недоста́ток м.
1. (нехватка) недахо́п, -пу м.; няста́ча, -чы ж.; прост. брак, род. бра́ку м.;
нет недоста́тка (в ком, чём) няма́ няста́чы (у кім, чым), брак (чаго);
за недоста́тком, по недоста́тку з-за недахо́пу;
2. (нужда) разг. няста́ча, -чы ж.;
3. (изъян) зага́на, -ны ж.; (погрешность) хі́ба, -бы ж.; (недочёт) недахо́п, -пу м.;
недоста́ток зре́ния зага́на зро́ку;
за недоста́тком з-за недахо́пу (праз недахо́п, з прычы́ны недахо́пу);
за недоста́тком вре́мени з-за недахо́пу ча́су;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
ко́лькі
1. мест. вопр. ско́лько; (о стоимости чего-л. — ещё) что;
к. ча́су? — ско́лько вре́мени?;
к. табе́ гадо́ў? — ско́лько тебе́ лет?;
к. кашту́е гэ́та кні́га? — ско́лько (что) сто́ит э́та кни́га?;
2. мест. относ. не́сколько;
праз к. хвілі́н мы былі́ до́ма — че́рез не́сколько мину́т мы бы́ли до́ма;
3. нареч. ско́лько;
к. е́ду, а канца́ ўсё няма́ — ско́лько е́ду, а конца́ всё нет;
к. ра́дасці! — ско́лько ра́дости!;
◊ к. лет, к. зім! — ско́лько лет, ско́лько зим!;
к. ёсць ду́ху (сі́лы) — изо всех сил;
к. ўле́зе — ско́лько вле́зет
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
цана́ ж., прям., перен. цена́;
ро́знічныя цэ́ны — ро́зничные це́ны;
зніжэ́нне цэн — сниже́ние цен;
хіста́нне цэн — колеба́ние цен;
цвёрдая ц. — твёрдая цена́;
збіць ~ну́ — сбить це́ну;
ц. вытво́рчасці — цена́ произво́дства;
~но́ю ўпа́ртай пра́цы — цено́ю упо́рного труда́;
ц. дру́жбы — цена́ дру́жбы;
○ стра́тныя цэ́ны — бро́совые це́ны;
◊ дараго́й ~но́й — дорого́й цено́й;
любо́й ~но́й — любо́й цено́й;
~ны́ няма́ — (каму, чаму) цены́ нет (кому, чему);
ве́даць ~ну́ — (каму, чаму) знать це́ну (кому, чему);
загну́ць (залама́ць, загарадзі́ць) ~ну́ — заломи́ть це́ну;
грош ц. — (каму, чаму) грош цена́ (кому, чему);
нагна́ць (набі́ць) ~ну́ — наби́ть це́ну
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
малако́ I ср., в разн. знач. молоко́;
грудно́е м. — грудно́е молоко́;
адкіпе́лае м. — (при кипячении) сверну́вшееся молоко́;
ва́пнавае м. — известко́вое молоко́;
○ кі́слае м. — простоква́ша;
◊ кроў з ~ко́м — кровь с молоко́м;
(то́лькі) птушы́нага ~ка́ не хапа́е — (то́лько) пти́чьего молока́ не хвата́ет;
м. на губа́х не абсо́хла — молоко́ на губа́х не обсо́хло;
апёкшыся на малацэ́ і ваду́ бу́дзеш студзі́ць — посл. обжёгшись на молоке́, бу́дешь дуть и на́ воду;
як з казла́ ~ка́ — погов. как от козла́ молока́;
усмакта́ць (увасса́ць) з ~ко́м ма́ці — всоса́ть с молоко́м ма́тери
малако́ II ср., мн. нет (у рыб) моло́ки мн.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ну
1. межд. ну;
ну, пачына́йце — ну, начина́йте;
ну, што ж дале́й? — ну, что же да́льше?;
ну і паго́да! — ну и пого́да!;
ну цябе́! — ну тебя́!;
2. частица ну;
ну не — ну нет;
ну, гэ́та яго́ спра́ва — ну, э́то его́ де́ло;
ну до́бра — ну хорошо́;
3. частица в сочетании с а (переводится конструкциями с ну и без ну) (а) ну как, (а) что е́сли, (а) вдруг, аво́сь;
а ну як пры́йдзе? — (а) вдруг придёт?;
а ну ж уда́сца?! — аво́сь (а вдруг) уда́стся?!;
◊ ну і ну! — ну и ну!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
парI м. па́ра, -ры ж., мн. нет;
превраще́ние жи́дкости в пар ператварэ́нне ва́дкасці ў па́ру;
пары́ ка́мфоры па́ра ка́мфары;
мя́тый пар мя́тая па́ра;
отрабо́танный пар адпрацава́ная па́ра;
насы́щенный пар насы́чаная па́ра;
перегре́тый пар перагрэ́тая па́ра;
во́льный пар кул. во́льны дух;
от ло́шади идёт пар ад каня́ ідзе́ па́ра;
◊
на всех пара́х по́ўным хо́дам;
зада́ть па́ру даць ла́зню;
подда́ть па́ру падда́ць па́ры;
под пара́ми (в состоянии опьянения) прост. пад му́хай;
с лёгким па́ром з лёгкай па́рай;
пар вон дух вон.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
тень ж.
