уба́чыць сов.

1. уви́деть; заме́тить; (издали) зави́деть;

ён ~чыў на стале́ я́блыкі — он уви́дел на столе́ я́блоки;

у. у жыцці́ мно́га го́ра — уви́деть в жи́зни мно́го го́ря;

ён ~чыў каля́ бе́рага дзве ло́дкі — он уви́дел (заме́тил) у бе́рега две ло́дки;

здалёк яна́ ўба́чыла аўто́бус — издалека́ она уви́дела (зави́дела) авто́бус;

2. уви́деть, поня́ть;

у. сваю́ памы́лку — уви́деть (поня́ть) свою́ оши́бку;

3. (признать существующим) усмотре́ть;

пракуро́р ~чыў у гэ́тым парушэ́нне зако́ну — прокуро́р усмотре́л в э́том наруше́ние зако́на;

4. (обнаружить какие-л. свойства, качества) уви́деть, найти́;

што яна́ ў ім ~чыла? — что она́ в нём уви́дела (нашла́)?;

◊ у. свет — уви́деть свет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

stretch

[stretʃ]

1.

v.t.

1) расьця́гваць

to stretch the shoe a little — расьцягну́ць крыху́ чараві́к

2) праця́гваць

We stretched a wire across the path — Мы працягну́лі дрот упо́перак сьце́жкі

3) распро́стваць (пле́чы, ру́кі)

4) праця́гваць, вы́цягваць

He stretched out his hand for the money — Ён працягну́ў руку́ па гро́шы

5) наця́гваць (струну́)

6) Figur. рабі́ць наця́жку

to stretch the law — рабі́ць наця́жку ў тлумачэ́ньні зако́на

to stretch the truth — перабо́льшваць

2.

v.i.

1) цягну́цца, займа́ць прасто́р

The forest stretches for miles — Лес ця́гнецца на кілямэ́тры

2) паця́гвацца

to stretch oneself — паця́гвацца

3) расьця́гвацца

Rubber stretches — Гу́ма расьця́гваецца

3.

n.

1) прасьця́г -у m.

A stretch of sand hills lay between the road and the ocean — Прасьця́г пяшча́ных узго́ркаў пралёг памі́ж даро́гай і акія́нам

2) праме́жак -ку m. (ча́су); адле́гласьць f.

a long stretch — далёкая дыста́нцыя

3) разьмі́нка f

4) Sl. тэ́рмін зьняво́леньня

5) расьця́гваньне n.; праця́гваньне n.

•

- stretch one’s legs

- stretchable

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

АРЭ́НДА ЗЯМЛІ́,

форма землекарыстання, пры якой уласнік зямлі перадае за плату на пэўны тэрмін зямельны ўчастак іншай асобе (арандатару) для вядзення гаспадаркі. Узнікла ў рабаўладальніцкім грамадстве і дала пачатак развіццю арэнды. У часы рабаўладальніцтва і феадалізму пераважала прадуктовая (дзеля атрымання прадуктаў), пры капіталізме набыла прадпрымальніцкі характар: арандатар укладвае ў зямлю ўласны капітал, вядзе гаспадарку з дапамогай наёмнай рабочай сілы і атрымлівае прыбытак. Пераходнымі формамі ад прадуктовай да прадпрымальніцкай арэнды зямлі былі здольшчына і адработкі. Капіталістычная арэнда зямлі найбольш пашырана ў развітых краінах (ЗША, Вялікабрытанія, Бельгія, Нідэрланды, Францыя). На развіццё арэндных адносін у аграрным сектары істотна ўплывае дзяржаўнае рэгуляванне — фінансавая дапамога для тэхнічнага аснашчэння сельскай гаспадаркі, падтрымка ў збыце прадукцыі і інш. З улікам гэтага асобныя землеўладальнікі самі становяцца і прадпрымальнікамі. Зямлю для прадпрымальніцкай дзейнасці і здачы ў арэнду набываюць таксама буйныя карпарацыі.

