Рандаву́с фальк. ’каханак, палюбоўнік’: “Паехаў мой міленькі да млына / А я рандавуса наняла” (БНТ, Жарт. песні). Запазычанне (праз польскую?) з ням.Randezvous ’спатканне’, якое з франц.rendez‑vous ’спатканне, сустрэча, свіданак’ (< se rendre ’накіравацца, адазвацца на запрашэнне, сабрацца’), што служыла ў якасці загаду вайскоўцам для збору (Антропаў, БЛ, 45, 25; Фасмер, 3, 442; Сной₂, 602). Не выключана семантычнае збліжэнне з фармальна падобнымранда́р ’арандатар; карчмар’, гл. ранда.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бегун, беґун ’завеса’ (ст.-бел.; Булыка, Запазыч.): двери на бегунах (беґунах). Запазычанне з польск.biegun (ад biegać) ’тс’ (Булыка, Запазыч., 39). Трэба дадаць, што факт запазычання сведчыцца толькі гукам ґ, бо гэта слова ёсць і ў рус. мове (бегуны́ з падобным значэннем), і ва ўкр. (бігун). Таму можна лічыць, што бел.бегу́н ’бягун, слупок, на якім трымаюцца вароты ў шуле’ (Бяльк.) і бягу́н ’завеса’ з’яўляюцца самастойнымі ўсх.-слав. утварэннямі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сві́та
(фр. suite)
1) асобы, якія суправаджаюць важную, высокапастаўленую асобу, напр. манарха;
2) перан. асобы, якія пастаянна акружаюць каго-н., суправаджаюць яго;
3) сукупнасць пластоў горных парод, якія аб’ядноўваюцца падобным саставам і ў пэўнай ступені адрозніваюцца ад пластоў, што залягаюць вышэй і ніжэй.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
напо́мніць
1. er¦ínnern vt (што-н., абчым-н. an A) ins Gedächtnis rúfen*; máhnen vt (засцерагаць);
2. (здаццападобнымнакаго-н., што-н.) an j-n, an etw. erínnern; j-n, etw. im Gedächtnis wáchrufen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
бяро́зка, ‑і, ДМ ‑зцы; Рмн. ‑зак; ж.
1.Памянш.да бяроза; невялікая бяроза.
2. Травяністая расліна сямейства бярозкавых з белымі ці ружовымі кветкамі і павойным сцяблом. Сашнік лёгка шчоўкнуў у мяккі грунт, пераплецены паўзучай бярозкай і хвашчом, падобным на маладыя елачкі.Якімовіч.[Дзяўчаты] хутка пасоўваліся па баразёнках, завіхаючыся з капаніцамі і выбіраючы рукамі свірэпку, пырнік, завілістую бярозку з ружовымі і белымі кветкамі.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ita crede amico, ne sit inimico locus
Давярай сябру так, каб ён не зрабіўся падобным да ворага.
Доверяй другу так, чтобы он не сделался похож на врага.
бел. Дружыць дружы, ды камень за пазухаю дзяржы.
рус. Бойся друга как врага. Друг до поры тот же недруг. Дружба от недружбы близко живёт. С другом дружись, а сам не плошись.
фр. Qui cesse d’être ami ne l’a jamais être (Кто перестал быть другом, им никогда не был).
англ. A hedge between keeps friendship green (Изгородь сохраняет свежесть дружбы).
нем. Nicht jedem Geist man trauen soll, die Welt ist falsch und Lügens voll (Не всякой душе можно доверять, мир фальшив и полон лжи).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Вілаво́дзіць ’блытаць; зводзіць з прамога шляху’; ’зблытваць справу, цягнуць яе’ (Нас.). Складаным словам стала пад уплывам народнай этымалогіі. Насовіч (Нас., 57) справядліва суадносіць яго з літ.žviluóti ’хістацца, калыхацца’, параўн. паўн.-рус.вила́вить ’хітраваць’, пск., цвяр., пецярб.вила́ ’хітрун, чалавек, які лёгка пераключаецца з адной справы на другую’. З падобным значэннем ужываецца і бел.вілавло́днік, вілаво́дніца ’хлус, спрытны чалавек, які ўжывае выкруты, хітрыкі’ (Нас.). Сюды ж вілаводны, вілаводства, вілавожанне, звілаводзіць (Нас.). Магчыма, таксама да вірла (гл.), хаця словаўтварэнне няяснае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нагада́ць, нага́дваць
1. (напомніць) er¦ínnern vt (прашто-н. an A), ins Gedächtnis rúfen*; máhnen vt (перасцерагаць);
2. (падаццападобнымдакаго-н., дачаго-н.) an j-n, an etw. (A) er¦ínnern; j-n, etw. im Gedächtnis wáchrufen*аддз.
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
прыхо́дзіцца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; незак.
1.Незак.да прыйсціся.
2.каму. Даводзіцца каму‑н. кім‑н. Першы загаварыў Драчун, якому Бутрым прыходзіўся блізкім сваяком.Чарот.Я адкрыта цалаваў сястрычку Юнону, бо бацькі нашы прыходзіліся далёкімі сваякамі...Мыслівец.
3.штонашто(задмоўем). Супадаць, быць падобным на што‑н. (пра ідэнтычныя з’явы). Год на год не прыходзіцца. Зіма на зіму не прыходзіцца.
•••
Крута прыходзіцца — пра цяжкія абставіны, у якіх хто‑н. знаходзіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зма́хваць1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак.да змахнуць.
зма́хваць2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Нагадваць каго‑н., быць падобным на каго‑н. Генадзь з арліным носам і гордай паставай сапраўды змахваў на каршуна.Няхай.Лабановіч у параўнанні з Грыньком быў горкі пралетар, і ён нават са знявагаю паглядзеў на свой сурдут, які ён купіў у Курульчука за два рублі з палавінаю і ў якім ён, асабліва ззаду, вельмі змахваў на местачковага рабіна.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)