1. цень, род. це́ню м.;
2. (затенённое место) цень, род. це́ню м., цянёк, род. цяньку́ м.; халадо́к, -дку́ м.;
отдыха́ть в тени́ адпачыва́ць у цяньку́ (у халадку́);
3. перен. цень, род. це́ню м.;
и те́ни нет сомне́ния і це́ню няма́ сумне́ння;
на лице́ промелькну́ла тень беспоко́йства па тва́ры прамільгну́ў цень неспако́ю;
◊
наводи́ть тень наво́дзіць цень;
оста́лась одна́ тень заста́ўся адзі́н цень;
держа́ться в тени́ трыма́цца ў цяні́;
ходи́ть за ке́м-л. как тень хадзі́ць за кім-не́будзь як цень.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
интере́с м.
1. (внимание) ціка́васць, -ці ж.; інтарэ́с, -су м.; ува́га, -гі ж.;
проявля́ть большо́й интере́с к де́лу праяўля́ць вялі́кую ціка́васць (вялі́кі інтарэ́с, вялі́кую ўва́гу) да спра́вы;
2. (занимательность, значительность) ціка́васць, -ці ж.;
де́ло име́ет обще́ственный интере́с спра́ва ма́е грама́дскую ціка́васць;
3. (нужда, потребность, польза) інтэ́рас, -су м., разг.; інтарэ́сы, -саў мн.; кары́сць, -ці ж.;
защи́та госуда́рственных интере́сов абаро́на дзяржа́ўных інтарэ́саў;
духо́вные интере́сы духо́ўныя інтарэ́сы;
в на́ших интере́сах у на́шых інтарэ́сах;
делово́й интере́с дзелавы́ інтэ́рас;
нет никако́го интере́са е́хать туда́ няма́ нія́кага інтэ́расу (нія́кай кары́сці) е́хаць туды́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
движе́ние ср.
1. в разн. знач. рух, род. ру́ху м.;
нет мате́рии без движе́ния и движе́ния без мате́рии няма́ матэ́рыі без ру́ху і ру́ху без матэ́рыі;
движе́ние маши́ны рух машы́ны;
у́личное движе́ние ву́лічны рух;
враща́тельное движе́ние вярча́льны рух;
поступа́тельное движе́ние паступа́льны рух;
слу́жба движе́ния слу́жба ру́ху;
во́льные движе́ния спорт. во́льныя ру́хі;
2. перен. (общественное) рух, род. ру́ху м.; (волнение) хвалява́нне, -ння ср.;
революцио́нное движе́ние рэвалюцы́йны рух;
движе́ние умо́в хвалява́нне ро́зумаў;
3. (побуждение) рух, род. ру́ху м.; (порыв) пары́ў, -ры́ву м.;
душе́вное движе́ние душэ́ўны рух, душэ́ўны пары́ў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
дурны́
1. (лишённый ума) глу́пый;
д. чалаве́к — глу́пый челове́к;
2. (бестолковый, неразумный) глу́пый, дура́цкий;
д. ўчы́нак — глу́пый (дура́цкий) посту́пок;
~но́е стано́вішча — глу́пое (дура́цкое) положе́ние;
3. в знач. сущ. дура́к; глупы́ш;
◊ д. як пень (як бара́н, як бот) — глуп как си́вый ме́рин;
~ны́я гро́шы — шальны́е де́ньги;
крыча́ць ~ны́м го́ласам — крича́ть благи́м ма́том;
~ны́я жа́рты — глу́пая шу́тка;
з ~но́га ро́зуму — от (с) большо́го ума́;
няма́ дурны́х! — нет дурако́в!;
на маю́ ~ну́ю галаву́ (дурны́ ро́зум) — по моему́ сла́бому разуме́нию...;
за ~но́й галаво́й нага́м неспако́й — посл. дурна́я голова́ нога́м поко́я не даёт;
пашлі́ ~но́га, а за ім друго́га — посл. дурака́ пошлёшь, а за ним и сам пойдёшь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)