аднаво́р

1. Поле, якое не было пад папарам (Слаўг.).

2. Ралля, узараная адзін раз пад яравыя або азімыя культуры (Глуск., Слаўг., Р. Сабаленка. Каралінцы, 1960, 194). Тое ж аднаворка (Слаўг.), аднораль (Кап.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

бу́йнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць буйнога; нястрымнасць росту. [Святло] цярушыцца і ападае дробнай расой на жыта, а яно, дрымотнае ад коласавай буйнасці, ціхімі хвалямі схіляецца то ў адзін, то ў другі бок. Галавач. Будзе сад твой ламацца пад буйнасцю спелых пладоў. Рудкоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

агу́, выкл.

1. Узаемнае акліканне з мэтай знайсці або не згубіць адзін аднаго. Рыгор яшчэ раз махнуў капелюшом, крыкнуў: агу! і яны [Рыгор і Зося] сышлі са сценкі... Гартны.

2. Зварот да малога дзіцяці з мэтай забавіць яго. — Агу, агу!.. Разумны ж які!.. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адсапну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.

Адзін-другі раз выдыхнуць з сілаю, каб перавесці дух; перадыхнуць. Тады Юзік апамятаўся, адсапнуўся ўсімі грудзьмі і расказаў збольшага ўсё, як яно было. Баранавых. Тут крытык выпіў з кілішка суседа, адсапнуўся і зноў загаварыў. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адсу́тнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Не знаходзіцца, не прысутнічаць дзе‑н. у пэўны час; не быць у наяўнасці. Тут былі ўсе настаўнікі, адсутнічаў адзін Даніла Платонавіч. Шамякін. Абодва адразу падаліся ў штаб, каб даведацца, што тут здарылася, калі яны адсутнічалі. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

баўтану́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак. і аднакр.

Разм.

1. Аб вадкасці — хлынуць у адзін бок.

2. Раптоўна пахіснуцца. Шапка з’ехала далёка на патыліцу: мусіць, баўтануўся моцна, паслізнуўшыся, Размысловіч. Шынклер.

3. З шумам кінуцца ў ваду. Баўтануцца ў возера.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абро́слы, ‑ая, ‑ае.

Пакрыты расліннасцю. На невялічкай палянцы, аброслай з усіх бакоў густым арэшнікам, стаялі і ляжалі людзі, усе падобныя адзін на другога. Чарот. // Пакрыты валасамі, шчаціннем. [Пятроў] з’явіўся на аэрадром раніцаю — увесь аброслы, худы, агрубелы, з запухлым пасінелым горлам. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гадаві́на, ‑ы, ж.

Дата, дзень, у які спаўняецца яшчэ адзін год з часу якой‑н. падзеі. 60‑я гадавіна Вялікай Кастрычніцкай сацыялістычнай рэвалюцыі. □ На пятнаццатую гадавіну вызвалення Беларусі ад белапалякаў сюды, у калгас, прыехала на свята шмат дарагіх гасцей. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

згуртава́цца, ‑туецца; зак.

1. Упрытык наблізіцца адзін да аднаго, сабрацца ў гурт. Каля палкоўніка пана Дэмбіцкага згуртавалася цэлая грамада гасцей. Колас.

2. перан. Аб’яднацца; дасягнуць аднадушша ў поглядах, у дзеяннях. Загартаваныя ў колішняй падпольнай барацьбе нашы людзі згуртаваліся яшчэ больш. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кара́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што і без дап.

Падвяргаць пакаранню, кары. Караць па закону. Караць здраднікаў. □ Караюць баязліўцаў смерцю — Такі закон, закон вайны. Бачыла. // Асуджаць, дакараць. Сягоння я ў душы сябе караю, Чаму я без цябе, чаму адзін. Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)