Вада, вільгаць, якія пакрываюць, пранізваюць што‑н. Боты набраклі, ногі ныюць і заходзяцца ад волі і макраты.Грахоўскі.//Разм. Мокрае, дажджлівае надвор’е. Поезд прывёз на глухую, залітую дажджом станцыю і пайшоў сабе далей. Як хочаш дабірайся да «горада», як хочаш ратуйся ад макраты і гразі.Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ква́цык ’кавалак гразі ад колаў’ (ТС). Параўн. укр.квацок ’кавалак гліны’, квацати ’мазаць’, балг.квацам ’мазаць, ляпіць сцяну’, славен.kvacáti ’пырскаць, хлюпаць’. Прасл.kvacati (параўн. Слаўскі, 3, 453; ЕСУМ, 2, 416; БЕР, 2, 309) вельмі праблематычнае. Яно як быццам не мае рэфлексаў у серб.-харв., а значэнне славен. паралелі адрозніваецца ад адпаведных укр. і балг. Гл. яшчэ квэцаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мокнуць ’станавіцца мокрым, вільготным’, ’псавацца ад празмернай вільгаці’, ’ляжаць у вадкасці’ (ТСБМ, Яруш.). Укр.мо́кнути, рус.мо́кнуть, ц.-слав.мокнѫти, польск.moknąć, в.-луж.moknyć, чэш.moknouti, славац.moknúť. Паўн.-слав.moknǫti. Параўн. літ.makė́ti ’ўступіць у гразь’, maknóti ’брысці па гразі’, ’мясіць гразь’, лат.maknît ’ісці па балоце’, гл. літ.makonė ’лужа’, лат.makņa ’балота, багністае месца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прымёрзлы, ‑ая, ‑ае.
1. Які прыстаў, прымёрз да чаго‑н. пад уздзеяннем марозу. Млелі на сонцы цэлыя плашкі лёду з прымёрзлымі пластамі саломы.Вітка.У дварах жа стаялі драбіны з чорнымі ад прымёрзлай гразі кал[ёса]мі...Чорны.
2. Трохі, няпоўнасцю замёрзлы; падмёрзлы. [У бацькавай торбе] часамі не толькі прымёрзлы хлеб застаецца, але і скварка ці кавалак каўбасы.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закарэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
1.(1і2ас.неўжыв.). Засохнуць, зацвярдзець, ператварыцца ў корку. Кроў закарэла. □ Снег, снег. Нагой ступіў, не правальваецца, закарэў пасля адлігі.Калачынскі.Наскочыў мароз — закарэла гразь, умерзла і аж патрэскалася голая зямля.Капыловіч.
2. Пакрыцца засохлай граззю, кроўю і пад.; забрудзіцца. Рана закарэла. Рукі закарэлі ад гразі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
puddle
[ˈpʌdəl]1.
n.
1) лу́жына, калю́га f.
2) гліня́ная абкла́дка
2.
v.t.
1) мясі́ць (глі́ну)
2) зама́зваць
Puddle up that hole — Зама́жце глі́най гэ́ную дзі́рку
3) муці́ць ваду́; плю́хацца ў вадзе́, у гра́зі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
шлёпатьнесов., разг.
1.(ударять) шлёпаць, пля́скаць, ля́паць;
шлёпать по спине́ шлёпаць (пля́скаць, ля́паць) па пляча́х;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перага́р, ‑у, м.
1. Тое, што перагарэла. Усё нясуць, усё цягнуць той перагар і сыплюць ля сваіх хат і агародаў, каб менш было гразі.Ус.
2. Пах чаго‑н. перагарэлага. У паветры пахла перагарам бензіну і саляркі.Гроднеў.// Непрыемны пах з рота ад вялікай колькасці выпітых спіртных напіткаў. Ад Вадзіла патыхае перагарам гарэлкі і тытунём.Паўлаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
буго́р, ‑гра, м.
Невялікае ўзвышша, узгорачак на паверхні зямлі. Тадора Міронаўна садзілася на бугры за хатай і.. глядзела на лес.Брыль.Салдаты з аўтаматамі плюхаюцца па гразі, выганяюць усіх, і старых, і малых, на сухі бугор у канцы сяла.Кулакоўскі.// Няроўнасць, выпукласць на чым‑н. Твар.. [Рубчэні] быў увесь у маршчынах, нейкіх чорна-сініх парушынах і буграх.Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Калю́гі ’тапачкі для мерцвяка’ (навагр., Нар. сл.). Статус слова няясны. Знаходзіцца ў бясспрэчнай сувязі з адзначанымі ў розных гаворках рус.шуйск.калиги ’абутак для мерцвяка’, якое са с.-грэч.καλίγι(ον), καλίγα ’чаравік’ (да лац.caliga ’паўботы’), гл. Фасмер, 2, 167. Фанетыка ў бел. мове тлумачыцца, магчыма, народнаэтымалагічным збліжэннем з калюга ’лужына’ (у такім выпадку калюгі ’тапачкі ад гразі’), шлях пранікнення слова з рускіх гаворак няясны.