На Беларусі да 1861 пераважала дакапіталістычная арэнда зямлі. Пасля адмены прыгону сяляне атрымалі права заключаць арэндныя здзелкі, што спрыяла развіццю арэндных адносін. Патрэбу ў гэтым мелі не толькі беззямельныя сяляне, а і памешчыкі, якія не маглі ўласнымі сіламі апрацаваць сваю зямлю. Аграрны крызіс канца 19 стагоддзя паскорыў гэты працэс. У 1887 арэндны фонд складаў каля 2,5 млн. дзесяцін, а ў 2-й палове 1890-х гадоў каля 3,5 млн. дзесяцін. Пераважала сялянская арэнда зямлі. Але ў канцы 19 стагоддзя больш за 1,5 млн. дзесяцін зямлі арандавалі дваране, купцы, мяшчане, якія вялі буйныя прадпрымальніцкія гаспадаркі з выкарыстаннем вольнанаёмнай працы. Да 1917 арэндны фонд на Беларусі, паводле ацэнак спецыялістаў, дасягнуў прыкладна 5 млн. дзесяцін, у тым ліку не менш як 3,3 млн. дзесяцін прыпадала на сялянскую арэнду. Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917 зямля была нацыяналізавана, а яе арэнда забаронена. З некаторымі абмежаваннямі адноўлена ў часы нэпа і існавала да калектывізацыі. Права на арэнду зямлі грамадзяне і арганізацыі зноў атрымалі на аснове прынятых Вярхоўным Саветам Беларусі «Кодэкса Беларускай ССР аб зямлі» і «Закона Беларускай ССР аб арэндзе» (1990). Здаваць у арэнду зямлю і іншыя прыродныя рэсурсы могуць толькі мясцовыя Саветы дэпутатаў.

У.А.Салановіч.

т. 2, с. 12

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ДЗЯРЖА́ЎНАЯ ДУ́МА,

1) прадстаўнічая заканад. ўстанова ў Расіі ў 1906—17. Створана паводле Маніфеста 17 кастрычніка 1905 ва ўмовах рэвалюцыі 1905—07 пасля таго, як большасць рас. насельніцтва байкатавала выбары ў «Булыгінскую думу». Складалася з дэпутатаў, якія выбіраліся шматступеньчата па 4 нераўнапраўных курыях (ад землеўладальнікаў, гар. насельніцтва, сялян і рабочых) на 5 гадоў. Разглядала законапраекты, якія потым абмяркоўваліся ў Дзяржаўным савеце і зацвярджаліся царом. 1-я (10.5—21.7.1906, адна сесія; старшыня С.А.Мурамцаў) і 2-я (5.3—15.6.1907, адна сесія; старшыня Ф.А.Галавін). Дз.д. распушчаны царом. Пасля змены выбарчага закона Мікалаем II (чэрв. 1907) у 3-й (14.11.1907—22.6.1912, пяць сесій; старшыня М.А.Хамякоў, з 1910 А.І.Гучкоў, з 1911 М.У.Радзянка) і 4-й (28.11.1912—19.10.1917, пяць сесій; старшыня Радзянка) Дз.д. крыху павялічыўся ўплыў правых манархічных партый (гл. Чарнасоценцы). У 1-ю сусв. вайну сесіі думы склікаліся нерэгулярна, узнік «Прагрэсіўны блок», а ў ходзе Лют. рэвалюцыі 1917 — Часовы к-т Дз.д., які сфарміраваў Часовы ўрад. Распушчана Часовым урадам 19.10.1917 у сувязі з пач. выбараў ва Устаноўчы сход. Канчаткова скасавана пасля Кастр. рэвалюцыі 1917. У гады дзейнасці думы дэпутаты ад бел. губерняў (сярод іх памешчык Р.А.Скірмунт, гісторык А.П.Сапуноў) у залежнасці ад іх паліт. поглядаў выступалі за культ.-нац. аўтаномію Беларусі (у т.л. ўвядзенне ў школах навучання на бел. мове) або супраць яе і інш. 2) Ніжняя палата Федэральнага сходу (парламента) Рас. Федэрацыі, утвораная паводле канстытуцыі 1993. Яе дэпутаты выбіраюцца на 4 гады (палова па спісах паліт. партый і грамадскіх рухаў, другая палова па аднамандатных акругах паводле мажарытарнай сістэмы), працуюць на прафес. пастаяннай аснове.

