БАРО́ЎКА,
паселішча ранняга этапу грэнскай культуры (12—10 тыс. г. да нашай эры) каля в. Бароўка Быхаўскага р-на Магілёўскай вобласці. Культурны пласт 0,3 м. Уздоўж броўкі тэрасы выяўлены ў выглядзе скопішчаў расшчэплены крэмень: адшчэпы, пласціны, нуклеусы і вырабленыя рэчы (наканечнікі стрэл, скрабкі, праколкі, разцы, вастрыі), што сведчыць пра існаванне на паселішчы месцаў пач. апрацоўкі крэменю.
т. 2, с. 316
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Скры́га ‘крыга’, ‘пласт узаранай зямлі’, скрыга́н ‘скрыль’ (Шатал.; віл., шчуч., Сл. ПЗБ), скры́га, скрыжа́ліна ‘кавалак лёду, мёрзлай зямлі, солі і інш.’ (Варл., Ян.). Гл. крыга. Семантыка пад уплывам скрыль (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абвалі́ць, ‑валю, ‑валіш, ‑валіць; зак.
1. Абурыць што‑н. Абваліць склеп. Абваліць вугальны пласт. Абваліць падмыты вадою бераг.
2. Паваліць каго‑, што‑н. Абваліць дрэва. // Адолець у барацьбе. Тады меншы сын азвярэла кінуўся на брата, схапіў яго за грудзі і абваліў на падлогу. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пласто́ўе ’вялізныя сняжынкі’ (ТС), параўн. укр. пластаваць ’камякі снегу’, ttiacmoeeifb, шастаеш ’снег, які падае камякамі’, гуц. пластів я ’слой ^рубленых галін’. З прасл. *plast ovbjc — зборны назоўнік ад * plast > пласт (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
апапла́ст
(ад апа- + -пласт)
сукупнасць свабодных прастораў у тканках раслін, па якіх ажыццяўляецца свабодная дыфузія рэчываў (міжклетнікі, клетачныя абалонкі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рэактапла́сты
(ад рэ- + лац. actus = дзеянне + -пласт)
пластмасы, якія пасля фармавання вырабаў трацяць здольнасць да паўторнай перапрацоўкі (параўн. тэрмапласты).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
слой прям., перен. слой, род. сло́я м., пласт, род. пласта́ м.;
ве́рхние слои́ по́чвы ве́рхнія слаі́ (пласты́) гле́бы;
широ́кие слои́ населе́ния шыро́кія пласты́ (слаі́) насе́льніцтва;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
на́фтавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да нафты. Нафтавы пласт. // Які здабываецца з нафты. Нафтавыя фарбы.
2. Які прызначаны для здабычы, апрацоўкі нафты. Нафтавая вышка.
3. Які працуе на нафце. Нафтавы рухавік.
4. Які мае адносіны да вывучэння, здабычы і апрацоўкі нафты. Нафтавая лабараторыя. Нафтавая прамысловасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзёран, ‑рну, м.
Верхні слой глебы, густа пераплецены карэннем травы. [Зямля] была рыхлая, і бяроза лёгка вывернулася, падняўшы на карэнні цэлы пласт дзёрну. Курто. // зб. Выразаныя з гэтага слоя кавалкі, якімі ўмацоуваюць адхоны, схілы і пад. А перад лаўкамі клапатлівай садоўніцкай рукой пароблены клумбы, абкладзеныя зялёным дзёрнам. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ускапа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Капаючы, узрыхліць верхні пласт зямлі. Ускапаць агарод. □ Хлопчык выбраў адну такую палянку, старанна ўскапаў зямлю і папрасі маці дапамагчы пасеяць насенне. Мяжэвіч. // Узрыць. За рэчкай — лужок, увесь у [калдобінах], так яго ўскапалі лычамі свінні з саўгаснай фермы, дзе Даша працуе свінаркай. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)