Non quod candet ebur, nec quod rubet omne aurum

Не ўсё, што белае,слановая косць, не ўсё, што чырвонае,чырвонае золата.

Не всё, что бело, слоновая кость, не всё, что красно, червонное золото.

бел. Пан ‒ саломаю напхан. Не тое золата, што ў скрыначцы ляжыць. Не ўсё тое золата, што блішчыць.

рус. Не всё то золото, что блестит. Бело, да не серебро. Не всё то русалка, что в воду ныряет.

фр. Tout ce qui brille n’est pas or (Не всё золото, что блестит).

англ. All is not gold that glitters (He всё то золото, что блестит).

нем. Es ist nicht alles Gold, was glänzt (Не всё золото, что блестит).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

приба́вка ж.

1. (действие) дадава́нне, -ння ср., прыбаўле́нне, -ння ср., прыба́ўка, -кі ж.; дабаўле́нне, -ння ср., даба́ўка, -кі ж.; павелічэ́нне, -ння ср.; неоконч. павялі́чванне, -ння ср.; см. приба́вить​ 1, 2;

2. (то, что прибавлено) прыба́ўка, -кі ж.; дада́так, -тку м.;

получи́ть приба́вку атрыма́ць прыба́ўку;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

подбо́й м.

1. (действие) падбіва́нне, -ння ср.; падшыва́нне, -ння ср.; см. подбива́ть​ 1, 2;

2. спец., прост. (то, чем подбиты подмётки) падбі́ўка, -кі ж., по́дбіўка, -кі ж.;

3. спец., обл. (подкладка) падшэ́ўка, -кі ж., падкла́дка, -кі ж.;

4. горн. уру́б, -бу м., падбо́й, -бо́ю м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

протяну́ться

1. в разн. знач. працягну́цца;

к нему́ протяну́лись чьи́-то ру́ки да яго́ працягну́ліся не́чыя ру́кі;

доро́га протяну́лась на со́тни киломе́тров даро́га працягну́лася на со́тні кіламе́траў;

спекта́кль протяну́лся два часа́ спекта́кль працягну́ўся дзве гадзі́ны;

2. (вытянуться) разг. вы́цягнуцца;

протяну́ться на дива́не вы́цягнуцца на кана́пе.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

rozum, ~u

м. розум;

wziąć na rozum — разважыць, абдумаць;

na mój głupi rozum жарт. на мой дурны розум;

pójść po rozum do głowy — узяцца за розум;

co głowa to rozum — што галава, то і розум;

chłopski rozum — практычны (здаровы) розум;

być niespełna ~u — не пры сваім розуме

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

хлеб, -а, мн. хлябы́, хлябо́ў, м.

1. толькі адз. Прадукт харчавання, які выпякаецца з мукі.

Чорны х.

Сітны х.

Пшанічны х.

2. толькі адз. Зерне, якое мелецца на муку.

Нарыхтоўка хлеба.

Уборка хлеба.

Х. — усяму галава (прыказка).

3. Зерневыя расліны (жыта, пшаніца і пад.) на корані.

Добра ўрадзіў хлеб.

Хлябы ў рост чалавека.

4. толькі адз., перан. Сродкі для існавання, заробак.

Цяжкай працай здабываць свой х.

Адабраць чужы х.

◊

Аб адным хлебе (разм.) — у нястачы, адчуваючы недахоп у ежы.

Без хлеба сядзець (разм.) — быць незабяспечаным сродкамі для існавання.

Жыць на ласкавым хлебе (разм.) — жыць на чыім-н. утрыманні, з чыёй-н. ласкі.

Зайцаў хлеб — рэшткі яды, прывезеныя з поля, з лесу дзецям.

І то хлеб (разм.) — і гэта добра.

Лёгкі хлеб (разм.) — пра лёгкую, бестурботную працу.

Надзённы хлеб — тое, што патрэбна для жыцця.

Не вялікі хлеб (разм.) —

1) не вельмі добра;

2) невысокая аплата працы, не зусім забяспечаныя ўмовы жыцця.

