ры́ска, ‑і, ДМ рысцы; Р мн. ‑сак; ж.

Памянш. да рыса; маленькая, тонкая рыса (у 1, 3 і 4 знач.). Спачатку бачу толькі твар, знаёмы да апошняй рыскі твар. Жычка. Слова «там».. [Лёня] падкрэсліў дзвюма рыскамі. Ваданосаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эскімо́сы, ‑аў; адз. эскімос, ‑а, м.; эскімоска, ‑і, ДМ ‑мосцы; мн. эскімоскі, ‑сак; ж.

Народнасць, якая жыве на палярным узбярэжжы Паўночнай Амерыкі, у Грэнландыі, а таксама ў СССР — у Чукоцкай аўтаномнай акрузе і на востраве Урангеля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заве́са, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Адна з дзвюх металічных пласцін, якімі прымацоўваюцца да вушака дзверы, аконныя рамы і пад.

Дзверы на новых завесах.

2. Тое, што і заслона (у 1 знач.).

Снежная з.

З. туману.

|| памянш. заве́ска, -і, ДМ -ве́сцы, мн. -і, -сак, ж. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

вёска, -і, ДМ вёсцы, мн. -і, -сак, ж.

1. Сельскае паселішча.

Жыць у вёсцы.

2. адз. Сельская мясцовасць.

Паехаў працаваць на вёску.

3. адз. Жыхары вёскі, вясковае насельніцтва.

Культурны рост вёскі.

|| памянш. вёсачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. вяско́вы, -ая, -ае.

Вясковыя ростані.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

зако́скі, ‑сак; адз. няма.

Разм. Пачатак касьбы. На світанні Мядовымі лугамі пахне зара — Хутка будуць закоскі. Крупенька. На ўсходзе сонца з Грынёў прывозяць дзве касілкі... Кажуць, з адной пойдзе трактар. Гэта падмога касцам, што прыехалі на закоскі. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

арабе́ска, ‑і, ДМ ‑цы; Р мн. ‑сак; ж.

1. Складаны арнамент фантастычнага характару з геаметрычных фігур і стылізаваных лісцяў, кветак і пад. — першаначаткова ў помніках арабскага мастацтва. Чырвонымі арабескамі Лісце лес ураніў. Караткевіч.

2. Невялікі музычны твор.

[Іт. arabesco.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мі́ска, ‑і, ДМ місцы; Р мн. ‑сак; ж.

Шырокая і глыбокая, круглай формы, пасудзіна для яды. Міканор кончыў есці, адставіў міску, выцер далонню губы. Мележ. Тым часам маці зняла з прыпечка глыбокую паліваную міску з блінамі. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

этру́скі ​1, ‑аў; адз. этруск, ‑а, м.; этруска, ‑і, ДМ ‑русцы; мн. этрускі, ‑сак; ж.

Адзін з народаў старажытнай Італіі.

этру́скі ​2, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да этрускаў; які належыць, уласцівы ім. Этруская мова. Этрускае мастацтва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сачо́к 1 ’конусападобная сетка на абручы з ручкай, якая служыць для лоўлі рыбы, насякомых і пад.’ (ТСБМ, Нас., Сцяшк., Сл. ПЗБ, Бес., З нар. сл.), са́чак ’тс’ (Дэмб., 2, 575). Памяншальнае да сак 2 (гл.).

Сачо́к 2 ’від жаночага адзення, кароткая куртка на ваце’ (ТСБМ, Янк., Сцяшк.), са́чак ’тс’ (Бір., Сцяшк., Шатал., Янк., З нар. сл., Нар. сл.), са́чык ’тс’ (Сцяшк., З нар. сл., Жд. 1, Нар. сл., Сл. Брэс., Сакал., Скарбы). Памяншальнае да сак 1 (гл.).

Сачо́к 3 ’гультай’ (Жд. 1). Запазычанне вусным шляхам з рус. прастамоўнага сачо́к ’тс’, сачкова́ть жарт. ’гультаяваць; прапускаць урокі, лекцыі’. Дзеяслоў, паводле ССРЛЯ, 13, 210, фіксуецца ўпершыню ў пісьменніка Новікава–Прыбоя ў значэннях ’лавіць рыбу сачком’, ’гультаяваць’. Тады да сачок < сак 2 (гл.) ’прылада лавіць рыбу’; значэнне ’гультаяваць’ у дзеяслова з’явілася, відаць, пад уплывам меркаванняў, што лоўля рыбы — гэта заняцце, каб правесці час. Гэта можа быць і народная этымалогія. Гаўлава (Etym. Brunensia, Brno, 1980, 27), якая прыводзіць яшчэ дыял. маск. сачёк ’хлопец, які заляцаецца да дзяўчыны, яе каханы’, узводзіць да *sočiti (гл. сачыць), што больш верагодна, параўн. і вядомае ў гутарковай мове 30‑х гадоў XX ст. сачо́к як адпаведнік рус. сексо́т (< секретный сотрудник).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дапі́ска, ‑і, ДМ дапісцы, ж.

1. Тое, што і дапісванне.

2. Р мн. ‑сак. Дадатак да напісанага; прыпіска. Сцёпка наглядаў сцэны размовы моладзі з загадчыкам, прычым заўважаў, што не ўсім ён адмаўляе, робіць часам дапіскі на дакументах. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)