кія́х, ‑а, м.
Абл.
1. Пачатак кукурузы. На стале, засланым святочным абрусам, .. стаялі.. дзве пляшкі самагонкі, закаркаваныя кавалкамі кіяха. Шамякін.
2. толькі мн. (кіяхі́, ‑оў). Кукуруза. На агародзе, у кіяшніку [радысты] спыніліся. Кіяхі — як лес. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кія́х ’пачатак кукурузы, кукуруза’ (ТСБМ, Выг., Некр., Янк. Мат., Мат. Гом., ТС, Сержп. Грам., Нар. лекс., Жыв. сл.). Гл. кіяк.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Напрадве́сні ’ў пачатку вясны, ранняй вясной’ (Гарэц., Сл. ПЗБ), напрадвясне́ ’тс’ (Сцяц.), na paradv́eśńe ’тс’ (Кліх). Гл. прадве́сне ’пачатак вясны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нітве́дама ’немаведама’ (мядз., Нар. словатв.). Відаць, з нет (гл.) і ведама (гл. ведаць); пачатак слова — вынік кантамінацыі нет-Хні > ніт
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
архео́рніс
(ад гр. arche = пачатак + ornis = птушка)
разнавіднасць археаптэрыкса, якую раней лічылі самастойным родам старажытных птушак
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
архі-
(гр. archi-, ад arche = пачатак)
прыстаўка, якая абазначае старшынства, вяршэнства або найвышэйшую ступень чаго-н.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
архітра́ў
(фр. architrave, ад гр. arche = пачатак + лац. trabs = бэлька)
архіт. галоўная бэлька, ніжняя частка антаблемента.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
аз, аза, м.
1. Старадаўняя назва літары «а». Аз, букі, ведзі... — а, б, в...
2. займ. У царкоўнаславянскай мове — назва першай асобы адз. ліку.
3. толькі мн. (азы́, азо́ў). Самы пачатак.
•••
Пачаць з азоў гл. пачаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
першакрыні́ца, ‑ы, ж.
1. Тое, што кладзе пачатак чаму‑н., з’яўляецца першаасновай чаго‑н. Першакрыніца жыцця.
2. Першая асноўная крыніца якіх‑н. звестак; арыгінальны, асноўны твор у якой‑н. галіне. Даследаванне па першакрыніцах. Першакрыніцы марксізма-ленінізма.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Bonum initium est dimidium facti
Добры пачатак ‒ палова справы.
Хорошее начало ‒ половина дела.
бел. Пачын даражэй за грошы. Самае цяжкае ‒ пачатак.
рус. Лиха беда начало. Доброе начало полдела откачало. Почин дороже денег. Всё дело в почине. Лиха беда полы шинели завернуть, а там пошёл.
фр. A moitié fait qui commence bien (Наполовину сделано, что хорошо начинается). Heureux commencement est la moitié de l’œuvre (Счастливое начало ‒ половина дела).
англ. Well begun, half done (Хорошее начало ‒ половина дела).
нем. Guter Anfang ist die halbe Arbeit (Хорошее начало ‒ половина дела). Wohl angefangen ist halb getan (Хорошо начал ‒ половину сделал).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)