разра́джаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад разрадзіць.
2. у знач. прым. З вынятым зарадам (пра агнястрэльную зброю). Іван дае .. [Віцю] патрымаць вінтоўку. Праўда, разраджаную, бо баба і цётка Вольга жахаюцца, каб чаго кі выйшла. Паўлаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скланя́цца, ‑яецца; незак.
1. Змяняцца па склонах.
2. перан. Разм. Часта ўпамінацца (звычайна непрыхільна). Ва ўсіх гэтых загадах, цыркулярах, следчых данясеннях на розныя лады чарнілася і скланялася газета «Мужыцкая праўда». С. Александровіч.
3. Зал. да скланяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шаўкаві́сты, ‑ая, ‑ае.
Падобны на шоўк, які нагадвае шоўк з выгляду або навобмацак. У люстры стаяла зграбная, праўда, нечым узрушаная, дзяўчына з ільняной шаўкавістай касою на грудзях. Карпаў. О, як пахнуць на лузе Шаўкавістыя травы! Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прысе́й-бо́гу ’так, праўда’ (ТС), пры́сей богу ’далібог’ (жыт., Жыв. сл.), при́сʼаші Богу ’тс’ (іван., Арк.). Укр. палес. присейбо̂́ ’тс’, валын. при́сель‑бу, присі‑бо́, при́сяй Бо́гу, прі́зь Бо́гу ’тс’. Алегравая форма словазлучэння прысягаю Богу (гл. Цыхун, Зб. памяці Талстога, 422), магчыма, прысягнуўшы Богу, параўн. чэш. přisámbohu ад přisáhám Bohu (Махэк₂, 535; Голуб-Копечны, 301; ЕСУМ, 4, 579).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ісці́зна ’справядлівая справа, справядлівы іск, сапраўдная прыналежнасць’ (Нас.). Ст.-бел. истизна ’наяўныя грошы, наогул наяўнасць чаго-н.’ (Гарб.), ’уласнасць’ (1547 г., Булыка, Лекс. запазыч., 78) запазычана са ст.-польск. iścizna ’капітал, наяўнасць, уласнасць; істотная праўда, рэчаіснасць’. З польскага таксама ўкр. исти́зна ’сапраўдная сума’ (Жэлях.). Слаўскі (1, 472) лічыць паўн.-слав. утварэннем з суф. ‑izna ад *jьstъ (гл. існы).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
анекдо́т, ‑а, М ‑доце, м.
1. Кароткае апавяданне пра смешнае або незвычайнае здарэнне. Наконт тытулавання па бацьку.. [Іван Мацвеевіч] зараз жа расказаў гаспадыні пікантны анекдот. Бядуля. Праўда, пра.. некаторыя арыгінальныя погляды [Понтуса] хадзілі анекдоты. Карпаў.
2. Разм. Незвычайнае смехатворнае здарэнне.
[Ад грэч. anekdotos — нявыдадзены.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лі́таваць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., каго.
Берагчы каго‑н.: шкадаваць. Хіба ж праўда, што не варта Пець аб працы, барацьбе, Пра людзей жывых, упартых, Што не літуюць сябе? Ліхадзіеўскі.
літава́ць, ‑ту́ю, ‑ту́еш, ‑ту́е; незак., што.
Уст. Паяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ярэ́мны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ярма. Ярэмны вол. □ Звалі [лістоўкі] на паўстанне З-пад ярэмных пут. Бядуля. Мо і праўда — валы скамянелі Ад работы ярэмнай, цяжкой? Арочка.
•••
Ярэмныя вены — парныя вены, якія ідуць ад галавы, твару.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дакупі́ць, ‑куплю, ‑купіш, ‑купіць; зак., каго-што і чаго.
Купіць у дадатак да таго, што куплена раней; прыкупіць. Дакупіць племянной жывёлы. □ Міхал Тварыцкі к гэтаму часу меў ужо аўчыны. Праўда, адной не хапала, прыйшлося тэрміновым парадкам дакупіць. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мянта́шыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; незак.
Разм. Тое, што і мянціць. Чуваць здалёку, як касцы Мянташаць звонка косы. Калачынскі. — Мянташыш ты языком, Пракоп, і праўда, як тая баба, — сярдзіта адгукнуўся з-пад стога Ладуцька і адвярнуўся ад мужчын. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)