ду́шенька

1. (к душа́) ду́шачка, -кі ж.;

2. (при обращении) ласк. галу́бка, -кі ж., я́сачка, -кі ж., лю́бачка, -кі ж., мі́ленькая, -кай ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чарні́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да чарніла. На жоўтым століку выразна віднелася чарнільная пляма, вельмі падобная на след дзіцячай далонькі. Лынькоў. Некаторыя з .. [выразаў] тут жа тлумачыліся, развіваліся на палях газеты дробнымі чарнільнымі надпісамі. Шамякін. // Прызначаны для чарніла. Чарнільны парашок. Чарнільны прыбор. // Такі, як у чарніла (пра колер). Змяркалася. Цемень змагалася з віднатою — неба налівалася сінім чарнільным колерам. Капыловіч. // Чорны, цёмны. Хвалі ішлі адна за адной, і процілеглы бераг губляўся ў чарнільнай навальнічнай цемры. Караткевіч. / у вобразным ужыв. Ды затапіла неба чырвань, Пабеглі цені па вадзе, І ноч ад нас чарнільнай шырмай Адгарадзіла светлы дзень. Сербантовіч.

•••

Чарнільны арэшак гл. арэшак.

Чарнільная душа гл. душа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

псіхапа́т

(ад гр. psyche = душа + pathos = боль, пакута)

1) чалавек, які хварэе на псіхапатыю;

2) перан. узбаламучаны, неўраўнаважаны чалавек;

псіх.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

псіхо́з

(ад гр. psyche = душа)

1) хваравіты стан, звязаны з пашкоджаннем галаўнога мозгу;

2) перан. ненармальнасць, дзівацтва ў псіхіцы чалавека;

3) моцнае псіхічнае ўздзеянне якіх-н. з’яў, падзей, што нервуюць, выклікаюць страх.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

стаі́чна, прысл.

Як стоік (у 2 знач.), як уласціва стоіку; стойка, мужна. І тым не менш, непакорлівы дух дзядзькі, яго паэтычная душа, закаханая ва ўсё прыгожае, стаічна вытрымлівалі нягоды і выпрабаванні лёсу. Майхровіч. З нейкім вінавата-прабачлівым выглядам ён стаічна чакаў, пакуль набярэцца ў яе дробязі на рэшту. Васілёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жить несов., в разн. знач. жыць;

жить до глубо́кой ста́рости жыць да глыбо́кай ста́расці;

они́ жи́ли вме́сте яны́ жылі́ ра́зам;

◊

за здоро́во живёшь за нішто́, ні з таго́ ні з сяго́;

жить в своё удово́льствие жыць для сваёй асало́ды;

жить душа́ в ду́шу жыць душа́ ў душу́;

приказа́ть до́лго жить скана́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жада́ць несов.

1. жела́ть; хоте́ть;

ж. сустрэ́чы з сы́нам — жела́ть встре́чи с сы́ном;

2. (высказывать пожелания) жела́ть;

жада́ю вам по́спехаў — жела́ю вам успе́хов;

3. (испытывать сильное желание, страстно хотеть) жа́ждать; вожделе́ть;

◊ жыць як душа́ жада́е — жить в своё удово́льствие;

ці не жада́еце — не уго́дно ли;

ко́лькі душа́ ~да́е — ско́лько душе́ уго́дно

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чалаве́к м.

1. в разн. знач. челове́к;

2. разг. муж;

◊ свой ч. — свой челове́к;

ч. з галаво́й — челове́к с голово́й;

душа́-ч. — душа́-челове́к;

ч. з цябе́! — что ты за челове́к!;

будзь ~кам! — будь челове́ком!;

ч. у футля́ры — челове́к в футля́ре;

са́мы апо́шні ч. — са́мый после́дний челове́к;

ко́нчаны ч. — ко́нченый челове́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

АНІМІ́ЗМ

[ад лац. anima (animus) дух, душа],

вера ў існаванне духаў і душ, у іх уплыў на жыццё людзей і жывёл, на прадметы і з’явы навакольнага свету. Узнік у першабытным грамадстве і лёг у аснову пазнейшых рэліг. вераванняў; састаўны элемент кожнай сучаснай рэлігіі. Тэрмінам «анімізм» абазначаюць і тэорыю ўзнікнення рэлігіі, распрацаваную англ. антраполагам Э.Тайларам (1832—1917), якая зводзіць рэлігію да індывід. псіхалогіі чалавека, не ўлічвае сац. перадумоў яе паходжання.

т. 1, с. 370

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БАЯ́РСКІ Міхаіл Сяргеевіч

(н. 26.12.1949, С.-Пецярбург),

рускі акцёр. Нар. арт. Расіі (1990). Скончыў Ленінградскі ін-т т-ра, музыкі і кінематаграфіі (1972). У 1972—87 у т-ры імя Ленсавета, з 1988 маст. кіраўнік эстраднага т-ра-студыі «Бенефіс» (С.-Пецярбург). З 1974 здымаецца ў кіна- і тэлефільмах: «Масты», «Душа», «Лішні білет», «Мама» (СССР—Румынія—Францыя), «Сабака на сене», «Д’Артаньян і тры мушкецёры», «Гардэмарыны, наперад!», «Тарцюф» і інш.

т. 2, с. 369

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)