нафтаба́за, ‑ы, ж.

База забеспячэння транспарту гаручымі нафтапрадуктамі. Белыя і чорныя бакі нафтабазы прыцішана выглядалі з-за далёкага высокага паркана. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трохбако́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае тры бакі; размешчаны з трох бакоў. Трохбаковая забудова.

2. З удзелам трох бакоў. Трохбаковае пагадненне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Мікі́ткі ў выразе пад мікі́ткі ’пад рэбры’ (Растарг.). Няясна. Магчыма, ад Мікі́та. Параўн. рус. сімб. микитки ’скулы’ (?), цвяр. никитки ’ўздыхавіна’, ’падрабрынне’, варон. ’бакі’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ На́разь ’паасобку’ (Бяльк.), параўн. рус. на́раз ’асобна’. З *на+рознь, гл. розны, сюды таксама на рбзь ’асобна; у розныя бакі’, на́разна ’асобна’ (Нас.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шпале́ры

(ням. Spalier, ад іт. spalliera)

1) узорыстая папера для абклейкі сцен;

2) шарэнгі салдат па абодва бакі руху каго-н. або чаго-н.;

3) роўныя рады дрэў, кустоў па абодва бакі дарогі;

4) бязворсавыя насценныя дываны або абівачныя тканіны з сюжэтнымі або пейзажнымі выявамі, выкананыя ўручную.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

нашмарава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго-што.

Разм. Намазаць, нацерці. Пастагнаў [бацька] уночы, маці нашмаравала бакі тарпатынаю, а раніцаю павалокся на абход. Лужанін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расхілі́цца, ‑хіліцца; ‑хілімся, ‑хіліцеся, ‑хіляцца; зак.

Адысці, адхіліцца ў розныя бакі (пра што‑н. самкнутае, прыхіленае адно да аднаго). Полы паліто расхіліліся.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расшмаргну́цца, ‑нецца; зак.

1. Рассунуцца, разысціся ў бакі. Расшмаргнуліся фіранкі.

2. Вызваліцца ад завязкі, распусціцца (пра канцы чаго‑н. звязанага). Шнуркі расшмаргнуліся.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Абібо́к ’абібок, гультай’ (БРС, Бір. дыс., Бяльк., КСТ, Мядзв., КЭС), абібока, абібочына < *абі‑бок < а‑біваць бакі (Мядзв.). Польск. obibok ’тс’, магчыма, з беларускай.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пе́йсы ’бакі’ (мазыр., Мат. Гом.), ’патлы’ (светлаг., Мат. Гом.; ТС), ’валасы’ (хоцім., ЛА, 3); сюды ж пейса́ч, пейсмач, пейса́ты ’валасаты’ (ТС). Гл. пэйс, пэйсы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)