1. Прыбор, прыстасаванне для надання ўстойлівасці, пастаяннага становішча чаму-н. (у лятальных апаратах, на суднах і пад.), для стабілізацыі якога-н. працэсу.
С. лятальнага апарата.
С. току.
2. Рэчыва, якое затрымлівае працэс змянення якога-н. іншага рэчыва, саставу.
С. выбуховых рэчываў.
|| прым.стабіліза́тарны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тэрмі́чны, ‑ая, ‑ае.
Звязаны з выкарыстаннем цеплавой энергіі. Тэрмічны рэжым. Тэрмічнае дзеянне току.// Заснаваны на дзеянні цеплавой энергіі. Тэрмічная апрацоўка металаў. Тэрмічнае рэле.// Прызначаны для цеплавой апрацоўкі металаў. Тэрмічны цэх.
[Ад грэч. thermos — гарачы, цёплы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВЫПРА́МНЫСЛУП,
сукупнасць паслядоўна злучаных выпрамных паўправадніковых дыёдаў. Бываюць германіевыя і крэмніевыя (найб. пашыраны). Маюць да 10 і болей дыёдаў, аформленых звычайна ў пластмасавым корпусе з двума эл. вывадамі. Сярэдняе значэнне выпрамленага току 75—500 мА, адваротнае напружанне 2—15 кВ. Выкарыстоўваюцца як выпрамнікі току (як правіла, высакавольтныя) у электратэхнічных, радыёэлектронных прыладах і прыстасаваннях, у радыёлакацыйнай і тэлевізійнай апаратуры. Некалькі выпрамных слупоў у адным корпусе ўтвараюць выпрамны блок.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАЛЬВАНО́МЕТР
(ад гальвана... + ...метр),
высокаадчувальная электравымяральная прылада, прызначаная для вымярэння малых токаў і напружанняў. Бывае пастаяннага і пераменнага току, са стрэлачным або светлавым паказальнікам (люстраны гальванометр, у якога на рухомай частцы гальванометра замест стрэлкі прымацавана мініяцюрнае люстэрка). Найб. пашырана выкарыстанне гальванометра для выяўлення адсутнасці току ці нулявой рознасці патэнцыялаў паміж якімі-н. пунктамі ланцуга (нуль-індыкатар). Пры праходжанні праз рамку гальванометра кароткачасовых імпульсаў атрымліваюцца балістычныя адхіленні рухомай часткі гальванометра ад нулявога становішча з наступным вяртаннем у яго пасля некалькіх ваганняў. Пры гэтым першае (максімальнае) адхіленне прапарцыянальнае працёкламу зараду. Для вымярэняў працяглых імпульсаў штучна павялічваюць момант інерцыі рухомых частак гальванометра (балістычны). Папярэднік гальванометра — гальванаскоп (для вызначэння наяўнасці току ў эл. ланцугу і яго напрамку).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
гальвані́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Выкліканы з дапамогай хімічных рэакцый (пра электрычны ток). Гальванічны ток.// Прызначаны для атрымання электрычнага току шляхам хімічных рэакцый. Гальванічны элемент.
2. Які мае адносіны да гальванізацыі. Гальванічныя працэдуры.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
электракаагуля́цыя, ‑і, ж.
1. У тэхніцы — паскарэнне зліпання калоідных часцінак пад уздзеяннем электрычнага поля.
2. У медыцыне — згортванне бялку тканак пад дзеяннем электрычнага току высокай частаты. // Хірургічная аперацыя, заснаваная на гэтай з’яве.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фонIIм.эл., радыё (пабочнышум) Grúndgeräusch n -(e)s, -e;
фон пераме́ннага то́ку Brúmmen n -s, Nétzton m -(e)s, -töne
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
панто́граф, ‑а, м.
Спец.
1. Прылада для капіравання чарцяжоў, планаў і пад. у другім, звычайна больш дробным маштабе.
2. Рухомы токапрыёмнік на даху электравоза або маторнага вагона для зняцця току з кантактнага проваду.
[Ад грэч. pan (pantos) — усё і gráphō — пішу.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
электраэне́ргія
(ад электра + энергія)
энергія электрычнага току.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
застаро́нак, ‑нка, м.
Адгароджанае ад току месца ў гумне для складвання снапоў, саломы, мякіны. Першая капа нарэшце абмалочана. Мы ставіш цапы, вытрасаем акалот, скідваем яго ў застаронак.Асіпенка.Ганна адгрэбла к застаронку мякіну.Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)