Прысло́н, прысло́нь, пры́слань, прысло́нік, прысло́ны ’месца, якое добра асвятляецца сонцам’; ’схіл гары, звернуты да сонца; сонечны бок’ (полац., Нар. лекс.; в.-дзв., даўг., брасл., маст., Сл. ПЗБ), прысло́ньне ’чырвоны слуп над сонцам на захадзе’ (кобр., Нар. лекс.), пры́сонне ’круг вакол сонца’ (Клім.). Спалучэнні прыназоўніка пры (гл.) і назоўніка *слонь, *сонь, што перадаюць старую форму прасл.*sъlnь ’сонца’, якая была заменена ў славянскіх мовах вытворным з памяншальным суфіксам *sъlnьce — літаральна ’сонейка’. Параўн. форму з поўнагалоссем рус.по́солонь ’па сонцу’, гл. Фасмер, 3, 340.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыхлу́п ’суцэльнае бервяно, якое кладзецца над вокнамі, дзвярамі’ (калінк., ЛА, 4), пры́хлап, пры́хлуп ’пакатасць’ (калінк., Сл. ПЗБ), сюды ж варыянты: пры́хлю́п, пры́хлюн ’пакатая страха’; ’пакаты схіл (страхі, верха ў стозе)’ (ТС; маст., ганц., ЛА, 4), прыхлю́пісты ’пакаты’ (ТС), прыхлю́пая, прыхлу́пістая, прыхлу́піста (страха) ’пакатая страха’ (лун., калінк., ельск., кір., люб., ЛА, 4). Сюды ж таксама прыхлу́пкаваты ’прысадзісты’ (Мат. Гом.), прыклю́п ’паветка са сценамі для дроў, мякіны’ (лун., Нар. сл.). Да гукапераймальнага (імітатыўнага) ‑хлуп‑ (‑хлюп‑), ‑хлоп‑, параўн. палес.прі́хлопні ’пакаты’ (Бел.-укр. ізал.). Гл. ахлуп.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Труні́ць ‘злосна жартаваць, іранізаваць’ (Юрч. СНС, Рэг. сл. Віц.), труне́нне ‘злосныя жарты’, сюды ж тру́ніт (г. зн. тру́нетый) ‘чалавек, над якім даўно жартавалі’, трунёмшы ‘звыклы жартаваць’: ён ня можыць мінуты пражыць ні трунёмшы, труне́ннік ‘той, хто злосна жартуе’ (Юрч. СНЛ). З рус.труни́ть ‘тс’, подтру́нивать ‘тс’, якое Фасмер (4, 109) суадносіць з труд (з пытальнікам). Варбат (РР, 1976, 6, 71–75) выводзіць дзеяслоў з першаснага труни́ть ‘брудзіць, смеціць, церушыць’ (гл. трунне), што ўрэшце ўзыходзіць да *terti, гл. церці (Арол, 4, 108).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заду́маццасов.
1. (начать думать над чем-л.) заду́маться; (впасть в раздумье — ещё) призаду́маться;
2. (погрузиться в мечты) замечта́ться;
3. (начать колебаться) заду́маться;
хло́пец ~маўся: ісці́ ці не — па́рень заду́мался: идти́ или не идти́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
капту́р1
(польск. kaptur, ад чэш. kaptour)
1) дзіцячы або жаночы галаўны ўбор у выглядзе шапачкі з вушкамі;
2) невялікі дах, навес конусападобнай формы над чым-н.;
з коптурам — вышэй краёў, з верхам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
на́дпісм.
1.Áufschrift f -, -en, Überschrift f; Títel m -s, - (надчым-н.); Beschríftung f -, -en (падмалюнкам, чарцяжом);
кні́га з на́дпісам ein Buch mit Wídmung;
2. (накамені, манецеі г. д.) Ínschrift f -, -en
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
зве́рху
1.прысл. (на пытанне «aдкyль?») von óben (heráb);
2.прыназ. (над чым-н.) óberhalb (G), über (D, A);
◊
глядзе́ць накаго-н.зве́рху ўні́зj-n von óben heráb ánsehen* [behándeln]; sich j-m gegenüber heráblassend verhálten*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
АВІЯЛІ́НІЯ,
авіятраса, паветраная лінія, зацверджаны маршрут рэгулярных палётаў пасаж. і грузавых самалётаў, верталётаў паміж вызначанымі пунктамі з адпаведнай яму прасторай над паверхняй зямлі (паветр. калідорам), у межах якой ажыццяўляецца палёт. Адрозніваюць авіялініі міжнародныя і ўнутраныя, у т. л. магістральныя і мясцовыя. Авіялініі забяспечваюцца аэрадромамі, наземнымі радыёнавігацыйнымі пунктамі, сродкамі кантролю і кіравання паветр. рухам. Гл. таксама Паветраны транспарт.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АГУАСКАЛЬЕ́НТЭС
(Aguascalientes),
горад у Цэнтр. Мексіцы. Адм. ц. штата Агуаскальентэс. Размяшчаецца на плато на выш. каля 2 тыс.мнадузр. м.Засн. ў 1575. 506 тыс.ж. (1990). Чыг. вузел. Шарсцяная, баваўняная, харч. (мукамольная, плодакансервавая і інш.), тытунёвая, вінаробчая, нафтаперапр.прам-сць. Вытв-сць керамікі. Ун-т. Арх. помнікі 18 ст. Каля Агуаскальентэса бальнеалагічны курорт.