Пасадзіць на хлеб і ваду (разм.) — пакараць голадам, абмежаваць у ядзе каго-н.

Хлеб ды соль (разм.) — прыемнага, добрага апетыту (пажаданне таму, каго засталі за ядой).

Цяжкі хлеб (разм.) — праца, якая патрабуе вялікіх намаганняў, цяжкая фізічная праца.

|| памянш.-ласк. хлябо́к, -бка́, м. (да 1—3 знач.).

|| прым. хле́бны, -ая, -ае (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

адгуля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак.

1. Правесці некаторы час на гуляннях. Вось ужо цэлае лета адгулялі.. [Антон і Надзя] на вечарынках. Грамовіч. // што. Выкарыстаць чарговы адпачынак, водпуск, дазволены за звышурочныя работы, дзяжурствы. Адгуляў сын-афіцэр свой водпуск у вёсцы. Ракітны.

2. што. Адсвяткаваць; згуляць. — У гэтым доме, — заўважае брат, — на Новы год вяселле адгулялі. Гілевіч.

3. Перастаць, кончыць гуляць. [Лятун:] — Стары я, браткі, недалугай раблюся. Што год, то горш. Але не шкада, сваё адгуляў, сваё адмазоліў. Лынькоў. // перан. Прайсці, закончыцца. Адгрымела маразамі зіма, адгуляла завеямі ў палях. Шахавец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

камяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

1. Станавіцца цвёрдым, як камень. Камянела ў бочках мазь для колаў і марнеў іншы небагаты тавар. Самуйлёнак.

2. перан. Станавіцца нерухомыя, застылым; мярцвець. Камянець ад страху. □ Калі адзін на адзін з .. [дзяўчынаю] заставаўся, то ў мяне адразу аднімала язык, у сярэдзіне ўсё камянела і я маўчаў як пень. Краўчанка. Падымаліся каскі Ад страху ў тых слухачоў, Камянелі, Як маскі, Іх твары І стыла іх кроў. Куляшоў.

3. перан. Станавіцца жорсткім, бяздушным, абыякавым да ўсяго. Пяшчотнае сэрца [Машэкі] камянее ад зганьбаванага кахання. Шкраба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

назіра́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які прызначаны для назірання. Назіральны пункт. Назіральная вышка. □ Партызаны спрабавалі пайсці ў атаку, але частыя кулямётныя чэргі прыціскалі іх да зямлі. З супрацьтанкавага ружжа білі ўвесь час па назіральнай шчыліне, і нарэшце бранявік застыў на месцы. Шахавец.

2. Той, хто валодае назіральнасцю, умее назіраць (у 1 знач.). Назіральны чалавек. Назіральны мастак. □ Назіральны заўсёды, а цяпер асабліва, .. [Аляксей] адчуваў нядобрае. Мележ. Каб Адам быў больш назіральны, то ён бы ўбачыў у затуманеным позірку прыгожых жончыных вачэй нешта падобнае на вінаватасць і папрок. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

непаразуме́нне, ‑я, н.

1. Няправільнае або недастатковае разуменне чаго‑н., выпадковая памылка. Усе, зразумеўшы сутнасць справы, заўсміхаліся. Непаразуменне, здавалася, было поўнасцю вырашана. Кавалёў. Чалавек змаўкаў, бялеў і тросся ўвесь, як у ліхаманцы. Гэта быў, трапіўшы сюды [у склеп] па непаразуменню, царкоўны стараста суседняга сяла. Лынькоў.

2. Адсутнасць узаемнага разумення. [Андрэй Гаўрылавіч:] — Калі бацькі ясна ведаюць, што яны хочуць ад сваіх дзяцей, а дзеці — што ад іх хочуць бацькі, то тады ніякага непаразумення між імі не будзе. Грамовіч. Непаразуменне паміж сяброўкамі, як раптоўна ўспыхнула, так раптоўна і пагасла. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)