Verbum

анлайнавы слоўнік

стылалі́ты

ад гр. stylos = слуп + -літ)

зубчастыя, слупкаватыя ці бугрыстыя выступы паверхні адной часткі пласта асадачных горных парод, якія пранікаюць у выемкі другой яго часткі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

стаўбе́ц Слуп (Слаўг.). Параўн.: стлъпъ ’вежа’ (Астрамірава евангелле).

□ ур. Стаўбцы́ (поле) каля в. Церахоўка Слаўг., г. Стоўбцы Мін. вобл.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

ognisty

1. агнявы;

słup ognisty — агнявы слуп;

2. перан. палкі, агністы, палымяны;

temperament ognisty — палымяны тэмперамент

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

замяні́цца, ‑мянюся, ‑менішся, ‑меніцца; зак.

1. З’явіцца на змену адно другому. Старое замянілася новым.

2. чым. Разм. Памяняцца чым‑н. з кім‑н. Замяніліся шапкамі.

3. у што. Разм. Ператварыцца, перарабіцца ў што‑н. [Незнаёмы:] Трэба ісці не азірацца, — бо хто азірнецца — у слуп спячы заменіцца, якога і перуны пасля з месца не зрушаць. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расі́сты, ‑ая, ‑ае.

1. Пакрыты вялікай расой. Расістая трава. □ След бліскучы, слуп агністы, Лёг ад месяца ў вадзе. Дол вільготны і расісты... Колас. Па расістай сцяжынцы Мікітка спяшаецца да возера. П. Ткачоў.

2. Які суправаджаецца вялікімі росамі. А вясна зелянее лугамі У расістае ранне, І смяюцца русалак вачамі Зоры ночкаю ў шэрым тумане. Тарас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ГРАНАВІ́ТАЯ ПАЛА́ТА,

помнік архітэктуры Расіі канца 15 ст.; адзін з стараж. будынкаў Масквы. Уваходзіць у комплекс Крамля Маскоўскага. Пабудавана ў 1487—91 італьян. арх. М.Фразінам і П.А.Салары. Назва з-за аздаблення гранёным рустам усх. фасада палаты. Выкарыстоўваецца як парадная зала для ўрачыстых прыёмаў. Пл. каля 500 м². Перакрыта крыжовымі скляпеннямі, што апіраюцца на цэнтр. слуп. У 1882 сцены палаты размалявалі палехскія іканапісцы, якія паўтарылі своеасаблівую кампазіцыю стараж. размалёўкі. Разны залочаны партал 15 ст. выкананы ў формах рэнесансавай архітэктуры.

Літ.:

Насибова А. Грановитая палата Московского Кремля: [Альбом]. Л., 1978.

т. 5, с. 404

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

шата́ть несов.

1. хіста́ць, калыва́ць;

шата́ть столб хіста́ць (калыва́ць) слуп;

2. безл. хіста́ць, вадзі́ць у бакі́;

его́ шата́ет от уста́лости яго́ хіста́е (во́дзіць у бакі́) ад сто́мленасці;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Лафе́т ’станок, па якім замацоўваецца ствол гарматы’ (ТСБМ). Запазычана з рус. мовы (Крукоўскі, Уплыў, 82) < франц. lʼaffût, fût ’ствол’, ’слуп, пасад’ праз ням. Lafette (Фасмер, 2, 467). Ст.-бел. лявета ’лафет’ (1695 г.) находзіць са ст.-польск. laweta (Булыка, Лекс. запазыч., 68).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Перава́льны (стоўп) ’указальны слуп для арыентацыі на рацэ’ (гродз., Нар. сл.). Да перавалі́ць ’прайсці пэўную мяжу’, што з пера- і валіць ₁ (гл.), тут у значэнні ’пераарыентавацца з аднаго знаку на іншы’, параўн. рус. дыял. перева́л (у рацэ) ’парог’, перевал во́ды ’паварот плыні’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мілія́рый

(лац. miliarium)

1) мера даўжыні ў Стараж. Рыме, роўная 1,4835 км;

2) прыдарожны каменны слуп, пастаўлены на адлегласці ў 1 міліярый ад суседніх слупоў на старажытнарымскіх шляхах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)