амафо́рмы

(ад гр. homos = аднолькавы + форма)

лінгв. словы, якія належаць да розных часцін мовы і супадаюць толькі ў пэўных марфалагічных формах (напр. вусны ’губы’ і вусны ’які вымаўляецца’).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Тпру́нні экспр. ’губы’ (Бяльк.). Утворана на аснове гукапераймання (імітатыва), што перадае змыканне губ. Параўн. ні тпру, ні мя, ні божа імя — гавораць, калі хтосьці запнецца ў час апавядання (Федар. 4).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Віслагу́бец ’чалавек з тоўстымі абвіслымі губамі’ (глус., Янк. Мат.). Да ві́слы (гл.) і губы + суф. ‑ец (< ‑ьcь). Сюды ж віслагу́бы і віслагу́буй (Янк. Мат.). Канчатак ‑уй — тыповы палескі пераход ы → у.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

надзьму́ць, -дзьму́, -дзьме́ш, -дзьме́; -дзьмём, -дзьмяце́, -дзьму́ць; -дзьмі́; -дзьму́ты; зак.

1. што. Напоўніць паветрам або газам, зрабіць пругкім; нацягнуць што-н. ветрам.

Н. ветразь.

Н. мяч.

2. чаго, безас. Нанесці ветрам.

Н. снегу.

3. безас. Ад ветру, скразняку і пад. прастудзіцца, захварэць.

Надзьмула ў вуха.

◊

Надзьмуць губы (разм., неадабр.) — пакрыўдзіцца.

|| незак. надзіма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. надзіма́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абкі́даць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. каго-што. Кідаючы, пакрыць каго-, што-н., абсыпаць.

А. дрэва зямлёй.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго-што. Пакрыць высыпкай.

Губы абкідала (безас.).

3. што. Абшыць краі тканіны.

А. петлі ў кашулі.

|| незак. абкіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і абкі́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абкіда́нне, -я, н. і абкі́дванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адве́сіць

1. (фіранку) áufziehen* vt, zur Séite schíeben*;

адве́сіць гу́бы Líppen spítzen [vórstrecken, schürzen];

2. буд. (адвесам) éinloten vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

падмалява́ць сов.

1. (добавить нек-рые штрихи к рисунку, подправить рисунок) подрисова́ть;

2. (немного, слегка покрасить что-л.) подкра́сить, подмалева́ть;

п. гу́бы — подкра́сить гу́бы;

п. сце́ны — подкра́сить (подмалева́ть) сте́ны;

3. перен. подкра́сить, приукра́сить;

пісьме́ннік ~ва́ў рэчаі́снасць — писа́тель приукра́сил (подкра́сил) действи́тельность

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыпу́хлы, ‑ая, ‑ае.

Які трохі прыпух, успух. Іван Паўлавіч падняў вочы з-пад тоўстых прыпухлых павек. Колас. Чорныя, кучаравыя валасы яе «полькі» растрэсліся на падушцы, а чырвоныя, нібы прыпухлыя губы ўсміхаліся. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адве́сіць, ‑вешу, ‑весіш, ‑весіць; зак., што.

Адкрыць што‑н. завешанае; зняць або адсунуць убок тое, чым было што‑н. завешана. [Жанчына] адвесіла акно, і дождж знадворку зашумеў мацней. Чорны.

•••

Адвесіць губы — надзьмуцца, пакрыўдзіцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дуть несов.

1. дзьму́ць; (к ду́нуть) дзьму́хаць;

ду́ет безл. дзьме;

2. (выдувать из стекла) выдзіма́ць;

3. (пить) прост. жлу́кціць;

4. (быстро бежать, мчаться) прост. пе́рці, смалі́ць;

◊

и в ус не ду́ет і не шмана́е, і ў вус не дзьме;

дуть гу́бы надзіма́ць гу́бы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)