машта́бны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да маштабу (у 1 знач.). Маштабная лінейка.
2. перан. Вялікага размаху, ахопу, значэння. Маштабныя планы. Маштабнае мысленне. □ Вядома, і сатырычны вобраз павінен быць маштабным, а не легкаважным ці проста па-фельетоннаму дасціпным. Кучар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нівеліро́ўка, ‑і, ДМ ‑роўцы, ж.
1. Спец. Дзеянне паводле дзеясл. нівеліраваць (у 1 знач.).
2. Дзеянне паводле дзеясл. нівеліраваць (у 2 знач.). Як вядома, савецкай літаратуры, у якой незвычайнае багацце талентаў, заўсёды была чужая нівеліроўка творчай індывідуальнасці мастака. Кучар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пражы́так, ‑тку, м.
У выразе: на пражытак — для таго, каб пражыць. Вядома, з такім хлопчыкам і старая магла ўправіцца, але трэба ж сродкі на пражытак. Сабаленка. — На два тыдні нам хопіць на пражытак, а там я пайду на завод. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агнёўка, ‑і, ДМ ‑нёўцы; Р мн. ‑нёвак; ж.
Невялікі матыль — шкоднік раслін. З доследаў Краснаярскага інстытута лесу і драўніны.. было вядома, што ў Сібіры такія прышчэпы псуе шышкавая агнёўка, ад якой там ратуюцца або пастаю ДДТ, або апырскваннем. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГІСТЭРЫЯ́ЛЬНЫЯ
(Hysteriales),
парадак сумчатых грыбоў падкласа аскалакулярных. Вядома 4 сям.: гістэрыевыя, графідавыя, артоніевыя, ракцэлавыя. Найб. вывучана сям. гістэрыевых (вядома больш за 50 відаў, пашыраных амаль на ўсім зямным шары). На Беларусі трапляюцца віды з родаў глоній, гістэрый, гістэраграфій. Пераважна сапратрофы. Развіваюцца на адмерлых галінках дрэў і кустоў, зрэдку — на сцёблах траў, некат. — паразіты на жывой драўніне.
Характэрны пладовыя целы — гістэратэцыі (выцягнутыя, амаль эліпсоідныя, адкрываюцца падоўжнай шчылінай). Сумкі булавападобныя або цыліндрычныя. Сумкаспоры эліпсоідныя або верацёнападобныя, двух- ці шматклетачныя, бясколерныя або бурыя.
т. 5, с. 277
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Грузаві́к ’грузавік’ (БРС). Укр. грузови́к. Запазычанне з рус. грузови́к ’тс’ (якое ў слоўніках вядома з 1935 г.). Параўн. Шанскі, 1, Г, 184.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БАРЫКА́ДА
(фанц. barricade),
штучная загарода (пераважна з бярвёнаў, мяшкоў з пяском, камянёў і інш.), якая ствараецца ўпоперак вуліц, дарог, каля мастоў і інш. для абароны ад наступлення праціўніка. Вядома са стараж. часоў.
т. 2, с. 326
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Здро́вя ’здароўе’ (Сл. паўн.-зах.). З польск. zdrowie (гл. здаровы, здравы); здровый вядома ўжо ст.-бел. (Булыка, Запазыч., 120; Булахаў, Прыметнік, 3, 80).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГЕРЫ́ЛЬЯ
(ісп. guerilla ад guerra вайна),
назва партызанскай вайны ў Іспаніі і краінах Лац. Амерыкі. Найб. вядома ісп. герылья пач. 19 ст. (барацьба нар. мас супраць франц. акупантаў у час рэвалюцыі 1808—14).
т. 5, с. 203
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
перагаласо́ўка 1, ‑і, ДМ ‑соўцы; Р мн. ‑совак; ж.
Разм. Паўторнае галасаванне. Двойчы, як мне вядома, перагаласоўка ішла. Але пастанова прынята. Савіцкі.
перагаласо́ўка 2, ‑і, ДМ ‑соўцы; Р мн. ‑совак; ж.
Спец. Чаргаванне галосных у каранях слоў пры захаванні нязменнасці зычных.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)