мэ́ндлік, ‑а, м.

Пяць снапоў ячменю, аўса, пастаўленых у кучкі для прасушкі і накрытых распасцёртым снапом зверху. Перад.. [Сцёпкам] раскрываюцца ўсё новыя і новыя рысункі дарогі: лясы, лужкі, мосцікі, пажоўклыя гоні палёў, дзе пападаюцца сям-там яшчэ непрыбраныя мэндлікі аўсоў. Колас. // Тое, што і бабка ​2 (у 6 знач.). Досвіткам.. [Густаў] дайшоў да поля, дзе стаялі мэндлікі нязвезенага жыта. Чорны. За лесам жытні палетак, устаўлены мэндлікамі без шапак. Мурашка.

[Ням. Mandel.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

удыхну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., што.

1. Набраць у лёгкія паветра пры дыханні. Лена выйшла на веранду, з асалодай удыхнула свежае асенняе паветра. Няхай. [Сусед] узяў антонаўку, пакруціў яе ў руках, удыхнуў пяшчотны пах і зноў паклаў яблык на столік. Васілевіч.

2. перан.; у каго-што. Напоўніць, усяліць, заставіць пранікнуцца чым‑н. Удыхнуць новыя сілы. Удыхнуць надзею. □ [Расія] ўдыхнула ў творчасць Міцкевіча новыя думкі і пачуцці. Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пражы́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад пражыць.

2. у знач. наз. пражы́тае, ‑ага, н. Тое, што пражыта, перажыта. Усплывалі вобразы пражытага, няясна вынікалі новыя. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лагагры́ф, ‑а, м.

Род шарады або загадкі, для рашэння якой трэба адшукаць загаданае слова і ўтварыць ад яго новыя словы перастаноўкаю або выкідваннем асобных складоў ці літар.

[Ад грэч. lógos — слова і griphos — загадка.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гі́дра, ‑ы, ж.

1. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — шматгаловая змяя, у якой на месцы адсечаных галоў вырасталі новыя.

2. Дробная бесхрыбетная кішачнаполасцевая прэснаводная жывёліна са шчупальцамі вакол рота.

[Грэч. hydra — вадзяная змяя.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

алапа́трыя алапатры́я

(ад ала- + гр. patris = бацькаўшчына)

тып відаўтварэння, пры якім новыя віды ўзнікаюць з папуляцый, арэалы якіх не перакрываюцца.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

неафілало́гія

(ад неа- + філалогія)

навука, якая вывучае не старыя, класічныя, а новыя мовы і літаратуры народаў сярэдневяковай і сучаснай Еўропы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Ско́чыкі ‘агаткі двухдомныя, Antennaria dioica Gaertn.’ (Кіс.), ско́чкі ‘тс’ (Жд. 2). Відавочна, да скочыць (гл. скакаць). Матывы намінацыі не зусім ясныя, магчыма, аналагічна папярэдняму слову, таму што ад парасткаў расліны, якія ляжаць на зямлі, адрастаюць новыя разеткі лісцяў.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бамо́нд

(фр. beau monde)

1) уст. вышэйшы свет, арыстакратычныя колы;

2) іран. «выбраныя» колы, фанабэрыстыя «новыя рускія».

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

павытырка́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.

Разм. Вытыркнуцца, паказацца адкуль‑н. — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае. У розных месцах з-пад вады павытыркаліся новыя купінкі травы. Маўр.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)