Ашара́шыць ’здзівіць; ударыць; перан. выпіць’ (Яўс.), рус. ошарашить ’моцна спалохаць; здзівіць; моцна з размаху ўдарыць’. Ад шарахаць, шарахнуць ’біць, цяць’, выкл. шарах!і, сюды, магчыма, і асіп. шарэш ’страх, дрыжыкі’ (Буз.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Патыха́ць ’веяць, слаба дзьмуць’, ’пахнуць’, ’быць адчувальным’ (ТСБМ, Сцяшк.). Да тхаць ’тс’, якое з прасл. tъxati, роднаснага з dъxati, duxъ > дух (гл.). Сюды ж экспр., перан. віл. патыха́ць ’наведвацца’ (Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трэ́нбух ‘сычуг’, перан. ‘жывот’, ‘страўнік’ (Мат. Гом.). Да трыбу́х (гл.) з другаснай назалізацыяй, мажліва, пад уплывам ід. trémbuch, trélbuch ‘трыбух’, суаднесеных з ням. Bauch ‘жывот, страўнік; чэрава’ (Астравух, Ідыш-бел. сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Міра́ж ’аптычная з’ява ў атмасферы’, (перан.) ’тое, што не адпавядае рэчаіснасці, што не можа здзейсніцца’ (ТСБМ). Праз рус. мира́ж (Крукоўскі, Уплыў, 77) ці польск. miraż з франц. mirage ’тс’ < лац. mirāri ’здзіўляцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сутыкне́нне, -я, н.
1. гл. сутыкнуцца.
2. перан. Вострая спрэчка, сварка на глебе рознагалосся.
С. з сябрам.
3. перан. Сутычка, бой.
Узброенае с.
4. перан. Непасрэдныя зносіны, сувязь, знаёмства з чым-н.
С. з рэчаіснасцю.
5. перан. Проціпастаўленне чаго-н. супярэчнага, несумяшчальнага, уступленне ў канфлікт, у варожыя адносіны.
С. інтарэсаў.
С. характараў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прытарнава́ць ’прыгнаць да берага (пра плыт)’; ’дастасаваць, дапасаваць’ (Др.-Падб.; лід., Сл. ПЗБ), прытарнава́цца ’прыпыніцца, прыстаць’ (ТСБМ), ’прыстаць да берага’ (лід., Сл. ПЗБ), перан. прытарнава́цца ’прыстасавацца’ (Гарэц.; валож., Стан.). Да тарнава́ць, тарнава́цца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прыцю́жыць перан. ’абмежаваць у чым-небудзь’: німа ніякай прокідзі — вот прыцюжыла (паст., Сл. ПЗБ). Рус. смал. притю- жить ’пакараць, утаймаваць, уціхамірыць’. Няясна. Магчыма, да цю‑га! (гл.), вокліч, якім наганяюць воўка пры паляванні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
antidote [ˈæntidəʊt] n. проція́ддзе, супрацья́ддзе (таксама перан.);
an antidote against/for/to snakebite проція́ддзе ад змяі́нага ўку́су
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
butterfly [ˈbʌtəflaɪ] n.
1. маты́ль, матылёк (таксама перан.);
a social butterfly све́цкая прыгажу́ня
2. батэрфля́й (стыль плавання)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
demented [dɪˈmentɪd] adj.
1. med. які́ пакутуе ад дэме́нцыі, хво́ры на дэме́нцыю
2. infml звар’яце́лы, ашале́лы (перан.)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)