1. Рабіць вострым рэжучую частку, лязо чаго-н. з дапамогай тачыла, бруска і пад.; вастрыць.
Т. нож.
2. Рабіць прыдатным для карыстання (пра аловак).
3. Вырабляць што-н., апрацоўваючы на такарным станку.
Т. дэталі.
|| зак.натачы́ць, -тачу́, -то́чыш, -то́чыць; -то́чаны (да 1 і 2 знач.) івы́тачыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны (да 3 знач.).
|| наз.тачэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ма́хер1, ма́хяр ’майстар, спец’ (Бяльк., Сцяц.) паходзяць з ідыш macher < новав.-ням.Macher ’вытворца; завадатар’. Кюнэ (74) выводзіць бел. лексему з польск.macher ’чалавек, які ўмее рабіць усё’.
Ма́хер2 (арго) ’нож’ (Рам. 9). З с.-грэч.μάχαιρα, якое са ст.-грэч.μάχαιρα ’нож, кінжал’.
Махе́р ’воўна ангорскай казы’ (ТС). Праз рус. мову (мохер ’тс’) з англ.mohair ’тс’, ’лёгкая тканіна з такой воўны’. Параўн. франц.mohair, moire, ням.Machaier. З араб.muh̯ajjar ’тканіна з казінай шэрсці’ (Махэк₂, 372).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
otwieracz
м. адкрывалка;
otwieracz do puszek — кансервавы нож;
otwieracz do butelek — адкрывалка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
siekacz
м.
1. разак; вялікі нож;
2. (зуб) разец;
3. матыка, цяпка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
nóż
м.
1.нож;
nóż kuchenny — кухонны нож;
nóż chirurgiczny — скальпель;
nóż sprężynowy — раскладны нож; сцізорык;
2. разец;
nóż tokarski — такарны разец;
postawić sprawę na ostrzu noża — паставіць пытанне рубам;
mieć nóż na gardle — быць у безвыходным становішчы; быць загнаным у кут
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ábnutzen, ábnützen
1.
vt зно́шваць (вопратку); прытупля́ць
ein Mésser ~ — прытупі́ць нож
2.
(sich) зно́швацца; прытупля́цца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Крама́ч ’нож з паламаным лязом’ (Янк. Мат., КЭС, лаг., Нар. сл.). Параўн. ст.-рус.крома ’кавалак, нешта адломанае, адрэзанае’. Суфіксацыя на ‑ач для назваў прадметаў па ўласцівасцях (Сцяцко, Афікс. наз., 31–32).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ска́льпель, ‑я, м.
Суцэльнаметалічны хірургічны нож. І вось у руках.. [сястры] бліснуў скальпель.Алешка.Параненых многа. Мацвей Ільіч дванаццаць гадзін з рук не выпускаў скальпель.Асіпенка.Прылада пісьма для .. пісьменніка тое самае, што скальпель для хірурга альбо разец для скульптара.Шкраба.
[Ад лац. scalpellum — ножык.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)