Ра́даўніца 1 ’памінальны дзень’ (ТСБМ, Др.-Падб., Рам. 8, Касп.), ’гандлёвы дзень у аўторак на Фаміным тыдні’ (віл., Яшк. Мясц.), ра́дуніца ’памінальны тыдзень’ (Бяльк.), ра́дульніца (Ян.), ра́доница, ра́дуница ’тс’ (Нас.), раданіца ’тс’ (Гарэц., Рам. 8), ра́доўніца ’тс’ (ТС), ст.-бел. радуница (1522 г.), рус. ра́дуница, дыял. радуни́ца, ра́довница, ра́дошница, ра́дунки ’радуніца’, радуни́ца ’Фаміны тыдзень’ ’вясёлка’, ст.-рус. радуница. Збліжаюць з рад, тлумачачы з першапачатковага ’свята радаснага памінання памерлых на Вялікдзень у сувязі з уваскрасеннем Хрыста’ (Фасмер, 3, 431), параўн. рус. дыял. Христов день ’радаўніца’. Няпэўна. Малаверагодным падаецца збліжэнне з род, якое грунтуецца на рус. дыял. выразе родителки ’памінальны дзень’, родитель ’памерлы сваяк увогуле’ (Патабня, РФВ, 1, 84). Праводзячы паралелі паміж славянскім і літоўскім язычніцкім абрадам галашэння над памерлымі, які на мяжы Літвы і Беларусі існаваў да пачатку XX ст., Лаўчутэ (Балтизмы, 127–129) даводзіць, што назва ра́даўніца ўтворана на аснове літ. дзеяслова raudóti ’галасіць’, ’моцна плакаць’, raudìne ’малітва з плачам і галашэннем за памерлых’, параўн. суфіксальныя варыянты raudė́ti, raudáuti ’плакаць’, ’галасіць’. Перамяшчэнне дыфтонга ‑аў‑ з першага на другі склад магло адбыцца пад уздзеяннем славянскага рад, з якім славяне пачалі збліжаць незразумелую для іх назву, што сумніўна, гл. Анікін, Опыт, 261. Малаверагодна вывядзенне з незафіксаванага грэч. *ροδωνια ад ροδον ’ружа’ (Дзясніцкая, Слав. языкозн., IX, 92), гл. Жураўлёў, Язык и миф, 393.

Ра́даўніца 2 ’вясёлка’ (Мат. Гом.). Ад ра́ды, радавацца (гл.) па ўзору вясёлка (гл.).

Радаўні́ца ’беспарадак’: у яе вечная радаўніца (капыл., Жыв. сл.). Няясна, магчыма, ад ра́даўніца 1 — ’перадсвяточнае прыбіранне’? (сувязь з рад, парадак здаецца незразумелай у словаўтваральным плане).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

volume [ˈvɒlju:m] n.

1. аб’ём, ма́са, ёмістасць (якога-н. рэчыва);

in terms of volume па аб’ёме;

a volume in litres літра́ж

2. зна́чная ко́лькасць;

the volume of trade аб’ём га́ндлю;

the volume of business гандлёвы абаро́т;

volumes of smoke клубы́ ды́му

3. сі́ла, паўната́ (гуку);

the volume control ру́чка настро́йкі «гу́чнасць»;

turn the volume up/down уключы́ць/вы́ключыць гу́чнасць

4. том;

a volume of poetry том паэ́зіі;

a work in 3 volumes пра́ца ў трох тама́х

♦

speak volumes гавары́ць пра мно́гае; гавары́ць больш чым сло́вы

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

dokument, ~u

м.

1. дакумент;

dokument handlowy — гандлёвы дакумент;

dokument księgowy — бухгалтарскі дакумент;

dokument płatniczy — плацежны дакумент;

dokument przewozowy — перавозачны (транспартны) дакумент;

dokument ubezpieczeniowy — страхавы дакумент;

sporządzić dokument — аформіць (скласці) дакумент;

2. спец. дакументальны фільм

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

АЛЯКСЕ́Й МІХА́ЙЛАВІЧ

(19.3.1629—29.1.1676),

рускі цар [1645—76]. З дынастыі Раманавых. Сын Міхаіла Фёдаравіча. Выхоўваўся баярынам Б.І.Марозавым, які з 1645 фактычна правіў у Маскве. Аляксей Міхайлавіч пачаў правіць краінай з 1648, калі паабяцаў маскоўскім паўстанцам адхіліць Марозава ад спраў. Удзельнічаў у складанні і зацвярджэнні Саборнага ўлажэння 1649. Для ўзмацнення цэнтралізацыі кіравання дзяржавай у 1654 стварыў «Прыказ тайных спраў». Правёў пасадскую (1649—52), царкоўную (гл. Раскол), мытныя (гл. Гандлёвы статут 1653, Новагандлёвы статут 1667), грашовую (1654—63) і інш. рэформы, рэарганізаваў узбр. сілы, прыцягваў на службу іншаземцаў. Пры ім адбыліся паўстанні гараджан у Ноўгарадзе і Пскове (1650), Салавецкае паўстанне 1668—76, Сялянская вайна 1670—71. У час вайны Расіі з Рэччу Паспалітай 1654—67 на чале адной з армій заняў у 1654—56 каля 200 бел. гарадоў, мястэчак, замкаў, у т. л. Вільню, пасля чаго стаў тытулаваць сябе «ўсяе Вялікія, Малыя і Белыя Русі самадзержцам»; раздаваў бел. землі рас. дваранам і баярам, прымусова перасяляў жыхароў Беларусі (асабліва рамеснікаў) у Расію. Вёў таксама вайну Расіі са Швецыяй 1656—58 і інш. Аўтар няскончаных мемуараў пра вайну 1654—67.