Кр.: Калинычев Ф.И. Государственная дума в России: Сб. док. и материалов. М., 1957.

Літ.:

Леонтович В.В. История либерализма в России, 1762—1914: Пер. с нем. [2 изд.]. М., 1995. С. 491—542;

Запруднік Я. Справа аўтаноміі Беларусі ў першай думе і «Наша ніва» // 3 гісторыяй на «Вы». Мн., 1994. Вып. 3;

Забаўскі М.М. Палітычная барацьба ў Беларусі ў перыяд выбараў у III Дзяржаўную думу // Весці АН БССР. Сер. грамад. навук. 1987. № 5.

т. 6, с. 145

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

prawo

I praw|o

н.

1. права, закон;

~o handlowe — гандлёвы закон;

~o podaży i popytu — закон прапанавання i попыту;

~o rynku — закон рынку;

~o walutowe — валютнае права;

~o wykupu — права выкупу

~o kryminalne — крымінальнае права;

~o wyborcze — выбарчае права;

~o autorskie — аўтарскае права;

litera ~a — літара закона;

mieć ~o — мець права;

2. закон;

~o natury — закон прыроды;

~o ciążenia фіз. закон прыцягнення

II

правы бок;

na prawo — управа; направа

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

імя́, імя і імені, імю і імені, імем і іменем, (аб) імі і імені; мн. імі і імёны, імяў і імён, імям і імёнам, імямі і імёнамі, (аб) імях і імёнах; н.

1. Асабістая назва чалавека, якая даецца яму пры нараджэнні. Даць імя. □ Імя ён, меў Сцяпан, але ўсе звалі яго проста Сцёпка. Якімовіч. Праз нейкі час яму захацелася праведаць імя дзяўчыны, каб ямчэй было з ёю абыходзіцца. Гартны. // Поўная асабістая назва чалавека з імем па бацьку, а таксама яго прозвішчам. Неўзабаве ў кішэні ў Івана Кабушкіна ўжо ляжалі дакументы на імя Аляксандра Бабушкіна. Новікаў. Мужчына назваў сваё імя адразу — Іван Пятровіч Пуліхаў. Мехаў. // Назва прадметаў, жывёл, з’яў, паняццяў. «Першы асоба-казацкі атрад» вырас і набыў паўнагучнае імя — «Першай беларускай партызанскай кавалерыйскай брыгады». Брыль. З маленькага слабенькага некалі шчанючка вырас дужы сабака, з тонкім хвастом, і імя яму даў сам Ігнась. Мурашка.

2. Вядомасць, папулярнасць, слава. Вучоны з імем. // Пра асобу, якая стала вядомай дзякуючы сваёй дзейнасці ў якой‑н. галіне ведаў, тэхнікі, мастацтва. Справа тут, вядома, не толькі ў вялікіх імёнах. Брыль. // (звычайна з азначэннем). Рэпутацыя. Ганьбіць сваё імя.

•••

Уласнае імя — слова або спалучэнне слоў, якое з’яўляецца асобнай назвай каго‑, чаго‑н., напрыклад: Міхась, Мінск, Старыя Дарогі, Белавежская пушча.

Ад імя каго — па даручэнню каго‑н., спасылаючыся на каго‑н. Ад імя ўсяго калектыву.

З імем каго — у гонар чыйго‑н. імя рабіць, гаварыць і пад. З імем Леніна ў сэрцах арліных Новы быт мы будуем у краі. Журба.

Імем каго-чаго — уладай, якая належыць каму‑, чаму‑н. Імем закона.

Імя каго-чаго — названы ў гонар каго‑, чаго‑н. Завод імя У.І. Леніна. Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа АН БССР.

Імя па бацьку — назва чалавека, якая складаецца з асновы імя бацькі і суфікса ‑авіч, ‑евіч, ‑іч (‑оўн, ‑еўн, ‑ічн‑) і звычайна дадаецца да ўласнага імя.

Называць рэчы сваімі імёнамі гл. называць.

На імя чыё — адрасаваны, прызначаны каму‑н. Заява на імя старшыні райвыканкома. □ Назаўтра на імя Міхала крывы Пракоп прынёс тэлеграму. Васілевіч.

