загра́знуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. загра́з, ‑ла; зак.
Засесці, завязнуць у чым‑н. топкім, гразкім. Некалькі танкаў пры падыходзе да вышыні загразлі ў балоце. Мележ. Ногі бусла, калі ён сеў, загразлі па самае пер’е. Дуброўскі. // перан. Трапіўшы ў якое‑н. непрыемнае, цяжкае становішча, не знайсці сіл выбрацца з яго. Загразнуць у даўгах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыгрэ́бнік, ‑а, м.
Прыбудоўка перад уваходам у пограб, склеп. Тут былі такія будынкі: хаты з чырвонымі комінамі, клуні, хлевушкі, свіронкі і прыгрэбнікі з нізенькімі, да самае зямлі, стрэхамі. Колас. Чарнушка ўнёс з прыгрэбніка мех бульбы, уладаваў у задку. Мележ. А калі нарэшце [Валодзя] расплюшчыў вочы, дык убачыў над сабой трухлявую страху прыгрэбніка. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
малы́, -а́я, -о́е.
1. Нязначны па велічыні, памерах; невялікі.
Малая зала.
2. Нязначны па колькасці, часе.
М. атрад.
Прайшоў яшчэ м. час.
3. Меншы, чым патрэбна.
Малыя боты.
4. Які не мае істотнага значэння; малаважны.
Малая справа, м. і клопат.
5. Які займае нязначнае службовае становішча.
6. Тое, што і малалетні.
Малыя дзеткі — малыя і бедкі (прыказка).
7. у знач. наз. малы́, -о́га, м., мала́я, -о́й, ж., мн. малы́я, -ы́х. Дзіця.
Падвезці малых у школу.
◊
Ад малога да вялікага — усе да аднаго, абсалютна ўсе.
Без малога (разм.) — амаль (не), чуць (не).
З малых гадоў — з дзяцінства.
Самае малое — найменш.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
во, часц. ўказ. (разм.).
1. Ужыв., калі трэба паказаць што-н., звярнуць увагу на што-н.
Во, рыбіна плёснула.
Кладзі ўсё гэта во сюды.
2. Ужыв., калі трэба выказаць здзіўленне, задавальненне або незадавальненне, абурэнне.
Во малайцы, што прыехалі.
Во, што яны тут натварылі!
3. Ужыв. пры пытальных і адносных займенніках і прыслоўях, калі трэба акцэнтаваць на нечым увагу.
Вы мне во што скажыце, даражэнькія.
4. Ужыв., калі трэба пацвердзіць сказанае некім.
Во бачыш, і Аляксей табе тое самае кажа.
5. Ужыв., калі трэба падвесці вынік сказанаму.
Во як бывае.
6. у знач. выкл. Ужыв. для ўзмацнення эмацыянальнай афарбоўкі сказа.
Во мароз дык мароз!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
актуа́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Вельмі важны для данага моманту; такі, які адпавядае сучаснаму, надзённы. Актуальнае пытанне. □ Пляханаў ухітрыўся трактаваць гэту тэму [анархізм і сацыялізм], зусім абышоўшы самае актуальнае, злабадзённае і палітычна найбольш істотнае ў барацьбе супраць анархізму, іменна адносіны рэвалюцыі да дзяржавы і пытанне аб дзяржаве наогул! Ленін.
2. Спец. Які сапраўды існуе, праяўляецца; проціл. патэнцыяльны. Актуальная кіслотнасць.
[Лац. actualis.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адгавары́цца, ‑гаваруся, ‑гаворышся, ‑гаворыцца; зак.
Адгаворкамі адмовіцца, ухіліцца ад якой‑н. прапановы. [Мікола:] — Я перш адказваўся, але .. [Васіль] так прыстаў, што нельга было адгаварыцца, і я мусіў зайсці з ім к Діню. Гартны. // Апраўдацца, пазбегнуць пакарання, непрыемнасцей з дапамогаю адгаворак. І самае цяжкае Клемсу сказаць, а потым няхай злуе яна [жонка], няхай сварыцца, потым ён зможа адгаварыцца. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзелаві́ты, ‑ая, ‑ае.
Старанны і ўмелы ў рабоце; дзелавы (у 2 знач.). Вырастаў юнак сталы, дзелавіты, які ўмеў сярод усялякіх спраў адразу ўбачыць самае важнае і найбольш патрэбнае. Чорны. // Які выражае занятасць справай; сур’ёзны. Я стаяў збоку і любаваўся дзедам: яго маладым настроем, яго дзелавітай клапатлівасцю. Якімовіч. Аляксею падабалася простая, дзелавітая гутарка падпалкоўніка. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цы́мус, ‑у, м.
1. Разм. Самае цікавае, істотнае; сутнасць каго‑, чаго‑н. [Сёмка:] — Важна тут сама карціна, у ёй увесь цымус. Каваль. [Барановічаў кум:] — Іншы кажа, што ён, — тое ды гэтае. А тут выходзіць, што толькі і цымусу ў яго, што ён .. пагаварыць умее. Чорны.
2. Салодкая страва толькі з морквы. Прыгатаваць цымус. // Пра што‑н. вельмі смачнае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спосо́бный
1. (даровитый) здо́льны, зда́тны;
2. (могущий) здо́льны, які́ (што) мо́жа;
челове́к, спосо́бный на са́мое лу́чшее чалаве́к, здо́льны на са́мае ле́пшае;
столо́вая спосо́бна пропусти́ть до ты́сячи челове́к в день стало́вая мо́жа прапусці́ць да ты́сячы чалаве́к у дзень.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
nadal
надалей; у далейшым;
on i nadal będzie robił to samo — ён і ў далейшым будзе рабіць тое самае (гэтак жа)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)