Насос1запаленне неба (у коней)’ (Гарэц., Бяльк.), насосы ’пухліна дзёснаў за пярэднімі зубамі’ (Клім., Пятк.), рус. насосы ’тс’, ’малочніца ў дзяцей’, польск. nasosyзапаленне дзёснаў у коней’. Да ссаць (гл. Фасмер, 3, 47).

Насос2 ’нагар (у люльцы)’ (ТС). Гл. ссаць ’смактаць’, параўн. нассацца ’насмактацца’ (ТС).

Насос3 ’сала, якое соліцца ў расоле’ (Сл. ПЗБ). Да насса́ць ’насядуць’, гл. ссаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

слі́зісты, -ая, -ае.

1. гл. слізь.

2. Пакрыты сліззю або які выдзяляе слізь.

Слізістая шапачка грыба.

Слізістая абалонка — тонкая, пакрытая сліззю абалонка, якая высцілае ўнутраную паверхню некаторых органаў чалавека і пазваночных жывёлін.

Запаленне слізістай (наз.).

|| наз. слі́зістасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ка́тар, ‑у, м.

Запаленне слізістай абалонкі якога‑н. органа, што суправаджаецца пачырваненнем, набуханнем, ацёкам, выдзяленнем вадкасці. Катар дыхальных шляхоў. Катар страўніка.

[Ад грэч. katárrhoos — сцяканне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

zaognienie

н.

1. запаленне;

zaognienie rany — запаленне раны;

2. пачырваненне;

3. перан. абвастрэнне;

zaognienie konfliktu — абвастрэнне канфлікту

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Проціпе́рсніца, проціпе́рсціца ’востраў запаленне скуры’ (паст., Сл. ПЗБ). Слова ўтворана ад прым. *проціперсны < проці і перст ’палец’, гл. персцень. Параўн. міжперсніца, міжыпарніца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

заключы́ць, -ючу́, -ю́чыш, -ю́чыць; зак.

1. са злуч. «што» і без дап. Зрабіць вывад.

Урач заключыў, што ў хворага запаленне лёгкіх.

2. што. Прыняць, падпісаць.

З. пагадненне.

З. дагавор.

|| незак. заключа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. заключэ́нне, -я, н. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

схлу́піць, ‑піць; зак., каго-што.

Абл. Сціснуць, здушыць. / у безас. ужыв. У .. [хлопчыка], напэўна, запаленне лёгкіх. Схлупіла ў грудзях, няшчадна паліць кволае цельца. Гроднеў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

загну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сагнуцца, падвярнуцца краем, канцом.

Край старонкі загнуўся.

2. Памерці (разм., груб.).

Падхапіў запаленне лёгкіх, ледзь не загнуўся.

|| незак. загіба́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і загіна́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

jajnik

м. анат. яечнік;

zapalenie ~ów — запаленне яечніка

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Карбу́нкул ’гнойнае запаленне глыбокіх слаёў скуры’ (ТСБМ), непасрэдна з лац. Carbunculus. Nomen deminutivum ад carbō carbonis ’вугаль’ (carbunculus ’рубін’) або праз польск. пасрэдніцтва (Слаўскі, 2, 70–71).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)