само́тнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Манах, пустэльнік, які жыве ў скіце.

2. перан. Чалавек, які пазбягае людзей, вядзе адасобленае жыццё.

|| ж. само́тніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. само́тніцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

саўдзе́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Чалавек, які ўдзельнічае разам з кім-н. у чым-н. (часцей нядобрым, шкодным).

Саўдзельнікі ў злачынствах.

|| ж. саўдзе́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. саўдзе́льніцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

се́дала, -а, мн. -ы, -аў, н.

1. Жэрдка або некалькі жэрдак у куратніку, на якія садзяцца ноччу куры; курасадня.

2. перан. Месца, дзе чалавек пражыў многа гадоў; абжыты куток.

Пакінуць роднае с.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

сме́ртны, -ая, -ае.

1. Які канчаецца смерцю.

С. выпадак.

2. Такі, які павінен памерці.

Усякі чалавек с.

Нам, смертным (наз.), не ўсё ўдаецца.

3. Які вядзе да смерці, пазбаўляе жыцця.

С. прысуд.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

суперме́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Герой, надзелены нязвыклымі якасцямі, якія робяць яго непераможным, чароўна-абаяльным.

2. (іран.). Чалавек, які лічыць сябе вышэйшым, важнейшым за іншых.

|| прым. суперме́нскі, -ая, -ае (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ціка́віць, -ка́ўлю, -ка́віш, -ка́віць; незак., каго-што.

1. Выклікаць цікавасць, імкненне даведацца пра каго-, што-н.

Усіх цікавіла, што ён за чалавек.

2. Выклікаць захапленне, прыхільнасць да сябе.

Яго цікавіла скульптурнае мастацтва.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Праста́к ’дурань’, ’неахайны’ (Ян.), сюды ж прастакава́ты ’праставаты, ніякаваты’ (Нас., Ян.). Рус. проста́к ’прасцяк’, укр. проста́к ’просты чалавек’, польск. prostak ’прасцяк, неадукаваны чалавек, просты чалавек’, чэш. prostáček ’прасцяк’, серб.-харв. проста́к ’прасцяк, неадукаваны, нявыхаваны чалавек’, славен. prosták ’звычайны, просты чалавек’, балг. проста́к ’неадукаваны, нявыхаваны чалавек’, макед. простак ’тс’. Ад просты з суф. ‑ак. Суфікс яшчэ праславянскі, гл. Слаўскі (SP, 1, 89), але першапачаткова слова, відаць, мела значэнне ’просты чалавек’ у процілегласць высакароднаму, што гаворыць аб самастойным утварэнні ў розных славянскіх мовах, параўн. Банькоўскі, 2, 788; Сной₂, 586 і інш.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зва́длівы, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. Які мае адносіны да звадкі. Звадлівыя адносіны.

2. Схільны да звадак. Звадлівы чалавек.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зарапартава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; зак.

Разм. Нагаварыць лішняга, заблытацца ў сваіх довадах, разважаннях. — Вы, малады чалавек, зарапартаваліся. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гарлахва́т, ‑а, М ‑ваце, м.

Разм. Чалавек, які груба дамагаецца для сябе чаго‑н., імкнецца да найбольшай выгады.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)