um=

1.

аддз. дзеясл. прыстаўка, указвае на паварот, абарот, перамяшчэнне, відазмяненне: úmdrehen паваро́чваць; úmziehen* пераязджа́ць

2) неаддз. прыстаўка, указвае на акружэнне, абыход, рух вакол: umflíegen* аблята́ць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

вы... прыстаўка.

Надае слову значэнне: 1) рух знутры, сярэдзіны чаго‑н., напрыклад: выбегчы, выехаць; 2) закончанасць або завершанасць дзеяння, напрыклад: выкасіць, вылавіць; 3) дасягненне чаго‑н. пры дапамозе дзеяння, напрыклад: выслужыць, выглядзець; 4) здабыванне, выманне з сярэдзіны часткі прадмета або аднаго прадмета з другога, напрыклад: вывінціць, выняць; 5) у спалучэнні з часціцай ‑ся (‑ца, ‑цца) перадае поўную вычарпанасць дзеяння, напрыклад: вылежацца, выспацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

над... (а таксама над’..., нада...), прыстаўка.

I. Ужываецца пры ўтварэнні дзеясловаў і вытворных ад іх слоў са значэннямі:

1. Павелічэнне, пашырэнне прадмета да пэўнай мяжы, нормы, напрыклад: надбудаваць, надтачыць, надставіць, надвязаць, надклеіць, надшыць.

2. Няпоўны ахоп прадмета дзеяннем, няпоўнае дзеянне, напрыклад: надкапаць, надпіць, надламаць, надпілаваць.

II. Ужываецца пры ўтварэнні назоўнікаў і прыметнікаў са значэннем больш высокага становішча, напрыклад: надброўе, надгартанны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Паме́г ’хмызняк’ (Яшк.). Няясна; паралеляў у іншых слав. мовах няма. Магчыма, з омег, вомег, вобмег (гл.), дзе о‑ можа ўспрымацца як прыстаўка і магло быць заменена на по-. Вомег ’балігалоў’ часта расце па берагах рэк сумесна з хмызняком, таму тут мог адбыцца перанос па сумежнасці.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ро́з- — прыстаўка, адпавядае раз- (гл.) у націскной пазіцыі, ст.-бел. роз — ужывалася не толькі пад націскам, але і не пад націскам: роздѣлохъ (1432), розсказуемъ (1497), розумети (1588). Паводле Карскага (1, 95), гэта супадае «с показаниями тех памятников древнерусского языка, на которых менее заметно церковнославянское влияние».

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Саста́ў ’сукупнасць частак, прадметаў, якія складаюць цэлае; склад’ (ТСБМ). Рус. соста́в, ст.-рус., ст.-слав. съставъ. У сучаснай беларускай мове з рускай, на што ўказвае прыстаўка са‑ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 56). Да со‑ставитъ; лічаць (гл. Фасмер, 3, 727 і наст.) калькай грэч. слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

раз...¹ (раза..., рас...), дзеяслоўная прыстаўка.

Абазначае:

1) дзяленне на часткі, размеркаванне па частках, па месцах, па паверхні і пад., напр.: разрэзаць, разарваць, раскідаць, размазаць;

2) узмацненне, напружанне ў праяўленні дзеяння, напр.: раскарміць, расхваліць;

3) у спалучэнні з -цца: пачатак працяглага, інтэнсіўнага дзеяння, напр.: разбурчацца, растанцавацца, разбалецца;

4) у спалучэнні з -цца: напрамак руху многіх у розныя бакі, напр.: раз’ехацца, разляцецца, рассыпацца;

5) спыненне дзеяння, стану, напр.: размарозіцца, разлюбіць;

6) адваротнае дзеянне, напр.: размініраваць, раскруціць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

су..., прыстаўка.

1. Ужыв. пры ўтварэнні назоўнікаў і абазначае:

1) сумеснасць, саўдзел, напр.: сунаймальнік, суадказчык, сустаршыня;

2) падабенства, напр.: суглінак, супесак, сукравіца;

3) сукупнасць, зборнасць, напр.: суквецце, суплоддзе.

2. Ужыв. пры ўтварэнні прыметнікаў і абазначае:

1) суадноснасць пэўнай якасці паміж прадметамі, напр.: суадносны, сугучны;

2) збліжэнне, супадзенне ў прасторы або ў часе, напр.: сучасны, сумежны.

3. Ужыв. пры ўтварэнні дзеясловаў і абазначае сумеснасць, суправаджэнне або ўстанаўленне суадносін паміж чым-н., напр.: сумясціць, суіснаваць, суаднесці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

davón=

аддзял. дзеясл. прыстаўка, указвае на аддаленне: davóngehen* vi (s) ісці́ (прэч)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

dazu=

аддзял. дзеясл. прыстаўка, указвае на дабаўленне, далучэнне: dazú- geben* дабаўля́ць, дадава́ць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)