ідэо́лаг
(ад гр. idea = паняцце + logos = вучэнне)
выразнік, абаронца ідэалогіі якога-н. грамадскага класа, групы, напрамку.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Гі́дра ’гідра’, ’жывёла з класа паліпаў’ (БРС). Рус. ги́дра, укр. гі́дра. Запазычанне (у бел., магчыма, праз рус. мову) з новай латыні ў першай палавіне XIX ст. Слова ўзнікла на базе лац. hydra ’гідра, вадзяная змяя, міфалагічная жывёла’ (< грэч.). У гэтым значэнні крыніцай рус. слова (> бел.) было ням. Hydra (< лац. < грэч.). Гл. Шанскі, 1, Г, 69–70.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
братазабо́йства, ‑а, н.
1. Забойства свайго брата.
2. Забойства чалавека свайго класа, сваёй нацыі, свайго народа ў часе вайны. І вось пайшло акопнае братанне. Братазабойства — усім адна бяда. Звонак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самапазна́нне, ‑я, н.
Пазнанне чалавекам, класам, грамадствам самога сябе, сваёй унутранай, гістарычнай сутнасці. Самапазнанне рабочага класа неразрыўна звязалі з поўнай выразнасцю .. ўяўленняў аб узаемаадносінах усіх класаў сучаснага грамадства. Ленін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мнагано́жка, ‑і, ДМ ‑жцы; Р мн. ‑жак; ж.
1. Мнагалетняя травяністая папаратнікавая расліна сямейства мнаганожкавых.
2. Наземная жывёліна класа членістаногіх з целам, падобным на чарвяка, і вялікай колькасцю ножак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адукава́насць, ‑і, ж.
Уласцівасць адукаванага, ступень адукацыі; вучонасць. [Яша] стаў вучыцца, але пачынаць прыйшлося з другога класа, бо як ні стараўся хлапец паказаць сваю партызанскую адукаванасць, на большае не выцягнуў. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саліда́рнасць, ‑і, ж.
1. Актыўнае спачуванне чыім‑н. дзеянням; адзінства думак, інтарэсаў, поглядаў. Таварыская салідарнасць. □ Міжнародная салідарнасць рабочага класа з’яўляецца абавязковай умовай яго перамогі. «Звязда».
2. У юрыспрудэнцыі — сумесная адказнасць.
[Ад фр. solidarite.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штрэйкбрэ́херства, ‑а, н.
Дзеянні штрэйкбрэхераў, накіраваныя на зрыў стачкі, забастоўкі. Улічыўшы сітуацыю ў краіне, дзе вельмі часта адбываліся забастоўкі, .. [містэр Лаяна] зрабіў спробу зарабіць на штрэйкбрэхерстве. Лынькоў. // перан. Здрадніцтва інтарэсам рабочага класа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арыстакра́тыя, ‑і, ж.
1. У класавым грамадстве — вышэйшае саслоўе, прывілеяваны слой пануючага класа, радавая знаць. Зямельная арыстакратыя. □ [Пан Яндрыхоўскі:] У тую залу, якая бачыла цвет польскай арыстакратыі,.. [Дрыль] пусціў чараду мужыцкіх дзяцей. Крапіва. // Прывілеяваная частка якога‑н. класа або якой‑н. сацыяльнай групы. Фінансавая арыстакратыя. □ Пасля набажэнства радавітая шляхта, паны абшарнікі і ваенная арыстакратыя заходзяць да ксяндза Пацейкоўскага на «шклянку гарбаты». Колас.
2. Гіст. Форма дзяржаўнага кіравання, пры якой улада знаходзіцца ў руках нешматлікай прывілеяванай групы радавой знаці.
[Грэч. aristokratia — панаванне лепшых.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
клешч, кляшча, м.
Невялікая членістаногая жывёліна класа павукападобных, якая паразітуе на целе чалавека, жывёлы, а таксама на раслінах.
•••
Кароставы клешч — клешч-паразіт, які выклікае і пераносіць каросту ў жывёл і чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)