пратрэ́сцісясов. протрясти́сь; (от холода) продрожа́ть;
усю́ ноч ~тро́сся ў даро́зе — всю ночь протря́сся в доро́ге;
гадзі́ну ~тро́сся на маро́зе — час продрожа́л на моро́зе
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1.каго-што. Сабраць, сканцэнтраваць у адным месцы ўсіх, многіх ці ўсё, многае.
П. людзей на сход.
2.што. Падабраць, падняць усё тое, што ўпала, рассыпалася і пад.; падабраўшы, скласці ў адно месца ўсё, многае.
П. рассыпаны гарох.
П. галлё ў кучы.
3.што. Скласці, саставіць з розных частак многа чаго-н.
П. станкі.
4.што і чаго. Збіраць што-н. на працягу якога-н. часу.
Пазбіраем яшчэ з гадзіну грыбы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тэлефанагра́ма, ‑ы, ж.
Службовае паведамленне, тэкст якога дыктуецца па тэлефоне і запісваецца пры прыёме. [Тэлефаністу] ўжо надаела .. кожную гадзіну прымаць тэлефанаграмы.Чорны.// Папера з такім паведамленнем. Ігнат узяў павестку, пачаў чытаць: «Згодна тэлефанаграме з ваенкамата Вы абавязаны з’явіцца заўтра, г. зн. 16.7, к 11 гадзінам раніцы на прызыўны пункт».Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Stúnde
f -, -en
1) гадзі́на
éine hálbe ~ — паўгадзі́ны
20 Kilométer je ~ — 20 кіламе́траў у гадзі́ну
éine ~ entférnt — на адле́гласці адно́й гадзі́ны
von ~ zu ~ — з гадзі́ны на гадзі́ну
éine ~ früher — гадзі́ну ране́й
in éiner ~ — праз гадзі́ну
in der fünften ~ — а пя́тай гадзі́не
~ um ~ — гадзі́на за гадзі́най
2) уро́к, заня́ткі
éine áusgefüllte ~ — насы́чаны ўрок
in die ~ géhen* — ісці́ на ўрок
3) перан. час, пара́
in der ~ der Gefáhr — у час небяспе́кі
zur ~ — цяпе́р
zur gúten ~ — дарэ́чы
◊ dem Glücklichen schlägt kéine ~ — шчаслі́выя на час не зважа́юць
in élfter ~ etw. verhíndern — прадухілі́ць што-н. у апо́шнюю хвілі́ну
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
настаўля́ць1, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.
Незак.да наставіць.
настаўля́ць2, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., каго.
Навучаць, наказваць, як трэба рабіць што‑н.; даваць настаўленні (у 1 знач.). Праз цкую гадзіну.. [Алесь] пачуў у калідоры голас дзеда, які канчаў настаўляць кухара.Караткевіч.— Усё трэба [рабіць] ўмеючы, — быццам настаўляў дзед хлапца, быццам проста раіў.Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сямідзесяцігадо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Працягласцю ў семдзесят год. Сямідзесяцігадовы перыяд.// Які мае ўзрост у семдзесят гадоў. Праз якую гадзіну .. [Суздалеў] ўжо ў прыцемках сядзеў і гаварыў з худым і касцістым, можа сямідзесяцігадовым, старым.Чыгрынаў.
2. Які мае адносіны да сямідзесяцігоддзя (у 2 знач.); звязаны з заканчэннем тэрміну ў семдзесят год. Сямідзесяцігадовы юбілей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
улажы́ццасов., в разн. знач. уложи́ться;
усе́ рэ́чы ўлажы́ліся ў чамада́н — все ве́щи уложи́лись в чемода́н;
дакла́дчык ~жы́ўся ў адну́гадзі́ну — докла́дчик уложи́лся в оди́н час
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
угрэ́цца, угрэюся, угрэешся, угрэецца; зак.
Разм.
1. Сагрэцца, пагрэцца. Так [Парамон] устыў, што і на гарачай печы не мог угрэцца.Лобан.Угрэецца зямля — хутчэй [зерне] узыдзе і ўраджай будзе.Савіцкі.
2. Успацець, упарыцца; вельмі ўтаміцца. [Ніна] спяшалася і праз якую гадзіну добра ўгрэлася, але не спынілася, каб перадыхнуць, а толькі на хаду расшпіліла кажушок.Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)