once [wʌns] adv.

1. (адзі́н) раз, адно́йчы;

once a week раз на ты́дзень;

once more/again яшчэ́ раз;

once or twice раз ці два, разы́ два, не́калькі разо́ў;

(every) once in a while час ад ча́су, калі́-нікалі́;

I saw him once. Я бачыў яго аднойчы.

2. не́калі; адно́йчы, аднаго́ ра́зу

♦

once upon a time there was… даўны́м-даўно́/з даўны́х-даўна́/шмат гадо́ў таму́ жыў-быў…;

at once

1) адра́зу, неадкла́дна, за́раз жа;

2) адначасо́ва, у адзі́н і той жа час, ра́зам (з);

all at once

1) нечака́на, ра́птам;

2) усе́ ра́зам;

for once на гэ́ты раз; у вы́глядзе выключэ́ння;

once in a blue moon infml ве́льмі рэ́дка; ≅ на то́е ле́та пасля́ абе́ду; калі́ рак (на гары́) сві́сне; на святы́я ніко́лі;

once bitten, twice shy ≅ апёкшыся малако́м, і ваду́ студзі́ць бу́дзеш; пу́жаная варо́на і куста́ баі́цца

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

da

1.

adv

1) там; тут, вось тут, вось

wer ~? — хто там?

von ~ — адту́ль

hier und ~ — тут і там, там і сям

~ und ~ — там-та і там-та (атрымаць і г.д.)

der Mann ~ — вось гэ́ты чалаве́к

~ hast du's!, ~ háben wir's! — вось табе́ і на!

2) тут (пра час)

von ~ ab [an] — з той пары́

2.

cj

1) так як

2) калі́

zu der Zeit, ~ er mit mir sprach — у той час, калі́ ён са мной размаўляў

3) калі́, у той час як

du spielst, ~ du árbeiten sólltest — ты гулцеш, у той час калі́ табе́ трэ́ба было́ б працава́ць

4)

~ sein — быць у наяўнасці, прысу́тнічаць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Schúle

f -, -n

1) шко́ла; вы́вучка

bei j-m éine gúte ~ dúrchmachen — перан. прайсці́ до́брую шко́лу ў каго́-н.

die ~ besúchen, zur [in die] ~ géhen* — хадзі́ць у шко́лу

die höhere ~ — сярэ́дняя навуча́льная ўстано́ва

die allgeméinbildende ~ — агульнаадукацы́йная шко́ла

die ~ schwänzen — прагу́льваць уро́кі

héute ist kéine ~ — сёння заня́ткаў у шко́ле няма́

die ~ ist um zwei Uhr aus — заня́ткі ў шко́ле канча́юцца а друго́й гадзі́не

bei j-m in die ~ géhen* — (на)вучы́цца ў каго́-н. чаму́-н.

díeses Béispiel wird ~ máchen — гэ́ты пры́клад пярэ́ймуць мно́гія

die hóhe ~ réiten* — быць ездако́м вышэ́йшага кла́са

2) шко́ла, накіру́нак, ме́тад

die romántische ~ — раманты́чны накіру́нак

◊ etw. aus der ~ pláudern — вы́даць [вы́балбатаць] таямні́цу

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

ánsehen

* vt

1) (па)глядзе́ць (на каго-н., на што-н.); разгля́дваць (каго-н., што-н.)

j-n schief ~ — ко́са глядзе́ць на каго́-н.

sich (D) etw. ~ — разгляда́ць, глядзе́ць, агляда́ць што-н.

ich hábe mir díesen film ángesehen — я паглядзе́ў гэ́ты фільм

2) (für, als A) прыма́ць, лічы́ць (за каго-н., што-н.)

sich für j-n ~ lássen* — выдава́ць сябе́ за каго́-н.

3)

etw. mit ~ — быць гледачо́м [све́дкам] чаго́-н.

ich will es nicht länger mit ~ — я не хачу́ гэ́тага больш цярпе́ць

4) (D) ба́чыць, заўважа́ць (па кім-н.)

man sieht es dir an — па табе́ гэ́та ба́чна

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

захава́ць сов.