т. 1, с. 298

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

asortyment, ~u

м. асартымент;

asortyment handlowy (towarowy) — гандлёвы (таварны) асартымент;

asortyment jednorodny — аднародны асартымент;

asortyment materiałów — асартымент матэрыялаў;

asortyment produkcji — асартымент прадукцыі;

asortyment usług — acapтымент паслуг;

asortyment złożony (zróżnicowany) — складаны асартымент;

ograniczony asortyment — абмежаваны асартымент;

szeroki asortyment towarów — шырокі асартымент тавараў

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

center

[ˈsentər]

1.

n.

1) цэ́нтар -ру m., сярэ́дзіна f.

center of the solar system — цэнтар со́нечнае сыстэ́мы

the center of a room — сярэ́дзіна пако́ю

center of attraction —

а) цэ́нтар прыцягне́ньня

б) цэ́нтар ува́гі

2) цэ́нтар -ру, асяро́дак -ку m. (ме́сца, устано́ва)

a center of trade — гандлёвы цэнтр

3) гру́па ці асо́бы з уме́ранымі пагля́дамі

left of center — ле́вы (пра пагля́ды)

4) Sport цэнтар -ра m., асно́ўны гуле́ц

2.

v.t.

1) зьмяшча́ць (-ца) ў сярэ́дзіне

2) цэнтрава́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

рабо́тнік м Árbeiter m -s, -; Wérktätige (sub) m, f -n, -n; Kraft f -, Kräfte; Beschäftigte (sub) m, f -n, -n; Mítarbeiter m (супрацоўнік);

рабо́тнік разумо́вай пра́цы Géistesschaffende (sub) m -n, -n;

кваліфікава́ны рабо́тнік Fácharbeiter m;

адка́зны рабо́тнік ein verántwortlicher Funktionär;

адміністрацы́йны рабо́тнік Verwáltungsangestellte (sub) m -n, -n;

пазашта́тны рабо́тнік áußerplanmäßig Beschäftigte (sub);

гандлёвы рабо́тнік im Hándel Beschäftigte (sub);

рабо́тнік маста́цтва Künstler m -s, -;

рабо́тнік культу́ры Kultúrschaffende (sub) m -n, -n;

рабо́тнік літарату́ры Literát m -en, -en

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ośrodek

ośrod|ek

м.

1. цэнтр; сярэдзіна; асяродак;

być ~kiem zainteresowania — быць цэнтрам зацікаўленасці;

~ek wypoczynkowy — курорт; месца адпачынку;

~ek zdrowia — медпункт (медыцынскі пункт);

~ek handlowy — гандлёвы цэнтр;

~ek przemysłowy — прамысловы цэнтр;

~ek rozliczeń (rozliczeniowy) — разліковы цэнтр;

~ek gospodarczy — эканамічны цэнтр;

~ek chleba — мякіш хлеба

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

бала́нс ж

1. (раўнавага) Gléichgewicht n -(e)s, -e, Balance [-´lã:-s(ə)] f -, -n;

2. фін, эк Bilánz f -, -en, Réchnungsabschluss m -es, -schlüsse;

гандлёвы бала́нс Hándelsbilanz f;

падве́сці бала́нс die Bilánz zíehen* [ábschließen*];

бала́нс абаро́тных сро́дкаў Úmsatzbilanz f ;

бала́нс дахо́даў і расхо́даў Bilánz der Éinnahmen und Áusgaben;

бухга́лтарскі бала́нс Búchhaltungsbilanz f ;

плацёжны бала́нс Záhlungsbilanz f;

першапачатко́вы бала́нс Eröffnungsbilanz f;

разліко́вы бала́нс Verréchnungsbilanz f;

папярэ́дні бала́нс róhe Bilánz;

фіна́нсавы бала́нс Finánzbilanz f;

скла́сці бала́нс éine Bilánz áufstellen;

падчы́сціць бала́нс разм die Bilánz frisíeren [verschléiern]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

дом м.

1. (род. до́ма) (здание, учреждение) дом;

но́вы д. — но́вый дом;

цагля́ны д. — кирпи́чный дом;

д. адпачы́нку — дом о́тдыха;

Д. кні́гі — Дом кни́ги;

гандлёвы д. — торго́вый дом;

2. (род. до́му) (жильё) дом;

звані́лі з до́му — звони́ли и́з дому;

вы́гнаць з до́му — вы́гнать и́з дому;

3. (род. до́му) (династия, род) дом;

○ дзіця́чы д. — де́тский дом;

жо́ўты д. — жёлтый дом;

зае́зны д. — зае́зжий дом;

казённы д. — казённый дом;

◊ друг до́ма — друг до́ма;

д. — по́ўная ча́ша — дом — по́лная ча́ша;

ад до́му адбі́цца — от до́ма отби́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)