Мяшэніцца ’мяшацца, збівацца, блытаць’ (Нас.). Рус. смал. мишениться ’падманвацца’, уладз. мишенить ’вяла рабіць што-небудзь’. Утворана ад мешань < мяша́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пэ́ханік ’смольны корч’ (гродз., Сцяшк. Сл.). Ад піхаць, піхаць ’пыхаць, пыхкаць’, гукапераймальнага паходжання, параўн.: папяросай рабіць пэх‑пэх (Янк. 1).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Равідава́ць ’аглядаць, знаёміцца са становішчам’ (Сцяшк. Сл.). Запазычанне з польскай мовы, параўн. польск. rewidować ’абшукваць каго-небудзь’, ’рабіць рэвізію’, ’пераглядаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Туна́йка ‘печыва з макам’ (навагр., Сцяшк. Сл.). Няясна; магчыма, ад ід. tun, ton ‘рабіць, чыніць’ (Астравух, Ідыш-бел. сл., 808).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кало́ць¹, калю́, ко́леш, ко́ле; калі́; незак.
1. каго-што. Датыкаючыся чым-н. вострым, выклікаць боль.
К. іголкай.
Цэлы дзень калола (безас.) пад сэрцам (перан.).
2. каго (што). Рабіць укол, уколы (разм.).
Хвораму калолі антыбіётыкі.
3. каго (што). Забіваць чым-н. вострым.
К. свінню.
4. каго-што. Біць рагамі, бадаць (разм.).
Бедная тая дамова, дзе вала коле карова (прыказка).
5. перан., каго (што) і без дап. Рабіць каму-н. колкія заўвагі, папракаць.
К. дакорамі.
◊
Калоць (у) вочы (разм.) — папікаць, дакараць, сарамаціць.
Праўда вочы коле (прыказка) — пра нежаданне слухаць непрыемную праўду.
|| зак. закало́ць, -калю́, -ко́леш, -ко́ле; -калі́; -ко́латы (да 3 знач.).
|| аднакр. кальну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 1, 2 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мікраана́ліз
(ад мікра- + аналіз)
сукупнасць метадаў і прыёмаў, пры дапамозе якіх можна рабіць аналіз вельмі малых колькасцей хімічных рэчываў (вагой да 1 мг).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
залама́ць, -ламлю́, -ло́міш, -ло́міць; -лама́ны; зак., што.
1. Сагнуўшы, надламаць.
З. галінку на дрэве.
2. Сагнуўшы, адкінуць уверх або назад.
З. рукі.
3. Запрасіць надта дорага (разм.).
З. страшэнную цану.
◊
Асінку заламаць (разм.) — даць зарок не рабіць што-н.
Заламаць шапку (разм.) — надзець набакір або ссунуць на патыліцу.
|| незак. зало́мліваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агаро́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
Участак зямлі (звычайна каля дома) для вырошчвання агародніны.
Пасадзіць моркву ў агародзе.
◊
Агарод гарадзіць (разм.) —
1) пачынаць якую-н. клапатлівую справу;
2) гаварыць бяссэнсіцу, выдумляць.
Кідаць каменьчыкі ў агарод чый (разм.) — рабіць намёкі, заўвагі, адзывацца пра каго-н. неадабральна.
|| прым. агаро́дны, -ая, -ае.
Агародныя культуры.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
му́ха, -і, ДМ му́се, мн. -і, мух, ж.
Агульная назва шырокараспаўсюджаных двухкрылых насякомых.
Асеннія мухі.
◊
З мухамі ў носе — капрызны, з норавам.
Пад мухай (разм.) — у стане ап’янення, быць п’янаватым.
Рабіць з мухі слана — значна перабольшваць што-н.
|| памянш. му́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.
|| прым. мушы́ны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нала́дзіцца, -ла́джуся, -ла́дзішся, -ла́дзіцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пайсці на лад; прыняць належны кірунак; устанавіцца.
Работа наладзілася.
Надвор’е наладзілася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць прыгодным (для работы, карыстання і пад.).
Станок наладзіўся.
3. Сабрацца, прыладзіцца рабіць што-н.
Н. слухаць радыё.
|| незак. нала́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)