Verbum

◎ Мяшла́, мешла ’мешалка, лапатачка’ (чырвонае^, З нар. сл.). Да мяшаць (гл.). Здзіўляе ўтварэнне пры дапамозе суфікса ‑л‑α без галоснай асновы інфінітыва ‑а‑ (параўн. мяшилка, мёшалка). Відаць, пад уплывам балт. моў, параўн. літ. salias ’каромысел’, siūlas ’ніць’ (Атрэмбскі, Gram., 2, 102).

◎ На́бердкі ’набіліцы’ (Бяльк.). Ад бёрда (г. зн. рамка, у якую ўстаўляецца бёрда), відаць, па мадэлі на́білкі з «праясненнем» унутранай формы, параўн. балг. дыял. набрдалки, на‑ бръделки ’тс’, а таксама чэрв. на́беркі (Сл. ПЗБ) з выпадзеннем д і магчымай ад’ідэацыяй да браць.

◎ Набоўкнуць ’набрацца вадой’ (Юрч. Фр. 1), ’нахмурыцца, набрацца хмарам’ (Бяльк.). Відаць, утворана ад гукапераймальнага боўк, што перадае гук падзення ў ваду, параўн. каранёвыя часткі ў набухнуць, набрикнуць і інш., што ўласціва такога тыпу ўтварэнням. Гл. SP, 1, 349 і інш.

◎ Напразэ́нці ’наперадзе’: Мы напразэнцʼи удвох стайали, нас першых пазвалʼи (Сцяшк. Сл.). Відаць, запазычанне з польскай, аднак дакладвай крыніцы не выяўлена; параўн. prezentować się, адно са значэнняў якога ’выстаўляцца, вылучацца, дэманстраваць сябе’, што да prezencja, prezenta ’прадстаўленне, пастава’ (з лац. praesentia).

Начні́чнік ’паўночнік, Jasione montana L.’ (Арх. Федар.). Відаць, ад начніцы ’дзіцячая хвароба, крыксы’; ’злыя начныя духі’ (гл.); паводле Будзішэўскай, са спасылкай на архіў Федароўскага, на Беларусі супраць іх ужывалася расліна nocznicznik (Rozpr. Kom. Język. Łódź. Tow. Nauk., 32, 1986, 37).

Лугаві́к ’грыб апенька’ (навагр., Сцяшк.), ’апенька лугавая, Marasmius oreades Fr.’ Названы паводле месца, дзе грыб сустракаецца (параўн. яшчэ кам. бырэзовы, ольховы опэнькы, маст. падарожнікі, драг. пудорожныкь (Жыв. сл.). Сюды ж, відаць, можна аднесці і балг. лугачка ’шампіньён звычайны, Agaricus campestris’.

Ляхката́ць ’рохкаць (пра парасят)’ (свісл., Сл. ПЗБ). Гукапераймальнае, якое, відаць, у сваёй аснове мае корань лёх‑ (параўн. палес. лёха, укр. льоха < польск. locha ’свінаматка’) і, магчыма, звязана генетычна з ням. locken ’вабіць’, а таксама — аб галасах звяроў у перыяд цечкі.

Лячны́ ’лекавы’ (лях., Сл. ПЗБ). Хаця ёсць каш. lėčni ’прызначаны для лячэння’, чэш. léčný, славац. liečny, славен. lẹčę̑n, харв. lȉječan, бел. лексема, відаць, запазычана з польск. leczny ’які для лячэння’. Праформа для іх lěč‑ьnъ < lěčiti (Слаўскі, 4, 103) > лячы́ць (гл.).

Вы́капаны ’вельмі падобны’ (Юрч., Клім., Шатал.). Запазычана з польск. wykapany ’тс’, якое да капаць (гл.). Параўн. выліты, а таксама фразеалагізмы капачкі, брызачкі, кропелькі падабраць ’быць вельмі падобным’ (Янк. БФ, 180). Месца націску змянілася, відаць, пад уплывам іншых утварэнняў з прыст. вы‑.

Гардэмары́н ’гардэмарын’ (БРС). Рус. гардемари́н, укр. гардемари́н. Паводле Фасмера (1, 393), крыніцай запазычання з’яўляецца франц. gardemarine (Шанскі, 1, Г, 28, мяркуе, што ў рус. мове гэта запазычанне з гал.). У бел. і ўкр. мовах слова, відаць, узята непасрэдна з рус.