непрывы́чна,
1. Прысл. да непрывычны (у 1 знач.). Твар.. [Раманенкі] быў бледны, і ніжняя губа непрывычна дрыжала. Шамякін.
2. безас. у знач. вык. Аб пачуцці непрывычнага, якое адчувае хто‑н. Непрывычна ёй на новым месцы. Воку непрывычна ў цемры. □ Як непрывычна было зноў ступаць па зямлі, па мяккім снезе, — нібы ішоў .. [Бярозка] па даўняй, знаёмай дарозе. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за́вязь, ‑і, ж.
1. Ніжняя полая частка песціка ў кветцы, якая пасля апылення ператвараецца ў плод. Галіна яблыні, уся ў светла-зялёных камячках завязі, ціха пагойдвалася над самай фіранкай каля стала. Хадкевіч. На ляшчыне.. зелянеюць першыя завязі арэхаў. Лынькоў. // Маленькія недаспелыя плады. Усе сухія баравіны Пакрыты завяззю брусніц. Глебка.
2. Узнікненне, утварэнне плода. Пачатак завязі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГАРБУ́ЗІНА,
шматнасенны несапраўдны ягадападобны плод кветкавых раслін, звычайна з сакаўнымі прамежкавым і ўнутр. слаямі каляплодніка (меза- і эндакарпа), плацэнтамі і тоўстым, шчыльным або цвёрдым вонкавым экзакарпам. Ва ўтварэнні гарбузіны прымае ўдзел кветаложа. Марфалагічна гарбузіна — ніжняя паракарпная ягада. Характэрна для агурка, гарбуза, кавуна, дыні і інш. раслін з сям. гарбузовых.
т. 5, с. 56
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Ві́рнік ’ніжняя частка ганчарнага круга’ (Жд., 1). Польск. wirniak ’верхняя частка ганчарнага круга’. Утворана ад прыметніка вірны (гл.) і суф. ‑ік.
Вірнік ’нячысцік у вірыстай вадзе’ (Нік., Оч.) паходзіць ад вір 1 (гл.) і суф. Nomina agentis ‑нік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лалэ́й (абразл.) ’чалавек з вельмі тоўстымі губамі’ (лаг., Жд. 2). Утворана ад ⁺лалы (параўн. рус. пск., наўг. лалы ’ніжняя сківіца’, цвяр. лылы́ ’сківіца’) і суф. ‑эй, як і лупсей, губрэй ’губаты’ (Сцяцко, Афікс. наз., 151). Гл. таксама халалэ́й.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перагуза́ць ’зноў перавязваць снапы’ (Нас.). Да пера- і гуза́ць (гл.), апошняе звязваецца з прасл. *ǫz‑/*ęz (ЭСБМ, 3, 112). Аднак, улічваючы першаснасць пачатковага г‑ трэба зыходзіць з прасл. *guzъ, варыянта назалізаванага *gǫzъ, якія адлюстроўваюць больш старажытныя і.-е. адносіны *gongʼ‑/*gou̯gʼ‑, параўн. ст.-грэч. γογγύλος ’круглы’, літ. gū̀žis ’галоўка капусты’ (Трубачоў, Эт. сл., 1, 91–92), курд. guz‑ ’азадак, ягадзіцы’. Семантыка лексемы перагуза́ць, такім чынам, суадносіцца не з *vęzati ’вязаць’, а з *guzъ ’камель дрэва, ніжняя частка снапа’, параўн. здро з *guz‑d‑ro, як укр. гуз‑но ’зад (чалавека)’, рус. гузло́, гу́з‑но, гуз‑но́ ’ніжняя, задняя частка чаго-небудзь’ і інш. шматлікія лексемы з коранем гуз‑ з гэтым жа значэннем, палес. гузды́р (Выг.) ’ніжняя частка снапа’ < прасл. *gǫzyrь ’задняя частка чаго-небудзь’. Параўн., аднак, славен. prézati ’звязваць’, якое Супрун (ЭСБМ, 1, 123) звязвае з *перазаць (гл. аперазаць); магчыма, з *per‑ǫz‑ati з пратэзай, гл. гуж 1, тады сувязь з гуз — другасная.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БУ́НКЕР
(англ. bunker),
1) ёмістасць (стацыянарная ці перасоўная) для часовага захоўвання збожжа, вугалю ці якіх-н. іншых сыпкіх рэчываў і матэрыялаў. Ніжняя частка бункера служыць для самацёчнай разгрузкі, абсталявана засаўкамі і прыстасаваннямі для рэгулявання выпуску матэрыялу.
2) Бункер суднавы — памяшканне на судне для захоўвання паліва.
3) Бетанаванае сховішча, даўгачаснае фартыфікацыйнае збудаванне.
т. 3, с. 339
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Плёскі ’пляскаты’ (Шат.; смарг., пух., чэрв., Сл. ПЗБ; сміл., Стан.), плескачы ’плоскі’ (ТС), плёсклая (жывёла) ’схуднелая’ (драг., ЛА, 1). Да плоскі (гл.), якое змянілася пад уплывам польск. plaski, plas kąty, што ад першаснага plask ’плоская ніжняя паверхня далоні’ (Банькоўскі, 2, 599).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ту́мба
(лац. tumba)
1) невысокі слупок каля дарогі або тратуара;
2) круглае збудаванне для наклейвання аб’яў, афіш;
3) ніжняя частка пісьмовага стала ў выглядзе невялікай шафкі з шуфлядамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
цо́каль
(іт. zoccolo)
1) ніжняя частка вонкавай сцяны будынка, слупа, помніка, якая размешчана непасрэдна на фундаменце і крыху выступае;
2) металічная частка электрычнай лямпачкі, якая служыць для замацавання яе ў патроне.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)