Verbum

абмы́ць, -мы́ю, -мы́еш, -мы́е; -мы́ты; зак., каго-што.

1. Змыць пыл, бруд, зрабіць чыстым.

А. ногі.

А. дзіця.

2. Памыць бялізну ўсім, многім.

А. сям’ю.

3. перан. Адзначыць якую-н. падзею выпіўкай (разм.).

А. новую кватэру.

А. прэмію.

|| незак. абмыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. абмы́цца, -мы́юся, -мы́ешся, -мы́ецца (да 1 знач.); незак. абмыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 1 знач.).

|| наз. абмыва́нне, -я, н.

мы́ліць, -лю, -ліш, -ліць; незак.

1. каго-што. Церці мылам з вадою.

М. рукі.

2. што. Распускаць мыла ў вадзе.

М. ваду.

◊

Мыліць (намыліць) шыю каму (разм.) —

1) біць каго-н., сурова распраўляцца;

2) моцна прабіраць каго-н., строга выгаворваць.

|| зак. намы́ліць, -лю, -ліш, -ліць.

|| звар. мы́ліцца, -люся, -лішся, -ліцца (да 1 знач.); зак. намы́ліцца, -люся, -лішся, -ліцца (да 1 знач.).

душы́ць¹, душу́, ду́шыш, ду́шыць; ду́шаны; незак.

1. каго. Пазбаўляць жыцця, моцна сціскаючы горла.

Д. вяроўкай.

2. каго. Не даваць магчымасці свабодна дыхаць.

Каўнер ду́шыць.

Ду́шыць кашаль.

3. перан., каго-што. Прыгнятаць, не даваць магчымасці развівацца чаму-н.

Д. свабоду.

|| зак. задушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны.

|| звар. душы́цца, душу́ся, ду́шышся, ду́шыцца (да 1 і 3 знач.); зак. задушы́цца, -ушу́ся, -у́шышся, -у́шыцца (да 1 знач.).

румя́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены; незак.

1. каго-што. Фарбаваць румянамі.

Р. сабе твар.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрываць румянцам.

Мароз румяніць шчокі.

Зара румяніць неба.

|| зак. нарумя́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены (да 1 знач.) і зарумя́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены (да 2 знач.).

|| звар. румя́ніцца, -нюся, -нішся, -ніцца (да 1 знач.); зак. нарумя́ніцца, -нюся, -нішся, -ніцца.

забяспе́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. каго-што. Даць дастатковыя матэрыяльныя сродкі для жыцця.

З. сваю сям’ю прадуктамі.

2. каго-што, чым. Даць чаго-н. у неабходнай колькасці.

З. горад электраэнергіяй.

3. што. Зрабіць цалкам магчымым, сапраўдным, рэальна выканальным.

З. мір ва ўсім свеце.

З. выкананне плана.

|| незак. забяспе́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. забяспе́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; незак. забяспе́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. забеспячэ́нне, -я, н.

перавучы́ць, -вучу́, -ву́чыш, -ву́чыць; -ву́чаны; зак.

1. каго (што). Навучыць, падрыхтаваць усіх, многіх.

Ён перавучыў сотні дзяцей.

2. каго (што). Навучыць нанава.

Навучыць лягчэй, чым п.

3. што. Вывучыць, завучыць нанава.

П. урок.

4. каго-што. Праявіць празмернасць у завучванні ці навучанні каго-н.

|| незак. пераву́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. перавучы́цца, -вучу́ся, -ву́чышся, -ву́чыцца (да 2 і 4 знач.); незак. пераву́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

прывучы́ць, -учу́, -ўчыш, -ўчыць; -ўчаны; зак., каго (што), да каго-чаго і з інф.

Прымусіць прывыкнуць да каго-, чаго-н., навучыць чаму-н., выпрацаваць навык да чаго-н.

П. да парадку.

|| незак. прывуча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і прыву́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. прывучы́цца, -учу́ся, -ўчышся, -ўчыцца; незак. прывуча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і прыву́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. прывучэ́нне, -я, н. і прыву́чванне, -я, н.

прымацава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны; зак., каго-што да каго-чаго.

1. Трывала прырабіць.

П. канькі да чаравікаў.

2. Аддаць, перадаць у чыё-н. распараджэнне (для абслугоўвання і пад.).

П. правадніка да турыстаў.

П. да паліклінікі.

|| незак. прымацо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. прымацава́цца, -цу́юся, -цу́ешся, -цу́ецца; -цу́йся (да 2 знач.); незак. прымацо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца; наз. прымацо́ўванне, -я, н.

|| наз. прымацава́нне, -я, н.

сцёбаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. каго-што. Біць чым-н. гнуткім.

С. па спіне.

С. пугай.

С. дубцом па траве.

2. каго-што. Хвастаць таго, хто рухаецца праз зараснік (пра галіны).

Галіны бяроз балюча сцёбалі па тварах.

3. што. Піць у вялікай колькасці (разм., неадабр.).

С. гарэлку.

|| аднакр. сцёбнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| звар. сцёбацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 знач.).

|| наз. сцёбанне, -я, н.

укало́ць, укалю́, уко́леш, уко́ле; укалі́; уко́латы; зак.

1. каго-што. Параніць, уваткнуўшы ў цела тонкі, востры канец чаго-н.

У. руку шпількай.

2. перан., каго (што). Пакрыўдзіць, абразіць, даняць.

Заўвага балюча ўкалола яго.

3. што ў што. Уваткнуць, пракалоўшы, прымусіць увайсці ўнутр чаго-н. (разм.).

У. пруток у клубок.

|| незак. уко́лваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. укало́цца, укалю́ся, уко́лешся, уко́лецца (да 1 знач.); незак. уко́лвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. уко́л, -у, м.