про́ламка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.
Разм. Адтуліна, прасечаная, праламаная ў лёдзе ракі, возера і пад.; палонка. Ля берага, у вялікай проламцы, гойдаліся паціху дашчаная лодка, пашпакляваная і прасмоленая. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гу́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.
Разм.
1. Кавалачак гумы для сцірання напісанага; сцірка.
2. Гумавая нітка, а таксама тасьма, шнур з гумавымі ніткамі.
•••
Жавальная гумка — спецыяльнае рэчыва, прызначанае для жавання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
да́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.
У шашачнай гульні — шашка, якая была даведзена да апошняга рада клетак на полі праціўніка і атрымала права перасоўвацца на любую колькасць клетак уперад або назад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карчо́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.
Памянш.-ласк. да карчма; невялікая карчма. А з-за дрэў страха зірнула І два коміны на ёй. Падышоў Сымон — карчомка Са стадолай і дваром. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Макоўнік (зб.) ’макавыя сцёблы з лісцем’ (ТС, Касп., гом., Мат. Гом.) — параўн. ДАБМ, к. 278–280. Да мак (гл.). Гл. таксама макаўнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ля́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж.
Шырокі рэмень са скуры ці моцнай тканіны, які перакідваецца цераз плячо пры перацягванні, пераносцы грузу і інш.
Адвязаць лямкі.
◊
Цягнуць лямку (разм.) — займацца цяжкай аднастайнай працай, справай.
|| памянш. ля́мачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. ля́мачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ма́ма, -ы, мн. -ы, мам, ж.
Тое, што і маці (у 1 знач.).
|| ласк. ма́мачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж., ма́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж., маму́ля, -і, мн. -і, -му́ль, ж. (разм.) і маму́ся, -і, мн. -і, -му́сь, ж. (разм.).
|| прым. ма́мін, -а.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кучо́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.
Шапка футрам наверх. На галаве — авечая кучомка, на плячах кажух. Лобан. — Ці бачыш што? — Не, так, нічога! — Гаворыць Костусь, а ў самога На лоб кучомка напаўзае... Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
радзі́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.
Прыродная плямка на скуры чалавека. Зусім блізка, як ніколі, .. [Валерый] бачыў твар Мар’яны, невялічкую радзімку на яе разрумяненай шчацэ, нават прыкмеціў, як на шыі б’ецца, пульсуе жылка. Стаховіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Макаве́рт, маковэ́рт ’мяла для расцірання маку, бульбы ці крухмалу’ (Бес., палес., З нар. сл.). Палескае. Складанае слова, утворанае ад мак і верт < прасл. vьrt > вярцець (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)