У імя каго-чаго (высок.) — у гонар, дзеля, для каго‑, чаго‑н. У імя дружбы. У імя міру.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Recht

n -(e)s, -e

1) пра́ва, зако́н;

~ auf Árbeit пра́ва на пра́цу;

von ~s wégen на падста́ве зако́на;

~ háben мець ра́цыю;

j-m ~ gében* прызнава́ць чыр-н. справядлі́васць [пра́ўду, слу́шнасць];

wíder das ~ процізако́нна, супрацьзако́нна;

~ spréchen* судзі́ць, выно́сіць прыгаво́р [прысу́д];

j-m die bürgerlichen ~e áberkennen* пазба́віць каго́-н. грамадзя́нскіх право́ў;

álle ~e vórbehalten* без пра́ва перавыда́ння (надпіс на адвароце тытульнага ліста нямецкіх кніг);

im ~ sein мець ра́цыю; у адпаве́днасці з зако́нам;

das ~ mit Füßen tréten* зневажа́ць правы́

2) пра́ўда, слу́шнасць;

etw. zu [für] ~ erkénnen* лічы́ць што-н. пра́вільным [слу́шным]

◊ ~ muss doch ~ bléiben* зако́н ёсць зако́н;

wo nichts ist, hat auch der Káiser sein ~ verlóren ≅ як няма́, дык няма́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

БЕСПРАЦО́ЎЕ,

сацыяльна-эканамічная з’ява, калі пэўная частка працаздольнага насельніцтва не можа знайсці работу. Бывае фрыкцыйнае (часовая добраахвотная незанятасць, звязаная з пераходам з адной работы на другую), скрытае (калі для вытв. працэсу патрэбна меншая за наяўную колькасць работнікаў), структурнае (незанятасць, абумоўленая структурнай перабудовай эканомікі), цыклічнае (незанятасць у сувязі са спадам вытв-сці, з пэўнай фазай эканам. цыкла). У любой форме беспрацоўе азначае страту часткі прац. рэсурсу грамадства, што вядзе да адмоўных сац.-эканам. вынікаў: недабору прадукцыі, недагрузкі асн. капіталу, змяншэння сямейных бюджэтаў, незадаволенасці беспрацоўных і інш.

К.Маркс лічыў беспрацоўе прадуктам і ўмовай існавання капіталізму. Тэхнічным перааснашчэннем вытв-сці і павышэннем інтэнсіўнасці працы прадпрымальнікі змяншаюць затраты на аплату рабочай сілы і ствараюць рэзервовую армію працы. Наяўнасць беспрацоўных буржуазія выкарыстоўвае для наступлення на інтарэсы працуючых, узмацняе іх эксплуатацыю для павышэння сваіх прыбыткаў. Асабліва хутка расце беспрацоўе ў перыяд эканам. крызісу, калі закрыццё прадпрыемстваў і звальненне рабочых набывае масавы характар. Паводле звестак міжнар. арганізацыі працы, у канцы 1980-х г. у развітых краінах было каля 50 млн. беспрацоўных. Узровень беспрацоўя (адносіны колькасці беспрацоўных да колькасці працаздольных) аказвае прамы ўплыў на велічыню валавога нац. прадукту (ВНП). Паводле закона А.Ойкена, 1% беспрацоўя ў краіне змяншае яе ВНП на 2,5% і наадварот. У эканоміцы ЗША гэтыя суадносіны 1:2. Таму, каб зменшыць негатыўныя вынікі беспрацоўя, улады развітых краін імкнуцца трымаць яго пад кантролем праз дзярж. рэгуляванне эканомікі (антыманапольнае заканадаўства, падтрымка малога і сярэдняга бізнесу, мэтавае бюджэтнае фінансаванне і інш.). Для больш эфектыўнага выкарыстання свабоднай рабочай сілы пашырана сфера дзейнасці біржаў працы, якія пераўтвораны ў дзярж. ўстановы. Тым, хто афіцыйна прызнаны беспрацоўным, аказваецца дапамога па беспрацоўі.

