envelop

[ɪnˈveləp]

v.t.

1) закру́чваць; заху́тваць, захіна́ць (дзіця́ ў ко́ўдрачку); заго́ртваць; закру́чваць (у газэ́ту)

2) акружа́ць (во́рага)

3) ахіна́ць

Fog enveloped the village — Імгла́ ахіну́ла вёску

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

адваява́ць сов., в разн. знач. отвоева́ть;

а. у во́рага — отвоева́ть у врага́;

а. сваё дабро́ — отвоева́ть своё добро́;

тры гады́ ~ва́лі — три го́да отвоева́ли

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

агалі́ць, агалю́, аго́ліш, аго́ліць; аго́лены; зак., каго-што.

1. Зняць адзенне, покрыва, верхні слой і пад.

Вясною аголіцца і выгарыць на сонцы бераг.

2. Пазбавіць дрэвы лісця і пад.

Віхор агаліў таполі.

3. перан. Зрабіць безабаронным, адкрытым для ворага.

А. фронт.

А. левы фланг.

4. перан. Выявіць сваю сутнасць, свой сапраўдны змест; стаць відавочным.

|| незак. агаля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і аго́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. агале́нне, -я, н. і аго́льванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Haupt

n -(e)s, Häupter

1) галава́

das ~ néigen — схілі́ць галавў

2) галава́, шэф, нача́льнік

den Feind aufs ~ schlágen* — разбі́ць во́рага ўшчэ́нт

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

АЎХАЧО́Ў Фядосій Міхайлавіч

(17.9.1909, в. Машавое Касцюковіцкага р-на Магілёўскай вобласці — 14.12.1993),

Герой Сав. Саюза (1946). Скончыў Вышэйшую школу бранятанк. Войскаў (1947). У Вял. Айч. вайну на фронце з чэрв. 1941. У сак. 1945 пры вызваленні г. Гдыня (Польшча) танкавы батальён пад камандаваннем маёра Аўхачова першы ўварваўся ў горад і знішчыў вялікую колькасць тэхнікі ворага.

т. 2, с. 123

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АНА́ЛЬНЫЯ ЗАЛО́ЗЫ,

скурныя апакрынныя залозы млекакормячых, якія адкрываюцца каля анальнай адтуліны або ў поласць задняй кішкі; вытворныя потавых і тлушчавых залозаў. Асн. функцыя — выдзяленне пахучых рэчываў, з дапамогай якіх жывёлы пазначаюць сваю тэрыторыю. Выдзяленні некаторых драпежнікаў (скунса, норкі) маюць сакрэт з рэзкім, непрыемным, устойлівым пахам, які адпужвае ворага або прываблівае асобін процілеглага полу.

т. 1, с. 336

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГАЙКО́ Андрэй Самуілавіч

(21.1.1920, в. Карасай Арэнбургскай вобл., Расія — 26.12.1943),

удзельнік вызв. баёў на Беларусі ў Вял. Айч. вайну, Герой Сав. Саюза (1944). Камандзір стралк. ўзвода лейт. Гайко вызначыўся ў баі каля в. Задзвінне Віцебскага р-на: з групай байцоў адбіў 10 контратак ворага; калі застаўся адзін, 2 процітанкавымі гранатамі падарваў гітлераўцаў і загінуў сам.

т. 4, с. 439

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВУЛКА́Н,

у рымскай міфалогіі бог разбуральнага і ачышчальнага полымя (адсюль звычай спальваць у яго гонар зброю пераможанага ворага). Вулкан меў свайго жраца — фламіна і свята Вулканалій (адзначалася 23 жн.). Пазней шанавалі як бога, што абараняў ад пажараў. Разам з Вулканам услаўлялі багіню Маю, якой 1 мая фламін прыносіў ахвяру. Адпавядае грэч. Гефесту.

т. 4, с. 290

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

абараня́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.

1. Адбіваць напад праціўніка, ворага. Звычайна.. [янот] стараецца схавацца ў пару, але калі яго дагналі і ратунку няма, ён абараняецца мужна і заўзята. В. Вольскі. // Адстойваць свае інтарэсы, правы, погляды. Раптам зрабілася крыўдна, што на бюро.. [Андрэй] не абараняўся, як належыць камсамольскаму важаку. Асіпенка.

2. Зал. да абараняць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

га́ньбіць, ‑блю, ‑біш, ‑біць; незак., каго-што.

1. Зневажаць чыю‑н. годнасць; асуджаць, няславіць. — Няма чаго іншых ганьбіць, лепш гляньце на сябе, — адрэзала .. [Зіна]. Грамовіч. Завошта ж ганьбіць тых людзей, якія адбіваюць націск класавага ворага? Чорны.

2. Быць ганьбай для каго‑, чаго‑н.; няславіць сваімі паводзінамі, учынкамі. Праца нікога не ганьбіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)