радэзійскі чалавек, адна з формаў выкапнёвага чалавека, характарыстыкі якога блізкія да неандэртальцаў. Знойдзены ў 1921 у пячоры Брокен-Хіл у Замбіі. Выяўлены вял. чэрап, адметны прымітыўнымі асаблівасцямі (магутны надвочны валік, ссунуты назад лоб, масіўная частка твару). Аб’ём мозга невялікі (1280 см³). Адносіцца да палеаантрапаў, хоць некаторыя адзнакі набліжаюць яго да пітэкантрапаў. Жыў прыкладна 30 000 г. назад, верагодна, адначасова з раннімі прадстаўнікамі людзей сучаснага фіз. тыпу. Большасць вучоных лічыць яго бакавой формай у эвалюцыі чалавека.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
вы́церці (áb)wíschen vt;
вы́церці лоб (sich D) die Stirn ábwischen;
вы́церці по́суд [пасу́ду] das Geschírr ábtrocknen;
вы́церці но́гі (sich D) die Füße ábputzen [ábstreifen]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
намо́ршчыць, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; зак., што.
Сабраць у складкі, маршчыны скуру на твары. Зазыба пацёр левай далоняй кончык шырокага носа, наморшчыў няголены твар.Чыгрынаў.Раптам вусаты дзядзька наморшчыў лоб, глянуў кудысьці за вазы.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ава́л, ‑а, м.
Фігура, утвораная замкнутай крывой, якая нагадвае форму падоўжанага разрэзу яйца. Шырокі лоб і авал твару з вастраватым падбародкам казалі за тое, што Іван Тадорык, як відаць, чалавек з выдатнымі здольнясцямі.Колас.
[Фр. ovale.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
теса́тьнесов. часа́ць; (тесаком) склюдава́ць;
◊
хоть кол на голове́ теши́ хоць у лоб страля́й; упёрся як чорт у грэ́блю; заця́ўся як ка́мень;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
zwilgotnieć
zwilgotni|eć
зак. увільгатніцца;
czoło ~ało — лоб пакрыўся потам;
zapałki ~ały — запалкі адсырэлі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
паціра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
Час ад часу, злёгку церці. Паціраць рукі. □ Сузану засталося адно: маўчаць. Ён сядзеў ссутулены і паціраў лоб.Лынькоў.Чалавек дыхаў на поўныя грудзі, час ад часу паціраў азяблыя плечы.Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кучо́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Рмн. ‑мак; ж.
Шапка футрам наверх. На галаве — авечая кучомка, на плячах кажух.Лобан.— Ці бачыш што? — Не, так, нічога! — Гаворыць Костусь, а ў самога На лоб кучомка напаўзае...Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адкапы́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.
Разм.груб. Скрывіўшы, адставіць; адвесіць (пра губы). Аляксей Ісаевіч зморшчыў лоб, смешна адкапыліў губу.Хомчанка.Зазваніў званок. Гэта званіў наш маўклівы вартаўнік, што заўсёды хадзіў адкапыліўшы ніжнюю цяжкую губу.Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Stirn
f -, -en лоб, чало́
éine flíehende ~ — пака́ты лоб
das steht ihm auf der ~ geschríeben — гэ́та напі́сана ў яго́ на (і)лбе
sich vor die ~ schlágen* — сту́кнуць сабе́ па (і)лбе (пры раптоўнай думцы)
j-m etw. an der ~ ánsehen* — ба́чыць што-н. па чыі́м-н. аблі́ччы
die ~ rúnzeln — хму́рыць лоб
j-m die ~ bíeten* — даць каму́-н. адпо́р
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)