1. в разн. знач. сохрани́ть, сбере́чь;

гэ́ты дакуме́нт ва́рта з. — э́тот докуме́нт сле́дует сохрани́ть;

наро́д ~ва́ў шмат пада́нняў — наро́д сохрани́л (сберёг) мно́го преда́ний;

з. па́мяць пра загі́нуўшых геро́яў — сохрани́ть па́мять о поги́бших геро́ях;

з. пра́ва на што-не́будзь — сохрани́ть пра́во на что́-л.;

з. та́йну — сохрани́ть (сбере́чь) та́йну;

з. вастрыню́ пачу́ццяў — сохрани́ть остроту́ чувств;

з. ве́ру ў чалаве́ка — сохрани́ть ве́ру в челове́ка;

з. праду́кты — сбере́чь проду́кты;

з. сі́лы (здаро́ўе) — сбере́чь (сохрани́ть) си́лы (здоро́вье);

бу́льбу мо́жна з. у скле́пе — карто́фель мо́жно сохрани́ть в по́гребе;

2. (спрятать так, что трудно найти) запря́тать; упря́тать;

кні́гу так ~ва́ў, што не мо́жа знайсці́ — кни́гу так упря́тал (запря́тал), что не мо́жет найти́;

3. (порядок, закон) соблюсти́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

міну́ць сов.

1. (пройти, проехать мимо) минова́ть;

2. мину́ть, обогна́ть;

мы міну́лі аўто́бус на двана́ццатым кіламе́тры — мы ми́нули (обогна́ли) авто́бус на двена́дцатом киломе́тре;

3. (не задеть) минова́ть, мину́ть;

ку́ля на гэ́ты раз мяне́ міну́ла — пу́ля на э́тот раз меня́ минова́ла (ми́нула);

4. перен. избе́гнуть, избежа́ть;

злачы́нец не міне́ ка́ры — престу́пник не избе́гнет (не избежи́т) наказа́ния;

5. (исполниться) ми́нуть;

яму́ міну́ла два́ццаць год — ему́ ми́нуло два́дцать лет;

6. (о времени, состоянии) минова́ть, мину́ть, пройти́;

міну́ў год — минова́л (ми́нул, прошёл) год;

міну́ў кры́зіс — минова́л (прошёл) кри́зис;

◊ гэ́та не міне́ яго́ (яе́) рук — э́то не пройдёт ми́мо его́ (её) рук;

дзвюм смярця́м не быць, а адно́й не м. — посл. двум смертя́м не быва́ть, а одно́й не минова́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

куды́

1. нареч. куда́;

к. ён ідзе́? — куда́ он идёт?;

к. пайшо́ў? Наза́д! — куда́ пошёл? Наза́д!;

к. прызна́чаць, туды́ і пае́ду — куда́ назна́чат, туда́ и пое́ду;

2. в знач. частицы куда́;

гэ́ты матэрыя́л к. ле́пшы — э́тот материа́л куда́ лу́чше;

◊ хоць к. — в знач. сказ. хоть куда́;

к. там! — а) куда́ там; б) како́е там!;

хто к. — кто куда́;

к. папа́ла — куда́ попа́ло;

к. но́гі нясу́ць — куда́ но́ги несу́т;

к. ве́цер дзьме — куда́ ве́тер ду́ет;

к. ні кінь во́кам — куда́ ни кинь гла́зом;

к. во́чы глядзя́ць — куда́ глаза́ глядя́т;

не ве́даць, к. во́чы дзець — не знать, куда́ глаза́ деть;

не ве́даць, к. ру́кі дзець — не знать, куда́ ру́ки деть;

к. груга́н касце́й не занясе́ — куда́ во́рон косте́й не занесёт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

effect [ɪˈfekt] n.

1. вы́нік, эфе́кт, рэзульта́т;

an adverse effect шко́дны эфе́кт;

I tried to influence him but with no effect. Я спрабаваў паўплываць на яго, але безвынікова.

2. уздзе́янне; уплы́ў, ура́жанне;

the effect of light уздзе́янне святла́;

for effect напака́з;

He behaves like that for effect. Ён выстаўляе сябе такім чынам напаказ.

3. pl. effects fml асабі́стая маёмасць, рэ́чы

♦

come/go into effect здзяйсня́цца;

The plan never went into effect. План ніколі не быў здзейснены;

be brought/be put into effect ажыццяўля́цца;

in effect

1) факты́чна;

In effect, the two methods are identical. Фактычна абодва метады аднолькавыя.

2) (пра закон або правілы) дзе́йнічаць;

The law is in effect in most states. Гэты закон дзейнічае ў большасці штатаў;

to the effect that… у тым сэнсе, што…;

He sent a letter to the effect that he would not come. Ён прыслаў ліст (у тым сэнсе), што не прыедзе.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

схапі́цца, схаплюся, схопішся, схопіцца; зак.

1. за каго-што. Узяць што‑н., узяцца за каго‑, што‑н. хуткім, рэзкім рухам (рук). Рукі ў Анісіма ліхаманкава схапіліся за стрэльбу. Сачанка. Агрыпіна войкнула і схапілася за твар рукамі, закрыла вочы. Пестрак. // Учапіцца за каго‑, што‑н., імкнучыся ўтрымацца. Я схапіўся за тату, і мы, падаючы і падымаючыся, пачалі прабірацца дамоў. Бяганская. [Жанчына] таксама, каб утрымацца на нагах, сутаргава схапілася за яго [Сіўцова] рукаў. Васілевіч. // перан.; за што. Ахвотна згадзіцца на што‑н., шукаючы падтрымкі; выкарыстаць што‑н. Хлопцы схапіліся за яго [Хведара] прапанову. Машара. Як за нейкі паратунак, я схапілася за вясёлыя жарты сяржанта і азірнулася яшчэ раз. Савіцкі.

