узбу́джанасць, ‑і, ж.
Стан узбуджанага; усхваляванасць, узрушанасць. Трывога прайшла, засталася вясёлая ўзбуджанасць. Чорны. З самай раніцы ў тэхнікуме панавала тая атмасфера ўзбуджанасці, якая звычайна бывае ў дні, калі праходзіць размеркаванне выпускнікоў на працу. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уме́ла, прысл.
З уменнем; па-майстэрску. [Русаковіч:] Калі ўмела і з душой узяцца за справу, дык і план будзе выкананы, і сабекошт не павысіцца. Крапіва. Мікола быў лякальшчыкам адменным: Умела працаваў і добра зарабляў. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фуга́нак, ‑нка, м.
Вялікі рубанак, прызначаны для чыставога стругання дошак, плоскіх паверхняў. А вось калі заглянуць у кладоўку ў сенцах, там на сцяне вісяць сталярскія прылады — пілка, долаты, ляжаць на паліцыі гэблікі, фуганак. Пестрак.
[Ад ням. Fugebank.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чаро́ціна,
Разм. Тое, што і чараціна. На Тварыцкага .. [кравец] глянуў толькі тады, калі той вырваў чароціну, пачаў Зрабіць на кавалачкі і кідаць у спакойную плынь вады. Чорны. На чароцінах сядзелі стракозы з празрыстымі крыльцамі. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шарахце́ць, ‑хчу, ‑хціш, ‑хціць; незак.
Разм. Тое, што і шархацець. На шыбах шарахціць сухі снег. Шамякін. За лугам, калі пачаліся палі, пад нагамі ў нас шарахцела спачатку ржышча, пасля пачалося вялікае поле бручкі. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
што-ко́лечы, чаго-колечы і пад. (гл. што 1), займ. неазначальны.
Абл. Што-небудзь. [Лясніцкі] — Калі ж табе трэба будзе перадаць што-колечы тэрмінова, ідзі сюды і вось па гэтай прасецы — да сухога балота... Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
jak
I
1. як;
jak się miewasz? — як жывеш?;
jak długo? — як доўга?; колькі часу?; колькі?;
jak to?! — як?!;
jak żyję, nic podobnego nie widziałem — колькі жыву, а такога не бачыў;
jak cicho wokoło! — якая цішыня!, як ціха навокал!;
2. а) як;
biały jak śnieg — белы як снег;
walczył jak lew — ён змагаўся як леў;
калі; як;
jak nie chcesz jechać, możesz zostać z nami — калі не хочаш ехаць, можаш застацца з намі;
jak skończysz, zajdź do mnie — як (калі) закончыш, зайдзі да мяне; в) як, калі;
jak tylko będę mógł, przyjdę — як толькі змагу, прыйду;
kto jak nie on? — хто, калі не ён? хто, апрача яго?;
3. як;
jak najprędzej — як найхутчэй; як мага хутчэй;
za wysoki jak na dżokeja — занадта высокі, каб быць жакеем;
jak gdyby — як быццам; нібыта
II м. заал.
як (Bos grunniens)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
blow out
а) задзьму́ць, згасі́ць сьве́чку
Please blow out the candle — Калі́ ла́ска, згасі́ сьве́чку
б) ло́пнуць, трэ́снуць
The worn tire blew out — Зно́шаная шы́на ло́пнула
to blow out one’s brains — пусьці́ць сабе́ ку́лю ў лоб
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Пацалу́йка ’той, хто любіць цалавацца’ (Нас.), пацалу́йкі ’дзень на пасхальным тыдні, калі дзяўчаты прыходзяць з падарункамі да сваіх павітух’ (маг., віц., Нас.). З рус. поцелуй, якое паходзіць з формы 2‑й асобы загаднага ладу ад поцеловать. Аб суфіксе ‑ка гл. Сцяцко, Афікс. наз., 46; аб суфіксе ‑кі там жа, 48.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нады́сь ’нядаўна, на днях’ (Нас., Бяльк., Сцяшк. Сл.), ’цяпер, зараз’ (Мат. Гом.), ’надоечы’ (Жд. 1, Ян.), параўн. рус. надысь ’на днях. нядаўна’, ’сягоння’, укр. надісь, надійсь ’бадай, верагодна’ (калі гэта не ад надіятися ’спадзявацца’). Узыходзіць да *onogъdy + *si або *onъdy + *si (ESSJ SG, 2, 526; Фасмер, 3, 38), гл. нагды, надоечы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)