Як і ў інш. краінах, на Беларусі беспрацоўе з’явілася ў выніку капіталіст. рацыяналізацыі вытв-сці. Напачатку тут пераважала скрытае беспрацоўе, асабліва сярод сельскага насельніцтва: у 1890 у бел. вёсках было не занята 1127,8 тыс. чал. (38,9%), у 1900 — 2039,8 тыс. чал. (56,9%). Па 5—6 мес на працягу года не мелі работы і многія дробныя таваравытворцы. Пра скрытае беспрацоўе сведчаць адыходніцтва, перасяленне ў Сібір і на Д.Усход, эміграцыя ў Амерыку і Зах. Еўропу. У час крызісу 1901—03 беспрацоўнымі сталі амаль 19% прамысл. рабочых. За 50 гадоў да 1-й сусв. вайны ў пошуках работы бацькаўшчыну пакінула 1,4 млн. беларусаў. У 1921 у БССР афіцыйна зарэгістравана 7,8 тыс. беспрацоўных, у жн. 1924 — 25,9 тыс., у 1928 — 64,4 тыс. Гал. прычынай беспрацоўя была разбуранасць эканомікі ў час грамадз. вайны і ваен. інтэрвенцыі і агр. перанаселенасць. Сав. дзяржава аказвала беспрацоўным дапамогу. У сувязі з індустрыялізацыяй колькасць іх пачала хутка змяншацца і да канца 1931 беспрацоўе на Беларусі ліквідавана, хоць фактычна існавала скрытае. У Зах. Беларусі ў 1936 было 25 тыс. беспрацоўных. З пераходам да рыначнай эканомікі пачалося фарміраванне і рынку працы. На пач. 1994 на Беларусі зарэгістравана 66 тыс. беспрацоўных (з іх 52% атрымлівалі дапамогу), узровень беспрацоўя склаў 1,4%. Вырашэннем праблем працаўладкавання беспрацоўных займаецца Цэнтр занятасці.

У.А.Салановіч.

т. 3, с. 128

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

смотре́ть несов.

1. глядзе́ць; пазіра́ць;

смотре́ть на не́бо глядзе́ць (пазіра́ць) на не́ба;

смотре́ть пье́су глядзе́ць п’е́су;

2. (на кого, на что, как на… — относиться каким-л. образом) глядзе́ць;

он смо́трит на это как на наруше́ние зако́на ён глядзі́ць на гэ́та як на парушэ́нне зако́на;

3. (осматривать) агляда́ць;

смотре́ть больно́го агляда́ць хво́рага;

4. перен. (наблюдать, присматривать) глядзе́ць, нагляда́ць (за кім, за чым, каго, што); дагляда́ць (каго, што);

смотре́ть за поря́дком глядзе́ць (нагляда́ць) за пара́дкам;

смотре́ть за детьми́ глядзе́ць за дзе́цьмі, дагляда́ць (глядзе́ць) дзяце́й;

5. (быть обращённым куда-л.) выхо́дзіць; (о жерлах орудий) быць паве́рнутымі;

о́кна смо́трят в сад во́кны выхо́дзяць у сад;

6. (показываться откуда-л.) глядзе́ць, выгля́дваць;

из-за туч смотре́ло со́лнце з-за хмар глядзе́ла (выгля́двала) со́нца;

7. (виднеться) відне́цца; (выглядывать) выгля́дваць, выгляда́ць; (просвечивать) свіці́цца;

8. (выглядеть) выгляда́ць;

он смо́трит геро́ем ён выгляда́е геро́ем;

9. вводн. сл.: смотрю́ ба́чу;

ничего́ вы, смотрю́ я, не понима́ете нічо́га вы, ба́чу я, не разуме́еце;

10. в знач. повелит. накл.: смотри́, смотри́те глядзі́, глядзі́це, бач, ба́чце;

смотри́, не упади́ глядзі́, не павалі́ся;

смотри́ ты, како́й серди́тый! бач ты, які́ зло́сны!;

◊

смотре́ть в о́ба а) глядзе́ць ва ўсе́ во́чы; б) (быть на стороже) быць пі́льным;

смотре́ть сквозь па́льцы глядзе́ць праз па́льцы;

смотре́ть в глаза́, в лицо́ (чему-л.) глядзе́ць у твар (чаму-небудзь);

смотре́ть (чьими-л.) глаза́ми на (что-л.) глядзе́ць (чыімі-небудзь) вача́мі на (што-небудзь);

