Verbum

кі́дацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

1. гл. кінуцца.

2. чым. Кідаць у каго-, што-н. або адзін у аднаго.

К. снежкамі.

3. перан., кім-чым. Нядбайна адносіцца да каго-, чаго-н., не шанаваць каго-, што-н. (разм.).

К. добрымі працаўнікамі.

Нельга к. грашамі.

4. Жыць у пастаянных клопатах, у горы, бедна; гадавацца без належнага догляду (разм.).

Цэлае лета кідаецца селянін: то ў полі, то на гаспадарцы.

Так і кідаецца бедная сірата без бацькоў.

◊

Асою ў вочы кідацца (разм., неадабр.) — быць вельмі назойлівым.

упы́нак, -нку, м. (разм.).

Спакой.

Дома ён не знаходзіў упынку.

◊

Без упынку — не перастаючы, не абмяжоўваючы сябе.

Балбатаць без упынку.

Не знаходзіць або не мець упынку — не магчы супакоіцца, не быць у стане ўтрымацца ад чаго-н.

Ён цэлы дзень не знаходзіў сабе ўпынку.

Яна ў рабоце не мае ўпынку.

Няма ўпынку каму-чаму або на каго-што — нельга стрымаць, спыніць.

Раздурэліся дзеці, што і ўпынку ім або на іх няма.

Дажджу або на дождж сёння і ўпынку няма — лье і лье.

кане́чне.

1. пабочн. сл. Само сабой зразумела, без сумнення.

Я, к., нічога не ведала.

2. прысл. Абавязкова, што б ні здарылася.

К. я не паеду ў вёску.

3. часц. Так, вядома. — Ці маеце ахвоту падарожнічаць? — К!

марнава́цца, -ну́юся, -ну́ешся, -ну́ецца; -ну́йся; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Траціцца без карысці, прападаць.

Марнуюцца сілы.

2. Тое, што і мардавацца (у 2 знач.).

М. ў турме.

|| зак. змарнава́цца, -ну́юся, -ну́ешся, -ну́ецца; -ну́йся.

ара́ць, ару́, арэ́ш, арэ́; аро́м, араце́, ару́ць; ары́; ара́ны; незак., што і без дап.

Апрацоўваць зямлю плугам, сахой.

|| зак. узара́ць, -ру́, -рэ́ш, -рэ́, -ро́м, -раце́, -ру́ць; -ры́; -ра́ны.

|| наз. ара́нне, -я, н. і во́рыва, -а, н.

аціра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. разм. Церціся аб што-н.

Сабака аціраўся ля ног.

2. Быць, знаходзіцца дзе-н., каля каго-н. без пэўнага занятку; хадзіць, швэндацца, нічога не рабіць (разм., пагард.).

А. каля начальства.

аксіёма, -ы, мн. -ы, -сіём, ж.

Палажэнне, якое не патрабуе доказу і прымаецца ў якасці зыходнага прынцыпу якой-н. тэорыі (спец.), а таксама (перан.) наогул палажэнне, якое прымаецца без доказу; бясспрэчная ісціна.

|| прым. аксіяматы́чны, -ая, -ае.

абрэ́з, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Абрэзаны край, беражок.

Кніга з зялёным абрэзам.

2. Вінтоўка з укарочаным канцом ствала.

Страляць з абрэза.

◊

У абрэз (разм.) — без лішку, якраз столькі, колькі можа спатрэбіцца.

Грошай у а.

кра́сці, кра́ду, кра́дзеш, кра́дзе; краў, кра́ла; кра́дзены; незак., каго-што і без дап.

Прысвойваць чужое, быць злодзеем.

|| зак. укра́сці, укра́ду, укра́дзеш, укра́дзе; укра́ў, -ра́ла; укра́дзены.

|| наз. крадзе́ж, -дзяжу́, м., кра́жа, -ы, ж. і пакра́жа, -ы, ж.

прамару́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак.

Марудзячы з чым-н., прабыць у бяздзейнасці, спазніцца з выкананнем якой-н. справы.

П. з адпраўкай будаўнічых матэрыялаў.

|| незак. прамару́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прамару́джанне, -я, н.

Без усякіх прамаруджанняў.