывата, маткі. Але вось першы раз у жыцці .. [Алена] вымушана гаварыць збялелай ад родавых схватак жанчыне: — Маўчы, Насценька.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
akademicki
akademick|i
1. акадэмічны; тэарэтычны;
rok ~і — акадэмічны год;
wydanie ~іе — акадэмічнае выданне;
spór ~i — акадэмічная спрэчка;
~ie rozważania — тэарэтычныя разважанні;
2. студэнцкі;
nauczyciel ~i — выкладчык ВНУ;
dom ~i — студэнцкі інтэрнат;
młodzież ~a — студэнцкая моладзь
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
бу́рный
1.(с бурями) бу́рны;
2.(бушующий) бурлі́вы, бу́рны;
бу́рное мо́ре бурлі́вае (бу́рнае) мо́ра;
бу́рное вре́мяперен. бурлі́вы (бу́рны) час;
3.перен. (проявляющийся с необычной силой) бу́рны;
бу́рные чу́вства бу́рныя пачу́цці;
бу́рный спор бу́рная спрэ́чка;
4.(стремительный) бу́рны, шпа́ркі;
бу́рный рост промы́шленности бу́рны (шпа́ркі) рост прамысло́васці;
бу́рный проце́сс в лёгких бу́рны працэ́с у лёгкіх.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Streit
m -(e)s, -e
1) спрэ́чка; сва́рка
mit j-m ~ ánfangen* — заспрача́цца з кім-н.; пача́ць сва́рку