смотре́ть в ко́рень глядзе́ць у ко́рань;

смотря́ по обстоя́тельствам у зале́жнасці ад абста́він;

смотри́ у меня́ глядзі́ ў мяне́;

смотре́ть больши́ми глаза́ми глядзе́ць вялі́кімі вача́мі (вачы́ма), дзіві́цца;

смотре́ть в гроб (в моги́лу) глядзе́ць у дамаві́ну;

смотре́ть в зу́бы (кому) глядзе́ць у зу́бы (каму);

смотре́ть в рот (кому) глядзе́ць у рот (каму);

смотре́ть с (чьих) рук глядзе́ць з (чыіх) рук;

смотре́ть (на кого) све́рху вниз глядзе́ць (на каго) зве́рху ўніз;

смотре́ть не́ на что няма́ на што глядзе́ць;

смотре́ть с наде́ждой глядзе́ць з надзе́яй;

смотре́ть сквозь ро́зовые очки́ глядзе́ць праз ружо́выя акуля́ры;

смотре́ть сме́рти в глаза́ глядзе́ць сме́рці ў во́чы;

смотре́ть пра́вде в глаза́ глядзе́ць пра́ўдзе ў во́чы;

смотря́ как (где, когда́, како́й и т. п.) гле́дзячы як (дзе, калі́, які́ і да таго́ падо́бнае);

глаза́ бы мои́ не смотре́ли во́чы б мае́ не глядзе́лі;

того́ и смотри́ так і чака́й;

как (сло́вно, бу́дто) в во́ду смотре́л як у ваду́ глядзе́ў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сі́ла ж.

1. Kraft f -, Kräfte; Stärke f -, -n (інтэнсіўнасць); Wucht f - (удару, доказаў і да т. п.); Macht f -, Mächte, Gewált f -, -en (моц);

сі́ла во́лі Wíllenskraft;

тво́рчыя сі́лы наро́да die schöpferische Kraft des Vólkes;

ру́хальная сі́ла bewégende [vórwärts tréibende] Kraft, Tríebkraft f;

усведамле́нне сваёй сі́лы das Bewússtsein der éigenen Kraft;

расстано́ўка сіл Kräfteverteilung f;

суадно́сіны сі́л Kräfteverhältnis n -ses;

по́ўны сі́лы kráftstrotzend;

з усяе́ сі́лы aus állen Kräften, aus Léibeskräften, únter Áufbietung áller Kräfte;

агу́льнымі сі́ламі mit veréinten Kräften, geméinschaftlich;

сваі́мі сі́ламі aus éigener Kraft;

гэ́та яму́ не пад сі́лу das kann er nicht bewältigen;

◊

з пазі́цыі сі́лы aus éiner Positión der Stärke (heráus);

гэ́та вышэ́й ад маі́х сі́л das geht über méine Kraft, das überstéigt méine Kräfte;

2. фіз., тэх. Kraft f;

сі́ла прыцягне́ння Ánziehungskraft f;

сі́ла цяжа́ру Schwérkraft f;

ко́нская сі́ла (скар. к. c.) Pférdestärke f (скар. PS);

уда́рная сі́ла Stóßkraft f;

3. мн. вайск.:

узбро́еныя сі́лы Stréitkräfte pl;

паве́траныя сі́лы Lúftstreitkräfte pl;

вае́нна-марскі́я сі́лы Séestreitkräfte pl; (Kríegs)marine f;

сухапу́тныя сі́лы Lándstreitkräfte pl (скар. LdSK);

4. юрыд.:

сі́ла зако́ну gesétzliche Kraft, Réchtskraft f, Gesétzeskraft f;

уступі́ць у сі́лу in Kraft tréten*;

атрыма́ць сі́лу зако́на Réchtskraft erlángen;

стра́ціць сі́лу áußer Kraft tréten*;

заста́цца ў сі́ле in Kraft bléiben*, gültig bléiben*;

жыва́я сі́ла вайск. Kräfte pl, Soldáten pl, Trúppen pl;

жыва́я сі́ла і баява́я тэ́хніка Ménschen und Materiál;

працо́ўная сі́ла Árbeitskraft f, Árbeitskräfte pl

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)