Шматгадовая травяністая кармавая расліна сямейства злакавых з высокімі шматлікімі сцёбламі, густа ўкрытымі шырокалінейным лісцем. Кусцілася чаротніца, над ёй узнімаліся абсыпаныя пылком свеч[кі] лісахвосту.Асіпенка.
чаро́тніца2, ‑ы, ж.
Птушка атрада жураўлепадобных, якая жыве на зарослых чаротам і трыснягом вадаёмах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
баграні́ца, ‑ы, ж.
Даўней — адзенне ў выглядзе шырокага плашча з каштоўнай тканіны густа-чырвонага колеру, якое надзявалі манархі ў час вялікіх урачыстасцей. Шаўчэнкава муза сарвала пышныя баграніцы з распуснага і плюгавага цара Давіда.Лужанін.// Наогул яркае ўпрыгожанне. На сонцы макамі іскрыцца Плакатаў, сцягаў баграніца.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
2. Жабрацкае становішча; вялікая беднасць. Незлічоныя падаткі ў даход царскай і мясцовай казны даводзяць .. [селяніна] да жабрацтва.Лушчыцкі.
3.зб. Жабракі. Густа жабрацтва па сёлах паслося, Плесня, сухоты цвілі ў сутарэннях.Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пажа́длівы, ‑ая, ‑ае.
Схільны да задавальнення палавых пачуццяў. Пажадлівы чалавек.// Які выражае такую схільнасць. Твар у .. [Алы] пабялеў, заплюшчаныя вочы з густа падведзенымі вейкамі былі ў сініх кругах, і толькі поўныя, пажадлівыя вусны аставаліся, як звычайна, яркімі.Карпаў.Чубар праводзіў.. [гаспадыню] пажадлівым позіркам да дзвярэй.Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Узысці — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. Сабе заваяваў ты вышыню, Нуды не ўсе жывыя паўзыходзяць.Свірка.А хвойнік любіць тут расці. За два гады, пакуль не арэцца, усё роўна як яго знарок хто пасеяў, — густа паўзыходзіць.Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамёрзлыіпраме́рзлы, ‑ая, ‑ае.
1. Які прамёрз. Змучаныя, галодныя і прамёрзлыя так, што зуб на зуб не трапляў, перад світаннем падышлі да партызанскага атрада.Сяргейчык.
2. Які зацвярдзеў ад марозу на вялікую глыбіню. На шэрую прамёрзлую зямлю бязгучна і густа сыплецца першы снег.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
густы́
1. dicht;
густы́ лес díchter Wald;
густы́я бро́вы búschige Áugenbrauen;
2. (пра вадкасці) díck(flüssig);
3.:
густы́ ко́лер eine sátte Fárbe;
густы́ бас tíefer Bass;
◊ не гу́ста das ist nicht viel
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
|| наз.узыхо́д, -у, М -дзе, м. (да 1 і 3 знач.) іузыхо́джанне, -я, н. (да 1 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дзёран, ‑рну, м.
Верхні слой глебы, густа пераплецены карэннем травы. [Зямля] была рыхлая, і бяроза лёгка вывернулася, падняўшы на карэнні цэлы пласт дзёрну.Курто.//зб. Выразаныя з гэтага слоя кавалкі, якімі ўмацоуваюць адхоны, схілы і пад. А перад лаўкамі клапатлівай садоўніцкай рукой пароблены клумбы, абкладзеныя зялёным дзёрнам.Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фіяле́тавы, ‑ая, ‑ае.
Сіні з чырванаватым адценнем, колеру фіялкі. Шчокі дзяўчыны разгарэліся на марозе, і таму вочы здаваліся надзвычай блакітнымі і яснымі. Нават губы, асіметрычна скрыўленыя, густа намазаныя яркай фіялетавай фарбай, не парушалі прыемнага ўражання.Шыцік.Над балотам, за ракой, у фіялетавым небе загарэлася зорка.Асіпенка.
[Фр. violet.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)