Кірпа́ты ’курносы, малы, кароткі’ (ТСБМ, ТС, Мат. Гом., Янк. I, Шат., Мал., Гарэц.). Гл. кірпа, кірпаносы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нау́знік ’малы пчаліны вулей, які ставяць у лесе на дрэве для прываблівання раёў’ (Кос.). Гл. навузнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адкармі́ць, ‑кармлю, ‑корміш, ‑корміць; зак., каго.
Тое, што і выкарміць (у 2 знач.). Адкарміць свіней. // Добрай ежай, кормам паправіць; аздаравіць. Я тады быў малы і бачыў, як гаспадар стараецца гэтага каня адкарміць і падняць на ногі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыфрантавы́, ‑ая, ‑ое.
Які размяшчаецца паблізу фронту. Прыфрантавая паласа. □ Палкоўнік з дапамогаю гэтага свайго «дзеншчыка» праз вельмі малы час быў ужо ў шпіталі ў прыфрантавым гарадку. Чорны. Шаша неўзаметку перайшла ў звычайную разбітую прыфрантавую дарогу. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кот, ката́, М каце́, мн. каты́, като́ў, м.
Свойская жывёліна сямейства кашэчых; самец кошкі.
Сібірскі к.
◊
Кату па пяту (разм., жарт.) — вельмі малы ростам.
Купіць ката ў мяшку (разм.) — набыць што-н., не ведаючы яго якасці.
Як кот наплакаў каго-чаго (разм., жарт.) — пра нязначную колькасць чаго-н.
|| памянш.-ласк. ко́цік, -а, мн. -і, -аў, м. і като́к, -тка́, мн. -ткі́, -тко́ў, м.
|| прым. каці́ны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
развярну́цца, -вярну́ся, -ве́рнешся, -ве́рнецца; -вярні́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разваліцца, разбурыцца.
Старая хата развярнулася.
2. Павярнуцца, каб змяніць становішча або напрамак свайго руху.
3. Пра наяўнасць месца для пэўных дзеянняў.
Там не р., малы ўчастак.
4. Размясціцца ў шырыню па лініі фронту, прыняць баявы парадак (спец.).
|| незак. разваро́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. разваро́т, -у, М -ро́це, м. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
слаба... і слаба-...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:
1) слабы (у 1 знач.), напр.: слабаактыўны, слабавыражаны, слабадакладны (спец.);
2) слабы (у 2 знач.), напр., слабабачанне (спец.);
3) слабы (у 6 знач.), напр.: слабаалкагольны, слабасалёны;
4) з малой колькасцю чаго-н., напр.: слабаваданосны, слабагліністы, слабажалезісты;
5) злёгку ці недастаткова, напр.: слаба-жоўты, слабазаселены, слабапранікальны, слабаразвіты, слабарастваральны;
6) малы, напр., слабарослы (пра расліны: малой вышыні; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
◎ Курдзе́ль ’малы ростам чалавек’ (Жыв. сл.). Да курдаты (гл.). Суфіксацыя, як гарбаты — гарбель (Сцяцко, Афікс. наз., 98).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Малюкі́ ’маляўкі рыбы’ (ТС), рус. калін. малюк ’тс’. Да малы́ (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко, Афікс. наз., 129.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сігнатурка ‘малы звон у касцёле, царкве’ (Я. Брыль). З польск. sygnaturka ‘званок’ ад лац. signāre ‘адзначаць’ < signum ‘знак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)