2. Уступіць у бой, барацьбу, бойку. Ганна горача развіталася з ім ды на дарогу папрасіла ў яго: — Мікола, бацька мой... Там, дзе мы схапіліся першы раз з палякамі... Там Петруся забілі... Нікановіч. // Пачаць дурэць, бароцца. Праўда, калі-нікалі хацелася з хлапчукамі, як бывала, наганяць галубоў або схапіцца са сваімі аднагодкамі і падужацца ўволю. Гроднеў. / Пра жывёл. На двары сабака з кошкай схопяцца, а гэта ж — ой, як цікава. Гарбук. // Пачаць спрэчку, сварку. Зноў схапіліся два «старыя прыяцелі». Ніхто ім не пярэчыў. Пасля гаварылі праўленцы. Пташнікаў. А на другім канцы стала ў гэты час жонка Антося схапілася грызціся з Купрыяніхай, якая ўвесь час сачыла за гутаркаю Антося і ўпікала, што яе муж трымае сябе вельмі брыдка. Чарот. // Разм. Распачаць заўзятую гульню ў што‑н. Схапіцца ў шахматы.

3. Разм. Раптам успомніць пра што‑н.; спахапіцца. Аж раптам чую: «Хведар, а валы твае дзе?» Схапіўся — няма. Кірэйчык.

4. за што, з інф. Спехам або раптоўна пачаць што‑н. рабіць, прыняцца за якую‑н. справу. Не ведаць, за што схапіцца. □ На гэты раз Кравец чамусьці Схапіўся камізэлькі шыць. Корбан.

5. Разм. Хуткім рухам устаць, ускочыць. Як схопіцца .. [дзед Анісім], як пагоніцца за хлопцамі, як пачне латашыць кульбаю! Колас. Косця схапіўся з ложка і пабег мыцца. Адамчык.

6. Заняцца полымем. У адным канцы схапілася полымем хата. Васілевіч.

7. Спец. Зрабіцца цвёрдым, застыць. Шафёры выскаквалі з кабін, крычалі адзін на аднаго, заглядвалі ў кузавы, роспачліва ўзмахвалі рукамі: баяліся, каб не схапіўся бетон. Місько. // Зацягнуцца лядком. Пад нагамі дзе-нідзе праломваўся тоненькі, што ледзь паспеў схапіцца, лядок. Лобан.

•••

Схапіцца за галаву — жахнуцца; прыйсці ў адчай. [Косцік] разгарнуў кошыкам калючыя лапкі, зірнуў і за галаву схапіўся. Матачкі! Уся зямля ўкрыта [грыбамі], хоць касою касі! С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грэх, граху і граху; мн. грахі, ‑оў; м.

1. У веруючых — парушэнне правіл рэлігійнай маралі. Поп, вядома, мог бы пакараць Андрэя, але ён сам меў столькі грахоў, што пабаяўся крануць гэтага свавольнага шляхцюка. Чарнышэвіч. Кожную нядзелю Хадося хадзіла ў малітоўны дом адмольваць грахі. Гроднеў.

2. Заганны ўчынак, памылка, правінка. Пры пачатку новай справы не мінеш ніколі грэху: то прышыў не так рукавы, то няроўным швом праехаў. Дубоўка. І грозна і гнеўна глядзіць ён на грэх, — І ўсыпле-ж дзед Сцёпку за гэты агрэх! Крапіва.

3. у знач. вык. Разм. Нядобра, недаравальна, недазвольна. Грэх сядзець без работы. □ — Грэх табе будзе, Сцёпка, ну, проста такі грэх, калі ты вучыцца не будзеш, — казала Аленка. Колас. // (з адмоўем: не грэх). Дазваляецца; не дрэнна б. Дабром і пахваліцца не грэх. □ — Эт! не грэх ужо мне, старому, пад кажухом пазней паляжаць! Бядуля.

•••

Браць (узяць) грэх на душу гл. браць.

Далей (падалей) ад граху гл. далей.

З грахом папалам гл. папалам.

І смех і грэх гл. смех.

Нядоўга і да граху гл. нядоўга.

Няма чаго граху таіць гл. таіць.

Смяртэльны (смертны) грэх — недаравальны ўчынак, вялікая правінка.

Як на грэх — як на зло, на няшчасце.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)