воданапоўненыя пластычныя выбуховыя рэчывы на аснове аміячнай салетры і тратылу. Цеплата выбуху каля 4,6 МДж/кг. Малаадчувальныя да мех. ўздзеяння. Выкарыстоўваюць у шахтах і рудніках, бяспечных па газе і пыле.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГРАМ,
долевая адзінка масы, роўная 0,001 кг. Пазначаецца г. 1 г з дакладнасцю да 0,2% роўны масе 1 см³хім. чыстай вады пры т-ры яе найб. шчыльнасці (каля 4 °C).
1. Стаць у нейкім парадку, на нейкім месцы — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. Пастаць у рад. □ Браты пасталі па абодва бакі, пачалі мыць рукі.Лобан.Салдаты пасталі паўкругам каля прамоўцы.Грахоўскі.З бакоў шарэнгай роўнай пасталі камяніцы...Аўрамчык.
2. Спыніцца — пра ўсіх, многіх. Убачыўшы Машу яшчэ каля сасонніку, .. [жанчыны] ўсе, як адна, пасталі і .. глядзелі на яе.Шамякін.
3. Ужываецца ў складзе выказніка ў значэнне зрабіцца кім‑н. або якім‑н. — пра ўсіх, многіх. А потым, калі .. ўсталявалася, аціхла — Радчукі зноў леснікамі пасталі.Сачанка.Вайна толькі паскідала наноснае, людзі пасталі самі сабой.Карпюк.
4. Узяцца за нейкую справу, распачаць работу ў стаячым становішчы — пра ўсіх, многіх. Тыя, якія раней за іншых адвязаліся ад сваіх парашутаў без усялякай каманды, механічна, пасталі з аўтаматамі на варту.Чорны.
5. Утварыцца, узнікнуць у вялікай колькасці. Азёры пастануць у лагчынах за адну гадзіну — такія спорныя былі тады дажджы.Калюга.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пацяру́ха, ‑і, ДМ ‑русе, ж.
1. Пацёртае сена, салома, тытунь і пад. Каля варот сакаталі куры, пераграбаючы канюшынную пацяруху.Чорны.Лявон сярдзіта варушыцца ў сене: сухая пацяруха сыплецца за шыю.Сачанка.На дашчанай падлозе каля сцен .. паслана салома. Праўда, гэтая падсцілка была некалі саломаю. Цяпер гэта звычайная пацяруха.Якімовіч.Вецер выдзьмухваў з паперкі махорачную пацяруху.Быкаў.// Дробныя сыпкія рэшткі чаго‑н. Жаласна звінелі шыбы ў высокіх вокнах, і з люстры, з-пад столі, пасыпаліся струменьчыкі не то пылу, не то нейкай пацярухі.Лынькоў.// Пра сухі дробны снег. Шархаціць сухая снежная пацяруха на разгалістых елках, сцелецца злой пазёмкай па зямлі.Лынькоў.Вецер збірае ля кустоў гурбы снегу, б’е ў твар снежнай пацярухай.Дадзіёмаў.
2.перан.Разм. Што‑н. дробязнае, не вартае ўвагі. Кожны вечар я крукам праседжваю над арыгіналамі, выграбаючы з іх, як той дворнік, розную пацяруху.Сабаленка.[Кузьма:] — А тваё бандарства, браток, — драбяза, пацяруха адна.Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
nestle[ˈnesl]v.
1. уту́льна/зру́чна ўладко́ўвацца;
nestle (down) in a chair with a book уту́льна ўладко́ўвацца з кні́жкай у крэ́сле
2. тулі́цца, хава́цца, знахо́дзіцца ў заці́шным і бяспе́чным ме́сцы (звыч. пра хату, вёску і да т.п.);
A small village nestled near the forest to their right. Направа ад іх каля лесу тулілася нейкая вёсачка.
She nestled her head on his shoulder. Яна прыхіліла галаву да яго пляча.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ready2[ˈredi]adj.
1. гато́вы; падрыхтава́ны, прыгатава́ны;
ready for use гато́вы да ўжыва́ння;
ready for the press гато́вы да дру́ку (пра рукапіс);
The car is ready at the door. Аўтамабіль чакае каля пад’езда.
2. які́ праяўляе ахво́ту; гато́вы, зго́дны;
We are ready to go anywhere. Мы гатовыя паехаць куды хочаш.
3. які́ маецца напагато́ве, пад руко́й;
He is a reаdy speaker. Ён умее выступаць экспромтам.
♦
make ready (for smth.)fml падрыхтава́цца (да чаго́-н.)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
toward, towards
[tɔrd]
prep.
1) на, да, у кіру́нку
He walked toward the north — Ён ішо́ў на по́ўнач
2) адно́сна, нако́нт; што да
What is his attitude toward war? — Які́ яго́ны пагля́д адно́сна вайны́?
3) каля́, блі́зка, пад
Toward the end of March — Пад кане́ц сакавіка́
4) на
Will you give something toward our new church? — Ці вы дасьцё не́шта на на́шую но́вую царкву́?
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Во́труб’е (БРС, Нас., Касп., Мядзв.), во́траби ’вотруб’е’ (Грыг.), во́трубы ’высеўкі’ (Сцяшк.). Рус., укр.о́труби, ст.-рус.отруби, польск.otręby, otręba (каля 1500 г.), чэш.otruba, славац.otruby, в.-луж.wotruby, н.-луж.wótšuby, каш.otrąbë, серб.-харв.otrubi, славен.otrȏbi. Прасл.*otrǫba, otrǫbi. Да рубіць (гл.), літаральна ’тое, што адсечана ад зерня’ (гл. Праабражэнскі, 1, 670; Фасмер, 3, 173; Махэк₂, 423; Брукнер, 386 і наст.). Міклашыч (228) і Шпэхт (267) мяркуюць, што слова роднаснае цярэць і ўтворана ад адпаведнай асновы з дапамогай суф. ‑ǫbь. Машынскі (Pierw., 318) падтрымлівае гэту этымалогію, спасылаючыся на рус.вы‑торкі ’вотруб’е’. Апошняя версія, прымальная ў семантычных адносінах, мала верагодна з пункту погляду словаўтварэння.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Крыні́ца1 ’выхад падземных вод на паверхню зямлі’ (ТСБМ, Шат., Сцяшк., Мядзв., Яруш., Сержп. Пр., Гарэц., Маш., Мал., Сержп. Ск., Бяльк., Яшк., ТС, Касп., Сл. паўн.-зах.). Крыніца < крын ’расліна, цвет, лілея’ (Булг.). Укр.криниця, рус.крыница, ст.-рус.криница ’тс’, польск.krynica ’тс’. Лексема паходзіць ад свайго амоніма, які рэфлексуецца як ст.-рус.криница ’миска’, серб.-харв.кри̑ница ’тс’, славен.krníca ’драўлянае начынне’, балг.криница ’тс’. Яны ў сваю чаргу да прасл.krina ’драўлянае начынне’ (гл. крынка). Не выключана палеабалканскае паходжанне слова (параўн. ст.-грэч.κρήνη ’крыніца’).
Крыні́ца2 ’ямачка каля пупавіны, па якой пазнаюць карову, добрая на малако ці не’ (Шатал.). Гл. крыніца1.